Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այն բանից հետո, երբ երկու տասնյակից ավելի պետություններ, ի համերաշխություն Մեծ Բրիտանիայի, որոշում կայացրեցին արտաքսել մոտ 150 ռուս դիվանագետների, շատերը շտապեցին խոսել բրիտանական թագի հաղթանակի մասին՝ դարեր ձգվող ռուս-անգլիական մրցակցության հերթական այս փուլում։ Իրոք, առաջին հայացքից հաղթանակն անվիճելի է։

Տպավորիչ ու աննախադեպ հավաքական քայլ ընդդեմ Ռուսաստանի՝ ի պաշտպանություն Բրիտանիայի։ Մեծ հանրային հնչեղություն, ՌԴ միջազգային վարկի անկում, աջակցության խոսքեր աշխարհի հզոր մայրաքաղաքներից։ Էլ ինչ էր հարկավոր «Brexit»-ի բանակցությունների մեջ խճճված, Եվրոպայից հեռացող ու մեկուսացման վտանգի առջև կանգնած Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Թերեզա Մեյին՝ հաղթանակի մասին խոսելու և հանրության առջև իր վստահությունը վերագտնելու համար։

Իսկ իրականում դիվանագետների արտաքսումը, թեկուզև նրանք կասկածվում են լրտեսական գործունեության մեջ ներգրավված լինելու համար, ինչքան էլ որ հնչեղ լինի, այդուհանդերձ խորհրդանշական քայլ է։ Սոլսբերի քաղաքում ՌԴ նախկին հետախույզ Սերգեյ Սկրիպալի և նրա դստեր թունավորումից հետո Մեծ Բրիտանիան հայտարարեց, որ իր քաղաքացին իր իսկ երկրում ենթարկվել է քիմիական զենքով հարձակման և որ ակնկալում է իր դաշնակիցների աջակցությունը ռուսական սպառնալիքին դիմակայելու համար։

Ինչքան էլ որ մեծ լինի ռուսական առաջխաղացումները զսպելու Բրիտանիայի դաշնակիցների ցանկությունը, որոնց մի մասը նույնիսկ թշնամական վերաբերմունք ունի Ռուսաստանի նկատմամբ, այդուհանդերձ որևէ ռացիոնալ դատող երկիր այս պահին պատրաստ չէ, և երևի թե ցանկություն էլ չունի, ռազմական հակամարտության մեջ մտնել ՌԴ-ի հետ, որի նախագահը հարմար առիթները բաց չի թողնում խոսելու միջուկային զենքի և դրա կիրառման  պատրաստակամության մասին։

Ուստի և այս անգամ ընտրվեց ռուսներին պատասխանել խորհրդանշական մակարդակում, որի արդյունավետությունը բավականին կասկածելի է։ Եթե տնտեսական սանկցիաներն ու սպառազինության հոգնեցուցիչ մրցավազքը հետ չի պահում Ռուսաստանին վիճարկելու ներկայիս աշխարհակարգը, ապա դիվանգիտական քողի տակ գործող որոշ լրտեսների արտաքսումը չպետք է մեծ գլխացավ լինի ռուսական իշխանությունների համար։ Նրանք կհաշվեն արտաքսվածներին, համարժեք թվով ու ազգությամբ դիվանգետների էլ իրենք կարտաքսեն, մի երկու դառը խոսք կասեն անգլոամերիկյան իմպերիալիստների մասին ու էջը կփակվի։

Ռուսաստանը միջազգային հարաբերություններում հանդես է գալիս ավելի շատ ուժի դիրքերից ու պահանջում է իրեն ընդունել որպես մեծ և հզոր պետության։ Նա փորձում է վերագտնել կայսերական մեծությունը և այդ ճանապարհին չի խորշում միակողմանի քայլերից և ուժային միջոցների դիմելուց։ Ինչքանով է դա նրա մոտ ստացվում, ցույց կտա պատմությունը։ Սակայն պետք է այստեղ նշել, որ միջազգային ասպարեզում ուժային մեթոդներին նախապատվություն տալու առումով այսօր ՌԴ մենակ չէ։ Եվ ամենամեծ օրինակը ցույց է տալիս ԱՄՆ-ը։

Պարադոքսն այն է, որ ԱՄՆ-ը, հանդիսանալով ներկայիս աշխարհակարգի պահապանը, իր եսակենտրոն ու միակողմանի գործողություններով ոգևորում է ռեվիզիոնիստ պետությունների գործողությունները, ովքեր գաղափարապես քննադատում և ուժային կերպով սպառնում են ձևավորված լիբերալ իրավակարգին։ Ռուսաստանն այս վերջին պետությունների թվում է և միջազգային հարաբերություններում խաղում է բռնցքամարտի կանոններով։ Իսկ դիվանագետների արտաքսումը նման է բռնցքամարտի ժամանակ ուժեղ հարված հասցրած մարզիկին ուղղված մրցակից մարզիկի երկրպագուների սուլոցին։ 

Ծիծաղելի է թվում, սակայն նման կերպ աջակցությունը ձեռնատու է Բրիտանիայի այն դաշնակիցների համար, ովքեր ցանկություն չունեն վերջնականապես կապերը խզել ՌԴ-ի հետ։ Համերաշխություն դրսևորելու ու նաև ռուսական կողմին ուժեղ ազդակ փոխանցելու համեմատաբար «անշառ» միջոց է մեկ-երկու դիվանագետի անցանկալի անձ հայտարարելը։ Դե, իսկ ԱՄՆ-ն պետք է ցույց տա իր՝ ամենուր առաջինն ու ամենամեծը լինելու հանգամանքը․ ուստի և որոշեց արտաքսել 60 հոգու։ 

«Փափուկ ուժի» շրջանակներում կիրառվող նման միջոցները դժվար էական ազդեցություն ունենան Ռուսաստանի վարքագծի վրա։ Հազիվ թե նա Ղրիմը վերադարձնի Ուկրաինային, հետ ճանաչի Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի անկախությունը կամ դադարի սատարել Սիրիայի նախագահ Ասադին։

Այդուհանդերձ, դիվանագիտական այս կոլեկտիվ ճնշումը կարող է ինչ-որ կարճատև ազդեցություն ունենալ, հատկապես, որ հաշվի առնենք առաջիկայում Ռուսաստանում անցկացվելիք ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության հնարավոր բոյկոտը, որի մասին արդեն խոսվում է։