Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՄԱԿ-ի նիստերի դահլիճում այսօր Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հայաստանյան գրասենյակը՝ ՀՀ առողջապահության նախարարության հետ համագործակցելով, կազմակերպել էր միջոցառում՝ նվիրված Հայաստանում ծխախոտային արտադրատեսակների օգտագործման բացասական ազդեցության նվազեցման և կանխարգելման մասին նոր օրենքին:
Միջոցառման ժամանակ Վրաստանի, Մոլդովայի, Իռլանդիայի ներկայացուցիչները կիսվեցին իրենց երկրների փորձով:

Մոլդովայի պառլամենտի պատգամավոր Օքսանա Դոմենթին նշեց, որ իր երկրում հասարակական վայրերում ծխելն արգելվում է արդեն 2 տարի:

Նրա խոսքով՝ նախկին Խորհրդային Միության մաս կազմող Մոլդովայում ծխախոտի արտադրությունը արդյունաբերության ամենամեծ մասնաբաժինն է զբաղեցրել, Մոլդովան էր ապահովում ԽՍՀՄ-ի  ծխախոտի 40 տոկոսը:  «Պատահական չէր, որ մեր կախվածությունը ծխախոտից շատ մեծ էր, հասարակության 1/4-ն ակտիվ ծխող էր, 44%-ը՝ տղամարդիկ,  ուստի մի քանի փուլով ենք փոփոխություններ իրականացրել»,- ասաց Օքսանա Դոմենթին՝ հավելելով, որ Հայաստանը ծխող տղամարդկանց թվաքանակով առաջատարն է ԵՄ-ում, երկրորդ տեղում  Բելառուսն է, երրորդում՝ Ուկրաինան, չորրորդում՝ Մոլդովան:

Նրա խոսքով՝ ծխախոտի տարածվածության հիմնական խնդիրը հասանելիությունն է. «Օրինակ, Մոլդովայում մեկ տուփ ծխախոտը շատ ավելի մատչելի էր, քան  մեկ հացը: Բացի այդ, ծխախոտը վաճառվում էր ամենուր, այդ թվում՝ կրթական հաստատությունների մոտ,  ԶԼՄ-ներով էլ ակտիվ գովազդվում էր»:

Այսօր արդեն, ըստ մոլդովացի պատգամավորի, այդ ամենը կարգավորվել է օրենքով: 

Նա հատկապես կարևորեց Մոլդովայի կողմից ստորագրած կոնվենցիան՝ համարելով այն մեծ հաղթանակ: «Կոնվեցիայի ստորագրումով երկիրը վերցնում է պատասխանատվություն՝ իրականացնելու դրույթները: Հիմա՝ երկու տարի անց,  կարելի է ասել՝ այլևս ծխելը նորաձև չէ, եթե ինչ-որ քաղաքական գործիչ դուրս գա և հասարակական վայրում ծխախոտ օգտագործի, դա վատ կընդունվի, քանի որ այսօր արդեն այլ նորմեր են գործում»,- նշեց Օքսանա Դոմենթին:

Նրա խոսքով՝ ներկայումս ծխելն արգելված է Մոլդովայի բոլոր հասարակական վայրերում, հասարակության 95 տոկոսը կողմնակից է արգելքի կիրառմանը: Պատգամավորը իրենց երկրի փորձով վստահեցրեց, որ  այսպիսի օրենքներն աշխատում են: Նա նաև նկատեց, որ փոփոխությունների արդյունքում ոչ մի բիզնես չի տուժել, հակառակը հասարակական վայրերում՝ բարերում ու ռեստորաններում եկամուտներն ավելացել են 2 տոկոսով:

Իռլանդիայում հասարակական վայրերում ծխելու արգելքի մասին օրենքը գործում է արդեն 10 տարի: Իռլանդիայի Առողջապահության նախարարության ծխախոտի ազգային վերահսկողության գծով խորհրդական Ֆենթոն Հոուելը նշեց, որ իրենց երկիրն աշխարհում առաջինն է եղել, որտեղ 2004 թվականին ծխելն արգելվել է բոլոր վայրերում՝ աշխատավայրերում, ռեստորաններում։

«Մեր փորձը թույլ է տալիս ասելու, որ օրենքը կիրառության մեջ է մտնում ավելի հեշտ, քան հնարավոր է պատկերացնել: Ընդամենը պետք է հասկանայինք, որ ծխողների մեծ մասը չի ուզում ծխող մնալ, քանի որ բոլորն էլ գիտեն, որ ծխելը վնասակար է առողջության համար: Մենք սկզբում արգելքը մասնակի ենք ընդունել, սակայն դա արդյունավետ չէր, քանի որ հետազոտությունները ցույց էին տալիս, որ պասիվ ծխելը մարդկանց առողջության վրա շատ է ազդում։ Ծուխը կարդալ չի կարող, այն  չգիտի՝ որտեղ կարելի է գնալ կամ չգնալ: Մենք երկար քննարկումներ ունեցանք, բոլորը հասկանում էին, թե ինչու պետք է արգելենք ծխելը: Մարդիկ հասկանում էին, որ դա արվում է բոլորի առողջության համար»,- ասաց Ֆենթոն Հոուելը:

Այսօր, ըստ նրա, Իռլանդիայում օրենքը կատարվում է 95 տոկոսով: Թեև լինում են դեպքեր, երբ մարդիկ հանրային վայրերում ծխում են, սակայն նա չի կարծում, որ աշխարհում կա գեթ մեկ օրենք, որն 95 տոկոսով կատարվում է:

Իռլանդիայի ներկայացուցիչը նշեց, որ Հայաստանում օրենքի դեմ հանդես եկողները նույն փաստարկներն են ներկայացնում, որոնք հնչել են Իռլանդիայում 14 տարի առաջ, նույն փաստարկները հնչել են Անգլիայում, Շոտլանդիայում, Ֆինլանդիայում, Ռուսաստանում, մասնավորապես, տուրիզմը կնվազի, ռեստորաններ ու սրճարանները կփակվեն: «Գիտե՞ք որևէ երկիր, որտեղ հասարակական վայրերում ծխելն արգելելու հետևանքով ռեստորաններ ու սրճարաններ են փակվել, չկա այդպիսի բան, հակառակը, ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ ռեստորաններն ու բարերը շատ ավելի գրավիչ են դարձել ընտանիքների համար»,- նշեց  Ֆենթոն Հոուելը:

Նա նաև ասաց, որ օրենքի ընդունումից 10 տարի անց Իռլանդիայում ուսումնասիրություններ են կատարել ու պարզել, որ տուրիզմի, ռեստորանների եկամուտները չեն նվազել, միաժամանակ արդյունքները ցույց են տվել, որ տարեկան միջին հաշվով 400 մարդու կյանք է փրկվել:

Նշենք, որ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հաշվարկները ցույց են տալիս, որ ԱՀԿ շրջանակային կոնվենցիային համահունչ ծխախոտի դեմ պայքարի խիստ քաղաքականություն իրականացնելը զգալի դրական ազդեցություն է ունենալու ԱՀԿ եվրոպական տարածաշրջանում առողջության և տնտեսության վրա։

Հայաստանում ծխախոտի դեմ պայքարի քաղաքականության խստացման նպատակն է պաշտպանել բնակչությանը ծխելու վնասակար ազդեցությունից և կանխել ծխախոտի օգտագործման հետ կապված վաղաժամ մահերը։