Ձեր վստահելի աղբյուրը

Լույս են տեսել նախիջևանագետ Արգամ Այվազյանի «Գողթն. ազգագրական մասունքներ», «Կենսամատենագիտություն» և «Նամականի» գրքերը: Մայիսի 17-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը հեղինակը ներկայացրեց, թե ինչ է փրկվել Նախիջևանի մշակութային ժառանգությունից, և դեռ որքան չլուսաբանված էջեր կան:

Նրա խոսքով՝ քրիստոնեական որևէ հուշարձան՝ եկեղեցիներ, վանքեր, գերեզմաններ և այլն, Նախիջևանի տարածքում այլևս գոյություն չունի, դրանք հիմնահատակ ավերվեցին 1989-2006 թթ:

«Մարդկային եղեռնից հետո մեր մշակույթի խոշորածավալ վանդալիզմի, ավերման երկրորդ փաստը կարելի է սա համարել, ընդ որում՝ դա կատարվեց 21-րդ դարում՝ ազատ, անկախ ՀՀ գործունեության ժամանակ, երկրորդ նախագահի օրոք, որ ցավոք ոչ մի անգամ չբարձրաձայնեց այդ մասին»,- ասաց նա:

Նախիջևանագետը նշեց, որ հիմնականում քրիստոնեական հուշարձանները վերացան, իսկ հնագիտական հուշարձանները՝ բերդերը, կամուրջները պահպանվում են, և դրանք վերագրվում են ադրբեջանական մշակույթին: Օրինակ՝ Երնջակ վաղ միջնադարյան բերդը, նրա խոսքով, արդեն մի քանի տարի իբրև վերակառուցել են, աղավաղել և զբոսաշրջային հանգրվանի վերածել, իսկ տասը տարի առաջ Նախիջևանում իբրև թե վերականգնել են Նոյ նահապետի դամբարանը, որի նախնական տեսքը փոխվել է, մուսուլմանական շունչ ստացել:

Բանախոսը նշեց, որ ադրբեջանցիները նաև աջուձախ գրքեր են հրատարակում ու աշխարհով մեկ սփռում, և այս ամենը զարմանալի անտարբերության է մատնվում ՀՀ կողմից. «Հարց կարող է հնչել՝ ի՞նչ կարող էին անել, որ չեն արել: Ճիշտ է, հնարավորությունները քիչ էին, բայց կարող էին միջազգային հարթակներում բարձրացնել, միջնորդ երկրներին խնդրի մասնակից դարձնել՝ Իրանին, Ռուսաստանին, դիվանագիտական տեսակետից Հայաստանը ոչինչ չարեց»:

Նա ներկայացրեց իր գրքերը: «Գողթն» գրքում տասնհինգ նոր ազգագրական նյութեր են զետեղված, որոնցից 9-ը՝ առաջին անգամ: Գիրքը պատկերազարդ է, դրանում ավելի քան 620 լուսանկարներ կան:

«Նամականի»-ում հեղինակի՝ 400-ից ավելի նամակներ են, աշխարհի տարբեր գիտնականների, Հայաստանի պատկան մարմինների հետ նամակագրությունը:

«Սովորաբար նամականիները ստեղծագործողների համար կազմում են նրանց մահվանից տարիներ՝ տասնամյակներ հետո, մատենագրությունը ևս, բայց ես նպատակահարմար գտա այս երկու հատորներն էլ կազմել և հրատարակել, որովհետև հեղինակից բացի այլ մասնագետ ավելի լավ չի կարող պատկերացնել այդ աշխատանքը»,- ասաց նա:

«Կենսամատենագիտության» դեպքում Այվազյանը նշեց, որ դուրս է եկել ընդունված շրջանակներից, մասնագիտական տեսակետից ներառել է բավական թվով նորություններ, դրանում մոտ 500-ի չափ փաստաթղթեր ու լուսանկարներ են ներառված, նաև մամուլում կամ գիտական հանդեսներում հրատարակված գրքերի գրախոսականներնեն ներառված: