Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սիրիայի հակամարտությունում ներգրավված բոլոր կողմերը հոգնել են արդեն այդ՝ տարիներ շարունակ տեղի ունեցող հակամարտությունից, որը միլիոնավոր փախստականների պատճառ դարձավ: Մարտի 30-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը նման տեսակետ հայտնեց արևելագետ, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն Ռուբեն Սաֆրաստյանը:

Նրա խոսքով՝ Սիրիան հիմա գտնվում է տնտեսական առումով շատ ծանր վիճակի առջև: Բանակցությունների փուլն, ըստ արևելագետի, ընթանում է, բայց շատ դանդաղ, բայց պետք է հույս ունենալ, որ վերջին հանդիպումներն ու մոտակա հանդիպումները, որ պետք է տեղի ունենան, նոր թափ կհաղորդեն բանակցային գործընթացին, և դա հնարավոր կլինի տեղափոխել պրակտիկ հարթություն:

«Պետք է հույս ունենալ, որ մոտակա ամիսներին ՄԱԿ-ի հովանու ներքո ընթացող գործընթացի շրջանակներում նախատեսվող այդ հանձնաժողովը հնարավոր կլինի ստեղծել, և դա խաղաղ բանակցության խթան կհանդիսանա, փառք Աստծո՝ Սիրիայի գործընթացում հնարավոր է եղել խուսափել ՌԴ և ԱՄՆ ԶՈՒ ներկայացուցիչների անմիջական բախումից»,- ասաց նա:

Արևելագետը խոսեց նաև Թուրքիայի գործողությունների մասին, նշեց, որ Թուրքիան շարունակում է իր ագրեսիան Սիրիայի դեմ, դա շարունակում է՝ ընդլայնելով իր գործողությունների շրջանակները, ստանալով աջակցություն ԱՄՆ-ից և ՌԴ-ից:

«Թուրքիան սկսում է իր պահանջները, վերջնագրերը ներկայացնել նաև այլ տարածքների նկատմամբ: Թուրքիան արդեն վերջնագիր է ներկայացնում Իրաքի ներկայացուցիչներին՝ պահանջում, որ Հյուսիսային Իրաքից դուրս բերվեն Իրաքյան Քրդստանի բանվորական կուսակցության ներկայացուցիչները: Նա հարևանների հետ խոսում է վերջնագրի լեզվով, օկուպացրել է Սիրիայի տարածքի մի մասը, հանդես է գալիս ամենաբարձր մակարդակով իր սպառնալիքներով, վերջնագրերով, պատահական չէ, որ Էրդողանն անընդհատ կրկնում է՝ իրենք պետք է շարունակեն իրենց նպատակին հասնել և ոչ մի բանի առաջ կանգ չեն առնելու»,- ասաց նա:

Արևելագետի խոսքով՝ ըստ էության՝ Թուրքիան ստանում է աջակցություն լուրջ ուժերի կողմից, ու ոչ մի որոշում չկա Թուրքիայի դեմ, որում կնշվեր, որ Թուրքիան օկուպացրել է հարևանի տարածքը, բացի Սիրիայից, Իրանից հնչող արձագանքներից, բացի այդ, մի քանի օր առաջ կմկմալով հայտարարություն արեց Անգելա Մերկելը, ԵՄ-ն, ՄԱԿ-ի հանձնակատարը, մինչդեռ որևէ այլ որոշում չկա, ոչ մի բանաձև, հստակ հայտարարություն՝ որևէ պետության կողմից:

«Սա նշանակում է, որ Թուրքիայի այս ագրեսիվ քաղաքականությունը չի հանդիպում պատնեշների: Հասկանալու համար՝ ինչ է տեղի ունենում, կոնկրետ ինչ տեղաշարժեր են, քանի որ այնտեղ իրադրությունն ամեն օր է փոխվում, զինված խմբավորումները մտնում են մի տարածք, դուրս գալիս, պետք է հաշվի առնել նաև նավթի գործոնը՝ հետևյալ առումով՝ ով է տիրապետում նավթի հանքերին, նավթահորերին, ով է իր հսկողության տակ պահում այն ճանապարհները, որոնցով նավթը դուրս է բերվում համաշխարհային շուկա, ով է իրականացնում տեղափոխումը: Սրանով կարելի է հասկանալ սիրիական հողի վրա տեղի ունեցող իրադարձությունները»,- ասաց նա:

Արձագանքելով ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հայտարարությանը, թե ԱՄՆ-ն դուրս է գալիս Սիրիայից, Սաֆրաստյանը հիշեցրեց՝ որոշ ժամանակ առաջ Թիլերսոնը, որ այդ դեպարտամենտի քարտուղարն էր, հայտարարել էր, որ ԱՄՆ-ն որոշակի պարտավորություններ ունի Սիրիայի առջև, դրանք պետք է իրակաացնի, հիմա տեսնում ենք այս հայտարարությունը: Արևելագետի խոսքով՝ իրարամերժ հայտարարություններ են, ԱՄՆ-ն չունի որոշակի քաղաքական գիծ՝ որոշակի հիմնավորումներով Սիրիայի նկատմամբ, նրանք վերջնական որոշում չունեն, փնտրտուքների մեջ են՝ մնու՞մ են Սիրիայում, դու՞րս են գալիս, որքա՞ն են օժանդակում Թուրքիային կամ հակառակը՝ որքա՞ն են համագործակցում ՌԴ հետ: Այս խնդիրներն, ըստ բանախոսի, ԱՄՆ-ն դեռ իր համար չի լուծել, երբ լուծի, արդեն տեսանելի կլինի որոշակի քաղաքական գիծ Սիրիայում:

Հարցին՝ հնարավո՞ր է Թուրքիան նմանատիպ ագրեսիա իրականացնի Հայաստանի դեմ, Սաֆրաստյանը պատասխանեց, որ նման բան հնարավոր չէ. Հայաստանը ՀԱՊԿ անդամ է, ի դեմս ՌԴ՝ ունի ռազմավարական դաշնակից, Ռուսաստանն այստեղ ունի ռազմաբազա, ուստի եթե Թուրքիան նման բան անի, դա կնշանակի, որ ըստ էության ՆԱՏՕ-ն է հարձակվում Հայաստանի վրա: Ըստ արևելագետի՝ տեսանելի ապագայում դա հնարավոր չէ: Ադրբեջանի կողմից, Սաֆրաստյանի համոզմամբ, կարող է լինել որոշակի ագրեսիա Հայաստանի նկատմամբ, ուստի մեր ԶՈՒ-երը պետք է միշտ պատրաստ լինեն դրան:

«Պետք չէ մոռանալ, որ Ադրբեջանը օգտագործում է Հայաստանի դեմ իր ագրեսիվ գործողությունները՝ երկրի ներսում որոշակի խնդիրներ լուծելու համար: Ես չեմ կարծում, որ Թուրքիան կցանկանա Մերձավոր Արևելքից դուրս իր համար ինչ-որ վտանգավոր իրավիճակ ստեղծել»,- ասաց նա:

Անդրադառնալով Իրանի նախագահի հայտարարությանը՝ կապված ԼՂ հետ, Սաֆրաստյանը նշեց, որ դա ընկալում է որպես Իրանի քաղաքականության հերթական հաստատում, որ այս հակամարտությունը կարող է լուծվել միայն խաղաղ ճանապարհով: Նրա խոսքով՝ Իրանը, լինելով խաղաղասեր պետություն, բալանսավորող դեր կատարելով Մերձավոր Արևելքում, ձգտում է, որ հարևան տարածքում էլ լինի խաղաղություն: