Էկոտուրիզմը Հայաստանում. ինչ ունենք և ինչ է պետք անել
Հայաստանը էկոտուրիզմի զարգացման մեծ ներուժ ունի: Այսօր Հայաստանի Ամերիկյան Համալսարանում կազմակերպված «Էկոտուրիզմը Հայաստանում» խորագրով համաժողովում ասաց ՀԱՀ Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնի տնօրեն Ալեն Ամիրխանյանը:
Նրա խոսքով՝ համաժողովի նպատակն է խթանել էկոտուրիզմի զարգացումը Հայաստանում՝ առաջարկելով գաղափարների և փորձի փոխանակման հարթակ, համախմբել այն մարդկանց, ընկերություններին, որոնք փորձում են զարգացնել տուրիզմը, այդ թվում՝ ագրոտուրիզմն ու էկոտուրիզմը:
Ալեն Ամիրխանյանը նշեց, որ Հայաստանն ունի բնության հիասքանչ բազմազանություն, երկիրը գտնվում է Կովկասի կենտրոնում, որը հանդիսանում է ամբողջ աշխարհի կենսաբազմազանության 34 թեժ կետերից մեկը, իսկ թեժ կետերն ունեն բացառիկ հարուստ էկոհամակարգեր և տեսակներ: Ըստ նրա՝ Հայաստանում բնակվում են 350 տեսակի թռչուններ, մինչդեռ ողջ Եվրոպայում դրանց թիվը չի գերազանցում 700-ը, թիթեռներից Հայաստանում հանդիպում է 250 տեսակ, իսկ Եվրոպայում՝ 500 տեսակ: Բացի այդ, Հայաստանում հանդիպում են 3500 տեսակի բույսեր, որոնցից 452-ը գրանցված է Կարմիր գրքում:
«Դա նշանակում է, որ Հայաստանի բնությունը մեծ հետաքրքրություն կարող է առաջացնել տուրիստների շրջանում, քանի որ այն վայրի բնությունը, որն ունի Հայաստանը, Եվրոպայի շատ երկրներ վաղուց չունեն: Այսինքն՝ մենք ունենք մեծ հարստություն, ուստի պետք է այնպիսի ծրագրեր մշակենք, որպեսզի մեր երկրի հարստությունը կարողանանք ներկայացնել զբոսաշրջիկներին»,- ասաց նա:
ՀԱՀ Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնի տնօրենի խոսքով՝ այսօր զբոսաշրջիկներին հատկապես գրավում է գյուղական տուրիզմը, այդ առումով ևս Հայաստանը ներկայացնելու շատ բան ունի: «Գյուղական մշակույթով ու կենցաղով, ազգային խոհանոցով երկիրը կարող է գրավել ցանկացած զբոսաշրջիկի: Սակայն, այս առումով Հայաստանը դեռևս ճանաչված չէ միջազգային շուկայում, ուստի մեր բոլորի ջանքերը պետք է ուղղված լինեն նրան, որ մեր երկիրը ճանաչելի դարձնենք աշխարհում», - նշեց Ալեն Ամիրխանյանը:
Համաժողովի ընթացքում ՀՀ բնապահպանության փոխնախարար Խաչիկ Հակոբյանը ևս ասաց, որ կարևորագույն խնդիրներից է նպաստել Հայաստանի բնական էկոհամակարգերում էկոտուրիզմի զարգացմանն ու աջակցմանը, բնության հատուկ պահպանվող տարածքներում էկոտուրիզմի ներուժի բացահայտմանը, տուրիզմի զարգացման նպատակով պետական քաղաքականության սկզբունքների սահմանմանն ու մարտահրավերների խոչընդոտների գնահատմանը:
Նրա խոսքով՝ Հայաստանն առաձնանում է իր գեղեցիկ բնությամբ, անտառներով, լճերով, գետերով, կենդանական և բուսական աշխարհի բացառիկ բազմազանությամբ, և մեծ հետաքրքրություն է առաջացնում զբոսաշրջիկների համար: «Հայաստանում բնության հատուկ պահպանվող տարածքները՝ արգելոցները, ազգային պարկերը, արգելավայրերը և բնության հուշարձանները՝ յուրօրինակ են և էկոտուրիզմի տեսանկյունից ունեն զարգացման մեծ ներուժ: Ներկայումս ամբողջ աշխարհում նկատվում է էկոտուրիզմի բուռն զարգացում և դրանից ստացվող եկամուտների զգալի մասը հենց օգտագործվում է պահպանվող տարածքների պահպանության ու զարգացման համար: Ոլորտի զարգացումը գերակա է նաև Հայաստանի կառավարության համար: Ձևավորելով էկոտուրիստական ենթակառուցվածքների և ծառայությունների մատուցման ժամանակակից մեխանիզմներ, Հայաստանը կարող է մրցունակ լինել համաշխարհային զբոսաշրջային շուկայում և տարեցտարի ընդլայնել Հայաստան եկող տուրիստների քանակը»,- ասաց Խաչիկ Հակոբյանը:
Ըստ նրա՝ էկոտուրիզմի կարևոր առանձնահատկությունը պահպանվող տարածքների և համայնքների բնակիչների միջև փոխադարձ համագործակցությունն է, ինչը հիանալի հարթակ է գյուղական մթերքների վաճառքի համար: Այսինքն՝ գյուղական համայնքների բնակչությանը հնարավորություն է ընձեռվում զարգացնել տնայնագործական արտադրությունը և իրենց իսկ կողմից պատրաստված մթերքների վաճառքից ստանալ եկամուտ, որով զգալիորեն կլուծվի տվյալ համայնքում բնակչության զբաղվածության և աղքատության նվազեցման հիմնահարցերը:
Խաչիկ Հակոբյանը նշեց նաև, որ Հայաստանում պահպանվող տարածքների ձևավորման գործընթացը սկսվել է դեռևս 1958 թ-ին և տարեցտարի ոչ միայն դրանց քանակն է ավելանում, այլ մակերեսը: Այսօր, ըստ նրա, Հայաստանի տարածքի 13%-ը համարվում է Բնության Հատուկ Պահպանվող Տարածք /ԲՀՊՏ/: Այս պահի դրությամբ Հայաստանում առկա է 3 արգելոց, 4 ազգային պարկ, 27 պետական արգելավայր, 232 բնության հուշարձան:
«Հայաստանում էկոտուրիզմը սկսել է աշխուժանալ վերջին տարիներին: Եթե 2010 թվականին մենք ունեինք մի քանի հազար էկոտուրիստներ պահպանվող տարածքներում, ապա 2017 թ-ին այդ տարածքներ են այցելել 549 հազար 128 զբոսաշրջիկ, որոնց 20 տոկոսը արտերկրից»,- ասաց փոխնախարարը:
Նա նաև նշեց, որ Բնապահպանության նախարարությունը Կառավարություն է ներկայացրել իր մոտեցումները՝ կարճաժամկետ և երկարաժամկետ, էկոտուրիզմի ներուժը ավելի հասանելի դարձնելու համար:
Համաժողովի ընթացքում ներկայացվեցին նաև մի քանի տասնյակ զեկույցներ հետևյալ թեմաներով՝ օրգանական սնունդ և գյուղական զբոսաշրջություն, Տարածաշրջանային գործունեություն և էկոտուրիզմ, Ակտիվ ապրելակերպ և բացօթյա միջոցառումներ (քայլարշավներ, արկածային զբոսաշրջություն, ժայռամագլցում, ձիավարություն, դահուկային սպորտ և այլն), Պահպանվող տարածքներ, բուսական և կենդանական աշխարհ:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Գրետա Թունբերգ. Երկերեսանիություն ու կեղծավորություն է, որ COP29-ը տեղի է ունենում Ադրբեջանում