Հասարակություն 12:00 19/09/2018 Հայաստան

Ուրցաձորում արջերից հեռախոսներով են սկսել պաշտպանվել

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Խոսրովի արգելոցին հարակից Ուրցաձոր գյուղում գիշերը արջերը որսի են գնում։ Նախընտրում են առողջ սնունդ՝ դամբուլ, խնձոր, ծիրան, որևէ ընտանի կենդանու առայժմ չեն վնասել։ Գյուղի սեփականաշնորհված հողերն անտառից մոտ 8 կմ հեռավորության վրա են։

Գյուղապետ Ռաֆիկ Անդրեասյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում ասում է՝ համայնքի բնակիչները գիտեն, որ բերքի 30 տոկոսի տերն են, մնացած 70 տոկոսն անտառի հսկա բնակիչներինն է։

Անդրեասյանի այգուց փրչոտները համտեսել են  դամբուլը, աներձագի հողամասից՝ ձմերուկ։ Արդյունքում դամբուլի ծառից մի դույլ բերք են հավաքել, նախատեսվող տասի փոխարեն։
«Հետո պատմել են՝ շատ համեղ է»,-կատակում է նա։

Կատակասեր գյուղապետը մի մտավախություն ունի՝ արջերը կարող են չմարսել «քցիբ» մարդկանց այգիներում կերած բերքը։

Ասում են՝ այս տարի արջերն ավելի հաճախ են գյուղ մտնում, ենթադրում, որ պատճառը Խոսրովի արգելոցում անցած տարի բռնկված հրդեհն է, ինչի հետևանքով կերը քչացել է։ Գյուղապետը նախորդ տարիների համեմատ այցերի զգալի տարբերություն չի տեսնում։

«Ուղղակի հիմա ապարատներն են շատացել, տեխնոլոգիաներն են զարգացել, մարդիկ նկարում են ու ոգևորված տարածում։ Տարվա էս եղանակին չոր կլիմա է, սնունդը չի բավարարում, բնազդով ուտելիք են փնտրում, որտեղ գտան, 70 տոկոսն ուտում են»,-ասում է գյուղապետը, ով  15 տարի աշխատել է արգելոցում։

Համացանցում կոտրված ծառերի լուսանկարներ հրապարակել է հենց գյուղապետի եղբայրը։ Համայնքի ղեկավարն այս անգամ էլ կենդանիների կողմից է. «Ծառերը նա դիտմամբ չի կոտրում, ուղղակի ծանրաքաշ կենդանի է, տակի մասն ուտում է, վերջանում է, վերևի պտուղներին բոյը չի հասնում, բարձրանում է ճյուղին, նրա քաշից ճյուղն է կոտրվում»։

Գյուղացիներն արջերից իրենց ապրուստը փրկելու համար զանազան միջոցների են դիմում։ Փող ունեցողները լույս արձակող ու ձայն հանող տեխնիկական միջոցներ են տեղադրում այգում, չունեցողներն էլ գիշերը պահակ են կանգնում։

«Մարդ էլ կա, գիտե՞ք ոնց է պաշտպանում։ Երկու հեռախոս ունի, մեկը տանում է, թողնում այգում, գիշերն անընդհատ զանգում է, որ էդ ձայնից ու արձակած լույսից փախնի»,-գյուղացիների հնարամտության մասին պատմում է նա։

Վնասի փոխհատուցումն արջից ակնկալելն անիմաստ բան է, պետությունից՝ կարծես նույնպես։ Չնայած արջերը գրեթե բոլոր այգետերերի տարածք այցելել են, բայց գրավոր որևէ դիմում չկա։
«Ժողովուրդն ասում է, խոսում, բայց ոչ մի դիմում չկա»,-ասում է Անդրեասյանը։

Ուրցաձորը ցանկապատելն անհնար են համարում, բայց արջերի մուտքը փակելու մտադրություն կա։ Հիմա փորձում են արևային էներգիայով սնվող մի քանի էլեկտրական հովիվներ ձեռք բերել։

«Դրանք կենդանիներին չեն սպանում, էլեկտրահարում են, հետո վախից էդ տարածք չեն մտնում։ Հիմա մենք գներն ենք ճշտում, փորձում էժան ձեռք բերելու տարբերակներ գտնել»,-նշում է Անդրեասյանը։

 Խոսրովի արգելոցում արդեն իսկ կան էլեկտրական հովիվներ։ Դրանք տեղադրել է Վայրի բնության և մշակութային արժեքների պահպանման հիմնադրամը ՀՀ բնապահպանության նախարարության հետ համագործակցության շրջանակում «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցին է նվիրել արևային վահանակներով սնուցվող էլեկտրական ցանկապատեր։

Հիմնադրամը հայտարարել էր, ծրագիրը փորձնական է և հաջողելու դեպքում Հայաստանի մյուս արգելոցներում, բնության հատուկ պահպանվող տարածքներում և ազգային պարկերում նույնպես կտեղադրվեն նման սարքավորումներ։

Էլեկտրական «հովիվները» հոսանքի թույլ լարումով ցանկապատեր են, որոնք կանխում են կենդանիների մուտքը որոշակի տարածք՝ առանց նրանց վնասելու։ «Խոսրովի անտառ»-ում տեղադրվածները նախատեսված են մեղվի փեթակներն՝ արջերից, ձիերին՝ գայլերի հնարավոր հարձակումներից պաշտպանելու համար։



 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

20:39
Եմենում միլիոնավոր մարդիկ ցույց են կազմակերպել՝ ի պաշտպանություն Պաղեստինի և Լիբանանի
 Եմենի հյուսիսի իշխանությունները, որտեղ իշխում է շիական Անսար Ալլահ շարժումը, ուրբաթ օրը Սանայի կենտրոնում միլիոնանոց ցույց են անցկացրել՝ ի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:25
Գեղասահորդ Մարինա Գևորգյանը հաղթանակ է բերել Հայաստանին
Երևանի գեղասահքի և հոկեյի մարզադպրոցի սան Մարինա Գևորգյանը հաղթանակ է բերել Հայաստանին` զբաղեցնելով պատվավոր առաջին հորիզոնականը Բուլղարիայում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:11
Կառավարությունը որոշել է «ավտոինստրուկներների» գործառույթն իրա վրա վերցնի․ Արտակ Գաբոյան
«Ճանապարհային երթևեկության անվտանգություն և վերահսկողություն» ՀԿ անդամ Արտակ Գաբոյանը գրում է․ «Էսօր Ալեն Սիմոնյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
19:43
Երևան-Գյումրի ավտոճանապարհին տեղի ունեցած վթարի հետևանքով կան տուժածներ
Նոյեմբերի 8-ին, ժամը 16:41-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շիրակի մարզի Մարալիկ քաղաքի գազալցակայանի մոտակայքում...
Աղբյուր` Panorama.am
19:30
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունեց վերապատրաստման դասընթացներին մասնակցող քահանաներին
Նոյեմբերի 8-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունել է վերապատրաստման դասընթացներին մասնակցող...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
Սովածի թեզը
Սովա՞ծ էր այս իշխանությունը մինչ իր՝ իշխանության գալը։ Սոցցանցերի քննարկումներում շատ ենք հանդիպում այդ գնահատականին՝  տեղ-տեղ համեմված...
Աղբյուր` Panorama.am
19:14
Եվրոպական երկրների պատվիրակությունը կժամանի Թբիլիսի
Նոյեմբերի 11-ին Թբիլիսի կայցելի եվրոպական 8 երկրների խորհրդարանական պատվիրակությունը։ Այս մասին Aliq.ge-ի փոխանցմամբ՝ X-ում գրել է Գերմանիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:00
Դադարեցնում եմ Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավարի լիազորություններս․ Կամսար Բաբինյան
Աջափնյակ համայնքի ղեկավար Կամսար Բաբինյան Telegram էջում հայտնում է․ «Դադարեցնում եմ Աջափնյակ վարչական շրջանի ղեկավարի իմ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:49
Կապանում ծանր մարմնական վնասվածքներ հասցնելու վարույթով կալանավորվել է նույն քաղաքի երկու բնակիչ
ՀՀ քննչական կոմիտեի Սյունիքի մարզային քննչական վարչությունում քննվող քրեական վարույթի շրջանակներում իրականացված բազմակողմանի քննությամբ պարզվել...
Աղբյուր` Panorama.am
18:36
Կայացել է ՈւԵՖԱ կանանց Ազգերի լիգայի վիճակահանությունը
Նոյեմբերի 7-ին ՈւԵՖԱ-ի շտաբ-բնակարանում՝ շվեյցարական Նիոն քաղաքում, կայացավ ՈւԵՖԱ կանանց Ազգերի լիգայի որակավորման փուլի վիճակահանությունը։ Այս...
Աղբյուր` Panorama.am
18:22
ՔՊ-ն մնացել է միայնակ․ Դանիելյան
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը գրում է․ «ՔՊ-ն մնացել է միայնակ Ամերիկայի վերջին ընտրությունները նախորդ ընտրություններից տարբերվում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:10
Էրդողանի կարծիքով՝ Թրամփի նախագահությամբ կավարտվեն բոլոր պատերազմները
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Հունգարիայից Թուրքիա վերադարձի ճանապարհին հանդիպել է լրագրողների հետ։ Այս մասին գրում է Էրմենիհաբերը։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Չեխահայ Անատոլի Հունանյանը դարձել է Քիքբոքսինգի Եվրոպայի վետերանների չեմպիոն
Նոյեմբերի 7-ին Հունաստանի մայրաքաղաքում՝ Աթենքում ընթացող Քիքբոքսինգի Եվրոպայի առաջնությունում (2-10 նոյեմբեր) Չեխայի հավաքականի անդամ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:55
Ցուցադրություն` նվիրված Երվանդ Քոչարի 125-ամյակին
Երվանդ Քոչարի ծննդյան 125-ամյակի հոբելյանական ծրագրի շրջանակում այսօր ժամը 19:00-ին, Նորարար փորձառական արվեստի կենտրոնում  տեղի կունենա...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Ջավախքgի մարզիկները մեկնել են Միլան՝ մասնացելու քիքբոքսինգի աշխարհի առաջնությանը
Ջավախքցի վեց մարզիկ մեկնել են Իտալիա մասնակցելու քիքբոքսինգի աշխարհի առաջնությանը։ Մրցումները կմեկնարկեն նոյեմբերի 10-ին։ Jnews-ը գրում է,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:48
Հայաստանում առևտրի առցանց հարթակները փակվում են մարկետինգի բացակայության պատճառով. Մարկետոլոգ
Հայաստանում գործող բազմաթիվ առցանց առևտրի կայքեր փակվել են և այդ գործընթացը շարունակվում է։ Հատկանշական է, որ այսօր ողջ աշխարը շարժվում է դեպի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:40
Մայրաքաղաքի կենտրոնում մեքենայով խուլիգանություն կատարած երիտասարդը ներկայացվել է ոստիկանություն
 Սոցիալական կայքերից մեկում երեկ տեսանյութեր էին տեղադրվել, որոնցում երևում էր, թե «Ռենջ Ռովեր» և «Պորշ» մակնիշի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:38
Մաhաgել է Գյումրիում ՌԴ գլխավոր հյուպատոս Ռուսլան Կանդաուրովը
Այսօր մահացել է Գյումրիում ՌԴ գլխավոր հյուպատոս Ռուսլան Կանդաուրովը։ Այս մասին հայտնում են Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպանությունից։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:26
Հայկական Շուշիում արդեն ադրբեջանgի 222 ընտանիք է ապրում
Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից օկուպացված Արցախի Հանրապետության Շուշի քաղաքում արդեն ապրում է ադրբեջանցի 222 ընտանիք: Ադրբեջանական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:18
Փաշինյան. Ապահովագրության համակարգը պետք է խթանի գյուղատնտեսության զարգացումը
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել խորհրդակցություն, որի ընթացքում քննարկվել են գյուղատնտեսության ապահովագրության ոլորտին վերաբերող...
Աղբյուր` Panorama.am
17:02
Հանուն կերի պինգվինը երեք հազար կիլոմետր է անցել՝ Անտարկտիդայից հասնելով Ավստրալիա
Սննդի փնտրտուքներով կայսերական պինգվինն անցել է 3 հազար կմ՝   Անտարկտիդայից հասնելով Ավստրալիա։ Հիմա այն ավստրալիացի մասնագետների...
Աղբյուր` Panorama.am
16:55
Բագրատ Սրբազան. Վարչապետի պաշտոն զբաղեցնողը պետք է անձամբ մեկնի Բաքու ու ելույթով ամրագրի՝ Արցախյան հիմնախնդիրը փակված չէ
Սրբազանի հայտարարությունը՝ Բաքվում կայանալիք COP 29-ին Հայաստանի մասնակցության վերաբերյալ
Աղբյուր` Panorama.am
16:47
Ուելսի արքայազն. Իմ կյանքի ամենադժվար տարինն էր
Ուելսի արքայազն Ուիլյամը 2024 թվականը համարում է իր կյանքի ամենադժվար տարին։ BBC-ի փոխանցմամբ, Հարավային Աֆրիկա կատարած իր այցի ավարտին...
Աղբյուր` Panorama.am
16:31
Ոճաբանը կանխատեսել են 2010-ականների նորաձևության գլխավոր միտումի վերադարձ
Ոճաբան Եկատերինա Տիխովան վստահ է, որ մոտ ապագայում կրկին կտարածվի  2010-ականների հայտնի թրենդը։  Փորձագետը կանխատեսում է մորթյա...
Աղբյուր` Panorama.am
16:24
Վահան Գրիգորյան. Վերջին տասնամյակների ընթացքում համաշխարհային ժանդարմի դերը թանկ է արժեցել հենց Ամերիկայի համար
Դոնալդ Թրամփի վերընտրվելը ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում այն բնական գործընթացների շարունակությունն էր, որոնք տեղի են ունենում համաշխարհային...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Հայկ Պետրոսյանը սիրելիի հետ լուսանկարներ է հրապարակել
Երգիչ, դերասան Հակ Պետրոսյանը սոցիալական ցանցերի իր էջերում սիրելիի հետ ֆոտոշարք է գրել։ Կից նա գրել է. «Դու ստիպում ես ինձ զգալ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:56
Իսրայելը Լիբանանում ոչնչացրել է «Պալմիրա» հյուրանոցը, որտեղ օթևանել են Էյնշտեյնը, Պիկասոն, Դե Գոլը, Չերչիլը
Իսրայելական ինքնաթիռները, արևելյան Լիբանանի Բաալբեկ քաղաքի ռմբակոծության ժամանակ, ավերել են պատմական «Պալմիրա» հյուրանոցի շենքը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
15:50
ՎՏԲ-Հայաստան Բանկի աջակցությամբ Երևանում կկայանան դաշնակահար Դենիս Մացուևի համերգները
ՎՏԲ-Հայաստան Բանկը հանդես է եկել որպես «Երևանյան հեռանկարներ» միջազգային երաժշտական փառատոնի գործընկեր: Միջոցառման շրջանակներում...
Աղբյուր` Panorama.am
15:34
Արմեն Ջիգարխանյանի վերջին խոսքերը
Մանրամասներ է հայտնել նրա այրին՝ դերասանուհի Տատյանա Վլասովան
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին
12:42 08/11/2024

Բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}