Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հանրապետության հրապարակում տեղի ունեցած հանրահավաքի ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն անդրադառնալով արդարադատության համակարգին՝  նշեց, որ «առաջին օրից Բաղրամյան 26-ում հայտնվելով, ասել եմ, որ հրաժարվելու եմ  դատական իշխանությանը հրահանգներ տալու արատավոր պրակտիկայից, սակայն  չի նշանակում, որ որոշ դատավորներ պետք է շարունակեն հրահանգներ ստանալ նախորդ իշխանության ներկայացուցիչներից»։

Նա նաև հայտնեց, որ առաջիկայում պետք է որոշում կայացնեն՝ թե արդյոք  չպե՞տք է անցում կատարենք անցումային արդարադատության մարմիններ ստեղծելուն։

Փաշինյանի ելույթի իրավական կողմի, մասնավորապես՝ անցումային արդարադատության հետ կապված նրա հայտարարության մասին Panorama.am-ը զրուցեց իրավաբան Գևորգ Գյոզալյանի հետ:

«Դատարանների մասով Փաշինյանի ելույթը մտահոգիչ էր։ Եթե գործադիր իշխանության ներկայացուցիչը  ուղերձ էր հղել  դատավորներին՝ ասելով, որ այսուհետ դուք անկախ եք, իրականացրեք անկաշկանդ արդարադատություն, անվստահություն չի հայտնել այդ դատական իշխանությանը, սակայն մի գործ, որը հիմա չի բավարարել հասարակության բացարձակ մեծամասնության ակնկալիքները, հիմք չէ, որպեսզի հրապարակային դատափետի դատական իշխանությանը։ Գործադիրը որևէ լծակ չունի դատական իշխանության նկատմամբ, նույնը նաև հակառակը, և այս կոնտեքստում դա կարող է գնահատվել որպես ճնշում, ինչն անթույլատրելի է»,- ասաց մեր զրուցակիցը։

Ինչ վերաբերում է անցումային արդարադատությանը, Գյոզալյանը նշեց, որ իրեն պարզ չէ, թե վարչապետն անցումային արդարադատություն ասելով կոնկրետ ինչ նկատի ուներ՝ «Մարտի 1-ի» գործը, թե առհասարակ դատական համակարգը։

Հարցին, թե առհասարակ անցումային արդարադատությունն ի՞նչ է իրենից ենթադրում, իրավաբանն այսպես մեկնաբանեց.  «Գոյություն ունեն բռնատիրական կարգերով կառավարվող պետություններ, որտեղ դատական համակարգը, օրենսդիրը, գործադիրը ամբողջը մեկ անձի ձեռքում է, երբ որ այդ ռեժիմը քանդվում է, սովորաբար սակավաթիվ երկրներ են լինում, ովքեր ստեղծում են այդ անցումային դատարանները՝ նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ  դատավորները տարիներ շարունակ բռնատիրական համակարգում վճիռներ, դատավճիռներ են կայացրել՝ ի օգուտ բռնապետի։

Ուստի վստահության որոշակի խնդիր է առաջանում և ստեղծվում են անցումային դատարաններ, որտեղ շատ ժամանակ կարող են անգամ հրավիրվել դրսից վճարովի դատավորներ, ովքեր կիրականացնեն արդարադատություն կոնկրետ բոլոր գործերով, որոնք որ բռնապետության ժամանակ տեղի են ունեցել»։

Նրա կարծիքով՝ Հայաստանում անցումային արդարադատության կարիքը չկա։

«Մեր դատարաններն ամեն դեպքում ֆունկցիոնալ են եղել, բազմաթիվ բացթողումներ են ունեցել, բայց աշխատել են, այնպես չի եղել, որ մեզ մոտ համատարած դատավճիռներ են կայացվել հօգուտ իշխանությունների և այլն։ Դատական պատմության մեջ եղել են դեպքեր, երբ հակասող դատական ակտեր են կայացվել, սակայն չեմ կարծում, որ Հայաստանում դրա անհրաժեշությունը կա։ Ես ավելի շատ հակված եմ, որ մեր դատական համակարգը միանշանակ կարող է առողջանալ, ինչը պետք է արվի փուլային տարբերակով։ Այն դատավորները, ովքեր որ համարձակ են և այսօր ֆունցիոնալ աշխատում են, նրանք կարող են մնալ, իսկ այն դատավորները, ովքեր որ չեն համպատասխանում այդ բարձր պահանջին, ապա կարգապահական մեխանիզմներով ու օրենսդրությամբ նախատեսված ձևերով կարող են ազատվել»։