Քաղաքական 12:00 27/06/2018 Հայաստան

Ալիևի նախիջևանյան գամբիտն ու թուրքական կործանիչները

Հեղինակ` Աննա Մկրտչյան

Հունիսի 26-ին Ադրբեջանի զինված ուժերի հարյուրամյակի կապակցությամբ Բաքվում զորահանդես էր կազմակերպվել, որի ժամանակ ցուցադրվել են մի շարք հարձակողական զենքեր, հրթիռային համակարգեր, հրանոթներ, անօդաչու սարքեր։ Ուժի ցուցադրումը զուգորդվել է ուժի կիրառման սպառնալիքով, ռազմական հռետորաբանությամբ և հակահայկական կոչերով։

Նախագահ Իլհամ Ալիևը իր ելույթում մասնավորապես ընդգծել է, որ «ի վիճակի են ոչնչացնելու թշնամու ցանկացած ռազմավարական օբյեկտ», հպարտացել է բանակի ձեռքբերումներով, խոսել «ապրիլյան հաղթանակի» և առանձնակի անդրադարձ կատարել Նախիջևանում իրականացրած «հաղթական գործողություններին»։

Զորահանդեսից հետո Բաքվի երկնքում ցուցադրական թռիչք է իրականացրել թուրքական կործանիչների խումբը։

Ռևանշիզմի ծանրության տակ իրականացվող քարոզն ու սեփական իշխանության կարևորության ցուցադրման մոլուցքն իր տեղում, բայց ի՞նչ նպատակ ուներ դիրքային փոփոխություններն ու լարվածության աճը Նախիջևանում։ Ի՞նչ ռազմական ու ռազմավարական խնդիր է լուծում Ադրբեջանը Նախիջևանում կամ Նախիջևանի միջոցով, որն այդքան քննարկումների տեղիք է տվել նաև Հայաստանում։ Հայկական իշխանություններն ու ռազմական փորձագետներն արդեն իսկ արտահայտվել են հարցի շուրջ՝ ներկայացնելով ադրբեջանական կողմից  «հաղթարշավի սնանկությունը»։

Այստեղ կարևոր է նշել, որ Նախիջևանի կողմից ակտիվացումը որոշ առումով կապված է նաև Հայաստանի կողմից միջին հեռավորությամբ հրթիռների ձեռք բերմամբ, որոնք վտանգի տակ են դնում Ադրբեջանի խորքային օբյեկտները։ Եվ Նախիջևանում որոշակի հարձակողական զինատեսակների տեղադրմամբ ադրբեջանական կողմը փորձում է հավասարակշռել այս վտանգը՝ թիրախավորելով Հայաստանում գտնվող ռազմավարական օբյեկտներին, այդ թվում՝ Երևանին։ Բելառուսական «Պոլոնեզ» համակարգերը, որոնք ցուցադրվեցին այդ նույն շքերթին, ենթադրվում է, որ որոշ չափով հակակշռելու են հայկական «Իսկանդերին»։

Այդուհանդերձ, պետք է հասկանալ, թե Նախիջևանի տարածքից եկող սպառնալիքը ինչքանով է իրական ու իրականանալի։ Այդ ուղղությամբ ռազմական գործողություններ ձեռնարկելը լրացուցիչ բարդությունների հետ է կապված և կարող է ունենալ աշխարհաքաղաքական լայն հետևանքներ։

Նախ իրավական տեսակետից, Ադրբեջանը տարիներ շարունակ փորձում է հիմնավորել, որ ինքն իրավունք ունի ուժ կիրառել այսպես ասած իր «գրավյալ տարածքներն ազատագրելու» համար։ Հայաստանի վրա ցանկացած կրակոց կնշանակի այդ թեզի հերքում և պարզ ագրեսիա հարևան երկրի նկատմամբ։ Երկրորդ, Հայաստանի վրա հարձակումը կամ հարձակման սպառնալիքը կնշանակի ՀԱՊԿ մեխանիզմների գործադրում և կբերի այդ կառույցի, մասնավորապես Ռուսաստանի պայմանագրային պարտավորությունների կատարման անհրաժեշտություն։

Թեպետև ռազմական տեսակետից Նախիջևանի աշխարհագրական դիրքը բավականին խոցելի է հայկական զինուժի համար, բայց այստեղ ևս խնդիր կա կապված Նախիջևանի նկատմամբ Թուրքիայի ունեցած պարտավորությունների հետ։ Նախիջևանի ինքնավարությունը կազմավորվել է ռուս-թուրքական 1921թ. Մոսկվայի պայմանագրով և վերահաստատվել է 1921թ. հոկտեմբերի 13-ի Կարսի պայմանագրով։

Պատահական չէ, որ 1993թ.-ին Թուրքիայի վարչապետ Թանսու Չիլերը սպառնում էր պատերազմ սկսել Հայաստանի դեմ, եթե վերջինս հարձակվի Նախիջևանի վրա, և միաժամանակ թուրքական բանակը զորավարժություններ էր կատարում սահմանի մոտ։ Այդ զարգացումներին անտարբեր չէր նաև Ռուսաստանը, որը նույնպես զորաշարժեր էր սկսել։ Այս պատմական փորձը ցույց է տալիս, որ Նախիջևանի ճակատում ակտիվ ռազմական գործողությունները չեն կարող մնալ հայ-ադրբեջանական հակամարտության երկկողմ օրակարգում։

Եվ այսպես, Նախիջևանի տարածքից Հայաստանի նկատմամբ ուժի կամ ուժի կիրառման սպառնալիքը կարող է ունենալ երկու պատասխան։ Հայաստանը, շախմատային լեզվով ասած, ընդունում է գամբիտը, այն է՝ Նախիջևանի զոհաբերումը՝ ենթադրյալ դիրքային առավելություն տալով Ադրբեջանին, որի հաշվարկով այդ դեպքում հակամարտությանը կարող են ներգրավվել նաև թուրքական կործանիչները։ Հայաստանը չի ընդունում գամբիտը, և շարունակում է զարգացնել իր ֆիգուրներն այլ ուղղությամբ, օրինակ՝ «սլավոնական պաշտպանությամբ»։

Ռուս-թուրքական հարաբերությունների ջերմացման ընթացիկ պայմաններում նախիջևանյան գամբիտը կարող է այնքան էլ արդյունավետ չթվալ, բայց իրադարձություններն արագ են զարգանում և պետք է պատրաստ լինել բոլոր սցենարներին։

Երկու դեպքում էլ պետք է լուրջ հաշվարկներ կատարել՝ առանց ավելորդ տագնապի և նաև անտեղի ինքնավստահության։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

20:11
Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին տեղի ունեցած վթարի հետևանքով կան տուժածներ
Նոյեմբերի 5-ին, ժամը 17:05-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն տեղեկություն է ստացվել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
ՀԺՄ-ն ՔՊ-ին հորդորում է քննության առարկա դարձնել Ալեն Սիմոնյանի պահվածքը
Հայաստանի Ժուռնալիստների միությունը հայտարարություն է տարածել,  որում ասվում է․ «Հոկտեմբերի 31-ին հերթական միջադեպն է գրանցվել...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Ադրբեջանի հորինած պահանջների զավեշտալի օրինակ
«Գեղարդ» հիմնադրամը գրում է․ Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի Հանրապետության տարածքների նկատմամբ տևական պահանջներն, ինչպես նաև դրանց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:29
ՌԴ-ում Հայաստանի դեսպանն իր հավատարմագրերն է հանձնել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին
Նոյեմբերի 5-ին Ռուսաստանի Դաշնությունում Հայաստանի Հանրապետության դեսպան Գուրգեն Արսենյանը Կրեմլում տեղի ունեցած հանդիսավոր արարողության...
Աղբյուր` Panorama.am
19:18
Ռուսաստանը Երևանին և Բաքվին չի մղում «չհասունացած խաղաղության». Լավրով
Ռուսական կողմը, ի տարբերություն արևմտյան կեղծ միջնորդների, Երևանին և Բաքվին չի դրդում հապճեպ հաշտության պայմանագիր կնքել: Այս մասին ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:01
Կոտայքի մարզի բնակիչը կալանավորվել է՝ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության մեղադրանքով
Թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ քրեաիրավական պայքարը լայն թափով շարունակվում է։ Այս մասին հայտնում է ՀՀ քննչական կոմիտեն։ «ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:45
ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի պատասխան առաջարկները
Նոյեմբերի 5-ին Հայաստանը ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի պատասխան առաջարկները (նախագծի 11-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:33
Ինչպե՞ս հանձնվեց Արցախը․ Զոհրաբյան
«Ժողովրդավարություն և անվտանգություն» հասարակական կազմակերպության ղեկավար, քաղաքական գործիչ Նաիրա Զոհրաբյանը գրում է․...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
Սարքե՛ք Երևանի մայթերը, փող կա, չէ՞․ Պիպոյան
Երգչուհի Լիլիթ Պիպոյանը գրում է․ «Երևանի քաղաքապետարան, սարքեք Երևանի մայթերը, հատկապես կենտրոնի: Սալիկները վատ վիճակում են,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:08
Իսրայելը մեղադրել է Թուրքիային ՄԱԿ-ին ուղարկված նամակի համար
ՄԱԿ-ում Իսրայելի մշտական ​​ներկայացուցիչը խիստ է արձագանքել Թուրքիայի կողմից ՄԱԿ-ին ներկայացված և 52 երկրների կողմից ստորագրված նամակին, որով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:59
Հոբելյանական գիտաժողով՝ նվիրված Պարույր Սևակի ծննդյան 100-ամյակին
Գիտությունների ազգային ակադեմիայում մեկնարկել է Պարույր Սևակի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված հոբելյանական գիտաժողովը։ Միջոցառմանը ներկա են եղել նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
17:51
Լազարևը ներողություն է խնդրել «Ну ка все вместе» շոուում հանուն Արփի Աբգարյանի սկանդալի համար
Երգիչ Սերգեյ Լազարևը բացատրել է  «Ну ка все вместе» նախագծի հատուկ թողարկման ժամանակ իր սկանդալային արարքի պատճառը։ Նա իր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:45
ԲԴԽ-ն արդեն անթաքույց միջամտություն է իրականացնում յուրաքանչյուր գործով. Զարուհի Նախշքարյան
«Այս որոշումը մի խայտառակ բան է, որը ևս մեկ անգամ ամրագրում է հասարակության մեջ տեղ գտած կարծիքը, որ Բարձրագույն Դատական խորհրդի հիմնական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:35
Հավատի մասին չի խոսքը, ադրբեջանցիները պետք է հետ գնան. Սյունիքի մարզպետ
«Ճիշտ կլինի, որ սահմանազատման գործընթացն ամբողջ պարագծով ավարտվի, ամբողջ երկայնքով լինի։ Մի քանի տարիներին լինի, բայց լինի»,- ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:27
Գերագույն հոգևոր խորհրդի ժողովում կքննարկվեն նաև արցախահայությանը, Արցախի մշակութային ժառանգությանը վերաբերող հարցեր
Այսօր Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահությամբ, սկսվեց Գերագույն...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Նախաքննությամբ ձեռնարկված միջոցառումների արդյունքում 900.000.000 ՀՀ դրամ է վերադարձվել պետությանը
Քննչական կոմիտեի տնտեսական հանցագործությունների և մաքսանենգությունների քննության գլխավոր վարչությունում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 285-րդ հոդվածի 2-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:58
Ես ամուսնալուծված եմ, չունեմ կին. Շրջակա միջավայրի նախարար
«Ես ամուսնալուծված եմ, չունեմ կին, որ հիմա բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությունում է աշխատում»,-  ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
16:32
Պուտին. ՌԴ-ն կշարունակի անել ամեն ինչ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման համար
«Մենք արել և անում ենք ամեն ինչ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները կարգավորելու համար»,- հայտարարել է  ՌԴ նախագահ Վլադիմիր...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
Էս անճար ժողվուրդն է տրանսպորտից օգտվում, իշխանությունն էլ թոկը գցել է վզից ու ձգում է. Քաղաքացիները՝ ուղեվարձի նոր կարգի վերաբերյալ
Panoarama.am-ը քաղաքացիներից հետաքրքրվեց, թե ինչպես են վերաբերվում տրանսպորտի ուղեվարձի վճարման նոր համակարգի ներդրմանը և արդյո՞ք գոհ են...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
«Ջաղաց» հանգստի կենտրոնում երկու խմած կանայք ծեծկռտուքի են մասնակցել. Նրանց մասով նյութերն ուղարկվել են դատարան
Այս տարվա հուլիսի 18-ին՝ ժամը 22:25-ին, ահազանգ էր ստացվել Կապան քաղաքի «Ջաղաց» հանգստի կենտրոնում երեք անձի դանակահարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Սունդուկյանի թատրոնի տնօրենն ինքնիրավչություն է կատարում, հաղորդում ենք ներկայացրել. «Գոյ» թատրոնի կառավարման խորհրդի նախագահ
«Գոյ» թատրոնի դերասանական ու ստեղծագործական կազմը հաղորդում է ներկայացրել ոստիկանություն։ «Հաղորդումն այն մասին է, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:47
Ոնց որ Ջոկեր լինես, Մերի. Անդրանիկ Հարությունյանը նմանակում է Փաշինյանին
Դերասան Անդրանիկ Հարությունյանը նմանակել է Նիկոլ Փաշինյանին։ Տիկտոկում նա կարճ տեսանյութ է հրապարակել, որտեղ մեքենա է քշում, կողքին Ջոկերի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
ՆԳՆ-ն մանրաասներ է հրապարակել Աբովյան փողոցում տեղի ունեցած դանակահարությունից
«Հերացի» բժշկական կենտրոնից նոյեմբերի 4-ի ժամը 7.35-ին  ՆԳՆ ոստիկանության օպերատիվ կառավարման կենտրոն հաղորդում է ստացվել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:40
Փաստացի վտանգավոր ռեպրեսիա է, որը կարող է կաշկանդել դատավորներին. Փաստաբանները՝ ԲԴԽ որոշման մասին
Բարձրագույն դատական խորհրդի որոշմամբ՝ դատավոր Ռազմիկ Մարիկյանին հայտարարվեց նկատողություն։ «Բարձրագույն դատական խորհուրդը, քննելով...
Աղբյուր` Panorama.am
15:27
Համաշխարհային աղոթք հանուն Ադրբեջանում պահվող հայ պատանդների՝ COP29-ի նախօրեին
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Բ-ի նախաձեռնությամբ, նոյեմբերի 10-ին աշխարհի հայկական եկեղեցիներում էկումենիկ (համաշխարհային) աղոթք կարվի՝...
Աղբյուր` Panorama.am
15:21
«Հեծանիվիս պեդալը բռնեք». Վարոսյանը ծրագիր է առաջարկում ԲԴԽ-ին
«Առաջին անգամը չէ, որ նիկոլական Հայաստանի ԲԴԽ-ն պատասխանատվության է ենթարկում դատավորի` գնահատելով նրա կողմից կայացված կոնկրետ որոշման...
Աղբյուր` Panorama.am
15:14
Հայկ Մարությանը հույս ունի, որ 500 հազարից ավել ստորագրություն կհավաքվի տրանսպորտի թանկացման դեմ
«Իմ ընկերը կենտրոնում նախկինում վճարում էր 175 հազար դրամ անշարժ գույքի հարկ, հիմա իր գույքահարկը դարձել է 870 հազարից...
Աղբյուր` Panorama.am
15:10
Վլադիմիր Պուտինն ընդունել է ՌԴ-ում Հայաստանի դեսպան Գուրգեն Արսենյանի հավատարմագրերը
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը նոյեմբերի 5-ին ընդունել է օտարերկրյա պետությունների 28 նոր ժամանած դեսպանների, այդ թվում՝ ՌԴ-ում Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:59
Անուշ Պողոսյանն ահազանգում է ԱՆ հերթական ձախողման մասին
2024 թվականի մարտի 1-ից մի շարք դեղեր ըստ կառավարության համապատասխան որոշման սկսեցին վաճառվել դեղատոմսերով։ Առողջության իրավունք...
Աղբյուր` Panorama.am
14:36
Հայաստանի ազգային հավաքականի մարզիչի թեկնածուների թվում է նաև Ռաուլը. ՀՖՖ փոխնախագահ
«Ֆասթ նյուզ» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում Արմեն Նիկողոսյանն ասել է, որ Միշել Տեր-Զաքարյանի հետ հանդիպել են, Մարգար Աղաջանյանի տարբերակն էլ են քննարկել:
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան
17:51 05/11/2024

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}