Հաշմանդամություն ունեցող տղամարդը՝ աշխատանքի փնտրտուքներում
Երևանի բնակիչ 36-ամյա Կարեն Նազարյանը հաշմանդամություն ունի, 2005 թ. տեղի ունեցած ավտովթարի հետևանքով պրոթեզավորել են աջ ոտքը՝ ծնկից վերև: Բանակում ծառայած, բարձրագույն կրթությամբ հաշվապահն արդեն չորս տարի է՝ չի աշխատում: Նրան չեն ցանկացել աշխատանքի ընդունել ԱԻՆ-ում, ոստիկանությունում: Քաղաքացին զբաղվածության պետական գործակալության կողմից՝ աշխատաշուկայում անմրցունակ անձանց զբաղվածության ապահովման ծրագրերը ձևական է համարում:
Ի դեպ, Նազարյանը մասնակցել է գործակալության ու մասնավոր ընկերությունների կողմից կազմակերպված մասնագիտական ուսուցման դասընթացներին, երկու անգամ աշխատանքի է տեղավորվել, մի քանի անգամ էլ տարբեր հիմնավորումներով մերժել է աշխատանքի առաջարկները:
Panorama.am-ի հետ զրույցում Կարեն Նազարյանը դժգոհում է իրեն պատահած գործատուներից: Առաջին անգամ Զբաղվածության գործակալության ծրագրի շրջանակում ընդունվել է աշխատանքի: Ծրագրով պետությունը հաշմանդամություն ունեցող քաղաքացուն աշխատանք տրամադրող տնտեսվարողի գրասենյակը հարմարեցրել է հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց կարիքներին, բացի այդ նաև գումարի փոխհատուցում է տրամադրել:
«Գործատուի հետ կնքվեց պայմանագիր մեկ տարի ժամանակով: Գործատուն տեսավ իմ հնարավորությունները, ընդունեց աշխատանքի»,-պատմում է նա:
Նազարյանն ասում է, որ պետության կողմից ծրագրի շրջանակում ընկերությանը տրամադրված գումարով մի քանի նոր համակարգիչ են գնել, բայց իր հետ նոր պայմանագիր չեն կնքել: Գործակալության նույն ծրագրից էլ մեկ անգամից ավելի չէր կարող օգտվել:
«Հաշմանդամության պատճառով իմ աշխատանքը երբեք չի տուժել: Ես հիմա էլ պատրաստ եմ 20 կմ քայլել, աշխատել ցանկացած իրավիճակում, երբեք չեմ ուշացել»,-ասում է նա:
Կ. Նազարյանի խոսքով, իր ռեզյումեն կարդալուց հետո մի քանի տեղ կանչել են աշխատանքի, սակայն «տեսնելով, որ ոտքի հետ կապված խնդիր ունեմ, մտածել են, որ ժամանակին աշխատանքի չեմ ներկայանա, առանց փորձաշրջան նշանակելու, ասել են կզանգենք, էլ չեն զանգել»:
Հիմա նա բիզնես նախագիծ է մշակել, որի իրականացման համար 2.5 մլն դրամ գումար է պետք: Կարենի խոսքով, գործակալությունից հայտնել են, որ այդքան գումար տրամադրել իրեն չեն կարող, կարող են 500 հազար դրամ տալ, հետագայում նաև աշխատողների աշխատավարձերը: Ծրագրին նա ընթացք չի տվել:
Զբաղվածության պետական գործակալությունում Կարենին լավ են ճանաչում, մի քանի էջանոց տեղականք կա այն մասին, թե որ թվականին ինչ դասընթացի է մասնակցել, քանի անգամ է աշխատանքի տեղավորվել, քանի անգամ է նա առաջարկած աշխատանքը մերժել ու ինչ
հիմնավորմամբ: Նրա հետ գործակալության պետ Արտակ Մանգասարյանն անձամբ է աշխատում:
«Կարեն Նազարյանը գործակալության երեք ծրագրերում ընդգրկվել է, ընդունվել է աշխատանքի մասնավորի մոտ, նրան մասնագիտական կրթություն էլ ենք տվել»,-Panorama.am-ի հետ զրույցում նշում է Մանգասարյանը:
Նա թվարկում է.
2014 թվականին ուղղորդել են «Դիլանյան պրինտ» ՍՊԸ հաշվապահի թափուր պաշտոնում աշխատելու համար, աշխատավարձը՝ 80 հազար դրամ: Նազարյանը «աշխատավարձը ցածր է, աշխատավայրի գույքն ու տեխնիկան հին են» հիմնավորմամբ հրաժարվել է այդ աշխատանքից:
Մեկ ամիս անց մեկ այլ ծրագրով աշխատանք են առաջարկել «Քյավառ աուդիտ»-ում, այս անգամ էլ Նազարյանն ասել է, որ իր պատկերացմամբ առաջարկած աշխատանքային պայմանները կլինեն ոչ բարվոք ու հրաժարվել է աշխատել:
Դրանից հետո հաշվապահի աշխատանք են առաջարկել Սունդուկյանի անվան պետական ակադեմիական թատրոնում, այս անգամ էլ քաղաքացուն չեն բավարարել գործատուի պայմանները:
Նա հրաժարվել է նաև 200 հազար դրամ աշխատավարձով աշխատանքից, հիմնավորել է Քանաքեռում գտնվող ընկերությունն իր տնից հեռու է:
«Ա. Բարսեղյան և գործընկերներ» ՓԲԸ-ում էլ առաջարկվող աշխատանքը մերժել է, քանի որ նրան առաջարկել են անցնել մեկ ամիս փորձաշրջան, որի ընթացքում վճարելու էին 50 հազար դրամ, որից հետո ըստ մասնագիտական գիտելիքների ու կարողությունների կվերնայվեր աշխատավարձի չափը՝ ոչ պակաս, քան 120 հազար դրամ:
«Այս տեղեկանքնեը բոլորը կան, տրամադրվել են վարչապետին: Եթե քաղաքացին ասում է՝ այդ ծրագրերը ձևական են, ինչպես են կույր, խուլ մարդիկ աշխատանքի ընդունվել ու աշխատել, ինչպես է ինքն աշխատել: Ես քաղաքացուն էլ եմ ասել, այդ էներգիան, որ ծախսում ես բողոքներ գրելու վրա, ավելի լավ է գործատուների մոտ այցելես, սովորես ոնց դիմես գործատուին, ինչպես հարցազրույցն անցնես: Ծիծաղելի է, երբ բարձր որակավորում չունեցող մասնագետը գործատուի մոտ գնում է իր պայմաններով, դրանք է սկսում թելադրել»,-ասում է գործակալության պետը:
Նա չի բացառում, որ մի քանի գործատուներ հրաժարվել են Կարեն Նազարյանին աշխատանքի ընդունել անձնային որակների պատճառով:
«Նա չի ցանկանում հավաստագիր ստանալ: Ասում է, պետք է աշխատանքի ընդունվեմ քվոտայի սահմաններում առանց մրցույթի: Ես նրան բացատրում եմ՝ այդպես հնարավոր չէ: Դրանից հետո դիմում է բոլորին՝ նախարարին, կառավարությանը, վարչապետին, նախագահին: Ինքը զանգահարել է ինձ, ասում է, ես ուր դիմում եմ, ձեզ մոտ են ուղղորդում, դուք ասեք, որ ինձ օգնել չեք կարող»,-հավատացնում է գործակալության պետը:
Մանգասարյանը Նազարյանի հետ աշխատելու, շփումների արդյունքում եկել է եզրակացության, որ քաղաքացու սահմանած պայմաններով աշխատանք դժվար թե որևէ տեղ գտնվի. «Մարդը գնում է աշխատանքի, ասում է՝ գույքը մաշված է, համակարգիչը լավը չի, էդ տրամադրվածությամբ մարդը կարո՞ղ է աշխատանք գտնի: Անգամ աշխատավարձի չափին խոսակցությունը չի հասնում»: