Ձեր վստահելի աղբյուրը

Aurora Dialogues երևանյան համաժողովի հյուրերի թվում է նաև Միավորված ազգերի կազմակերպությունում Միացյալ Նահանգների նախկին դեսպան Սամանտա Փաուերը: Վերջինս համաժողովի շրջանակներում պատասխանել է մի շարք հարցերի, անդրադարձել իրեն հուզող խնդիրներին:

- Սամանտա, Ի՞նչն  է Ձեզ գրավել Ավրորա մրցանակում:

-Ես ինձ շատ լավ եմ զգում այստեղ՝ հերոսների և հիմնադիրների, Նոբելյան մրցանակակիրների շրջանակներում: Սա անհավատալի շարան է մարդկանց, ովքեր իրենց կյանքը նվիրել են հանուն մարդկային արժանապատվության: Այս ամենի սերմը ցանվեց, երբ ես բախվեցի Հայոց ցեղասպանության պատմությանը. ես գիրք գրեցի 20-րդ դարի ցեղասպանությունների մասին, խորացա ծագումնաբանության մեջ, հասկացա, որ Ցեղասպանություն բառը հիմնականում պատճառաբանված էր հայերի ոչնչացմամբ:

Երբ Լեմկինը փորձում էր բառ գտնել՝ իր ընտանիքի ոչնչացման նախճիրը ներկայացնելու համար, նախադեպերից մեկը, որ ներշնչեց նրան այդ բառը հորինել, Հայոց ցեղասպանությունն էր: Ես հանդիպեցի մի շարք անձանց, որ վտանգի էին ենթարկում իրենց կյանքը կամ կարիերան: Նրանցից ամենահայտնին Հենրի Մորգենթաուն է: Այստեղ ներկայացված հերոսները ոչ միայն կողքից նայում են, այլև ոտքի են կանգնում ոճիրների դեմ: Հետո հանկարծ Ռուբենն ու Նուբարը եկան, ներկայացրին գաղափարը: Ես ասացի՝ անհավատալի միտք է:

Սրանով նրանք պաշտպանություն են տալիս մարդկանց ու նրանց ձայնը ավելի լսելի են դարձնում: Այս անհատներն իրենց նախնիների ցավը վերածեցին մի բանի, որ այսքան համաշխարհային, կառուցողական նշանակություն ունի:

- Ի՞նչ կարող են անել այլք՝ կանխելու նման զարգացումները ապագայում: Հիմա նման իրավիճակ ունենք օրինակ Մյանմայում:

- Ես իմ կյանքում երբեք չեմ տեսել ժամանակահատված, երբ այդքան քիչ լինեին դիվանագիտական ջանքերը: Մենք Օբամայի ղեկավարության ժամանակ ջանքեր գործադրեցինք, որոնք գուցե անհրաժեշտ արդյունքին չհասան, աշխատանքի ավարտին Ջոն Քերրին գրեթե ուժասպառ էր եղել: Կոնֆլիկտներն այժմ տևում են երեք-չորս անգամ ավելի երկար, Սիրիական պատերազմը երկրորդ աշխարհամարտից երկար է ձգվում: Ոչ ոք դրանցով չի զբաղվում, հիմա դիվանագիտական մեծ ալիք պետք է բարձրանա, որ պակասում է: Մենք պետք է դեմք վերագրենք ճգնաժամներին: Մարդիկ այնքան ողբերգության, տառապանքների լրահոսի տակ են, ուզում են նվիրատվություն անել, համակարգը փակում է նրանց:

- Դիվանագիտության պակասի մասին խոսեցիք, նաև՝ որ առանձին մարդիկ են դա անում. եթե վերին մակարդակով այն պակասում է, ի՞նչ կարելի է անել ստորին մակարդակով՝ հաջողության հասնելու համար:

- Բոլորս պետք է կաթվածահար չլինենք այն բանից, որ ի վիճակի չենք բոլոր կառուցվածքային խնդիրները միաժամանակ մեկ հարվածով լուծել: Այժմ իսկապես դեպրեսիոն ժամանակներ են, բայց ես միշտ ասել եմ մի բան կա, որ մարդ կարող է անել. պարզապես հոգ տանել: ԱՄՆ-ում օրինակ՝ շուրջդ նայում ես, թե ինչ փախստականներ կան, կարելի է անգլերենի դասեր տալ նրան, փոքրիկ մի աշխատանք: Լավագույնը պետք է չդառնա փոքրի և իմաստալիցի թշնամին: Ռուբենը և Նուբարը այն մարդիկ են, ում ընտանիքները ավելի քան հարյուր տարի առաջ դաժան վերաբերմունքի են ենթարկվել, սակայն իրենք, փոխանակ սևեռվեն դրա վրա, իրենց տնօրինած հարթակներով թեպետ ամեն խնդիր չեն լուծում, բայց փորձում են խորանալ, քայլեր անել:

- Հարվարդում Դուք դասավանդում եք հաջորդ սերնդի առաջնորդներին, ի՞նչ եք ասում նրանց, ո՞րն է Ձեր ուղերձը:

- Շատ երիտասարդներ այժմ անհավատալիորեն ակտիվ են, դա ապշեցուցիչ է, երկու բան կա. վատագույն տարբերակում ասում են՝ ուզում եմ ՄԱԿ-ի դեսպան դառնալ կամ ՄԱԿ-ում ԱՄՆ դեսպան, ի՞նչ անեմ: Բայց՝ ինչու՞, հանուն ինչի՞ ես ուզում օգտագործել այդ պաշտոնը: Եթե ասես՝ ուզում եմ Մարդու իրավունքներ ջատագովել, դա վերացական է՝ ու՞մ իրավունքները, ինչպե՞ս: Ես նաև ուզում եմ ասել՝ նրանք արդեն գերբեռնված են նոր տեխնոլոգիաների բերումով, այս գործիքները, որ կարող են իրենք տնօրինել, նաև թշնամի են ընթերցանությանը: Այդ ուսումնառությունը, մշակույթը, հարստությունը վերլուծական մտքի, որ մարդ ստանում է ընթերցելով, խթանում են ակտիվությունը, ջատագովությունը: Մի կողմ դրեք ձեր մանր-մունր խոսքերը, ես հիմա խոսում եմ ճիշտ մայրիկի պես, բայց սա ներդրում կլինի հեռանկարային աշխատանքում: