Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանում ոչ վարակիչ հիվանդություններից մահացությունը 75 տոկոս է: Փետրվարի 22-ին լրագրողների հետ հանդիպմանն այս մասին նշեց ՀՀ առողջապահության նախարարության բժշկական օգնության քաղաքականության վարչության պետ Դավիթ Մելիք-Նուբարյանը՝ ընդգծելով, որ դա համահունչ է զարգացած օտար պետությունների ցուցանիշին:

«Մեր գերնպատակն է մշակել և ներդնել ոչ վարակիչ հիվանդությունների դեմ պայքարի ուրույն ռազմավարությունը՝ իրեն բնորոշ միջոցառումների ծրագրով: Մենք նաև խնդիր ունենք վաղաժամ մահացության ցուցանիշի նվազեցման. Հայաստանում տարեկան մահացության ցուցանիշը 28 000 է, որից մինչև 65 տարեկանների մահացության ցուցանիշը կազմում է մոտ 28 տոկոս, իսկ այս 28 տոկոսի մեծ մասը աշխատանքային տարիքի անձինք են՝ 35-65 տարեկանները»,- ասաց նա: Մելիք-Նուբարյանը նշեց, որ կա թիրախ, որին պետք է հասնել, դա 2040 թվականին բնակչության ավելացումն է շուրջ մեկ միլիոն մարդով, և առողջապահության համակարգն այստեղ անմասն չի կարող մնալ:

Հայաստանում առավել տարածված ոչ վարակիչ հիվանդություններից առաջինը սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդություններն են, որոնց բաժին է հասնում ընդհանուրի 40 տոկոսից ավելին: Երկրորդ տեղում չարորակ նորագոյացություններն են, այստեղ վիճակի մի փոքր կայունացում կա. 2016-ին եղել է ընդամենը 4 նոր առաջնակի դեպք ավելի՝ նախորդի հետ համեմատ, և կա մահացության դեպքերի նվազում: «Որպեսզի ցուցանիշը լինի կայուն, անհրաժեշտ է դրանց դեմ ընդհանուր, համալիր պայքարի մոտեցումների ներդրում»,- ասաց նա:

Երրորդ տեղում շնչառական համակարգի հիվանդություններն են: Սրանք ընդհանուր հիվանդությունների խումբ են, որոնք բնորոշվում են ստորին շնչուղիների՝ ժամանակի ընթացքում օբստրուկցիայի ենթարկվելով և բերում են դժվարաշնչության: «Ինչու՞ ենք մենք կարևորում պայքարը հենց այս երեք հիվանդությունների դեմ, շատ պարզ պատճառով՝ դրանց մեծ մասն ունեն ընդհանրություն՝ ռիսկի գործոն, այդ հիվանդությունների դեմ պայքարելով՝ կանխարգելում ենք դրանք, իսկ կանխարգելմամբ շատ ավելի քիչ ռեսուրսներ ենք ծախսում, քան հետո՝ բուժման ընթացքում»,- ասաց նա:

Մելիք-Նուբարյանի խոսքով՝ ծխախոտի օգտագործումը թոքի քաղցկեղի թիվ 1 ռիսկի գործոնն է, և առհասարակ բոլոր քաղցկեղների 40-50 տոկոսը պայմանավորված է ծխախոտի օգտագործմամբ, քաղցկեղի ռիսկի գործոն են նաև խրոնիկական ինֆեկցիաները և որոշ վիրուսներ: Հայաստանում հիվանդացության և մահացության ցուցակում բարձր տեղ զբաղեցնող քաղցկեղի՝ արգանդի և պարանոցի քաղցկեղի դեմ պայքարի ամենաարդյունավետ միջոցն, ըստ ԱՆ ներկայացուցչի, պատվաստումն է մարդու պապիլոմա վիրուսի դեմ:

Նրա խոսքով՝ լյարդի քաղցկեղի դեմ ևս կարելի է արդյունավետ պայքարել կանխարգելիչ միջոցառումների շնորհիվ: Ծխախոտը նաև սիրտ-անոթային հիվանդությունների ապացուցված ռիսկի գործոն է և նորից նպաստում է այդ հիվանդությունների առաջացմանը: «Մի պարզ, բոլորի համար ընդունելի գաղափարի շուրջ եթե համախմբվենք, դա ծխախոտի օգտագործման նվազեցումն է, որի շնորհիվ ինչքան մարդկանց կյանքեր կարող ենք փրկել և հիվանդացությունը նվազեցնել»,- ասաց նա:

Մելիք- Նուբարյանը դարձյալ ընդգծեց՝ իրենց պայքարը ծխածոտի, առավել ևս՝ ծխողների դեմ չէ. յուրաքանչյուր հայաստանցու կյանքը ամենաթանկ արժեքներից է, և եթե այսօր ծխախոտի օգտագործումը սահմանափակում են, նպատակը դա է միայն: Հարցին՝ ինչու՞ են մարդիկ բուռն արձագանքում նախարարության ցանկացած նորամուծության, նա պատասխանեց, որ ցանկացած փոփոխություն նորություն է, և երբ մարդիկ երկար տարիներ սովորել են ապրել ինչ-որ կերպ, փոփոխությունը ենթադրում է որոշակի վարքագծային մոդելի փոփոխություն, որին հակադարձելը բնական մարդկային ռեակցիա է:

«Առաջինը ասելու են՝ ոչ, չենք անելու, դուք, ուրեմն, ինչ-որ բան եք մտածում, բայց այդպես չէ: Իրականում այն, ինչ անում ենք, արվում է հանուն մեզ: Նույն հակաբիոտիկների դեպքում, դա ամենևին չի արվում, որ հայաստանցու կյանքը բարդացվի, այսօր մենք ունենք հակաբիոտիկներ, որոնք կորցրել ենք, որոնք այլևս օգտակար չեն և եթե մենք շարունակենք այս տեմպերով, ուղղակի որոշ ժամանակ հետո դժվար կլինի բուժել այն խնդիրը անգամ, որ այսօր հեշտ է բուժելը»,- նշեց նա: