Ադրբեջանի կոչը ԵԱՀԿ-ին․ վերադարձ կառուցողական դաշտ, թե՞ «ակն ընդ ական» գործելու նախապատրաստություն
Սեպտեմբերի 20-ին Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն էր տարածել, որով հորդորում էր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին «միջոցներ ձեռնարկել կանխելու Հայաստանի կողմից սադրիչ քայլեր և հայտարարություններ կատարելուց, որոնք խարխլում են բանակցային գործընթացը»։ Հայտարարությունը արվել էր որպես արձագանք վարչապետ Փաշինյանի սեպտեմբերի 18-ին Արցախ կատարած այցելության։
Հայաստանի ԱԳՆ նույնպես հայտարարությունն էր տարածել կապված հայ-ադրբեջանական պետական սահմանին տիրող իրավիճակի հետ, որում մասնավորապես նշվում է «Խստորեն դատապարտելով Ադրբեջանի քայլերը՝ միջազգային հանրության, առաջին հերթին՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների ուշադրությունն ենք հրավիրում իրադրության հետագա սրումը կանխելու նպատակով Բաքվին սանձելու և կառուցողական դաշտ բերելու հրատապ անհրաժեշտության վրա»։
Այն, որ հայկական կողմը մշտապես հանդես է եկել ԼՂ հակամարտությունը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդությամբ բացառապես խաղաղ կարգավորման դիրքորոշմամբ, հայտնի փաստ է։ Իսկ ահա այն, որ Ադրբեջանն է դիմում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին՝ բանակցային գործընթացի սահունությունն ապահովելու համար, ոչ միշտ հանդիպող իրողություն է։
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությունը Հայաստանում, և գուցե նաև Ադրբեջանում, ամենահայտնի միջազգային կառույցներից է, որն արդեն երկու տասնամյակից ավելի ապահովում է ԼՂ շուրջ ընթացող բանակցությունների շրջանակ՝ խնդրի խաղաղ կարգավորման նպատակով։ Նրանց գործունեությունը ոչ միանշանակ է ընդունվել։ Հայաստանում երբեմն դժգոհում են, որ համանախագահները պատշաճ քայլեր չեն կատարում Ադրբեջանի ագրեսիվ քաղաքականությունը զսպելու համար, ինչն առաջին հերթին պետք է արտահայտված լինի հասցեական հայտարարություններով։ Սրանով հանդերձ հայկական կողմն ընդհանուր առմամբ աջակցում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների գործուենությանը և հակամարտության կարգավորման համար հիմք է համարում նրանց կողմից ներկայացրած առաջարկները։
Ադրբեջանը, ընդհակառակը, մշտապես քննադատել է այս ձևչափը՝ մեղադրելով նրան անգործության, անարդյունավետության և նույնիսկ հայամետ լինելու մեջ։ Հաճախ են նաև Ադրբեջանի կողմից կոչերը՝ ձևաչափը ընդլայնելու կամ փոխելու վերաբերյալ։
Ավելին, Ադրբեջանի ապակառուցողական դիրքորոշման պատճառով ԵԱՀԿ գրասենյակները փակվեցին Բաքվում, ապա նաև Երևանում՝ այդպիսով խոչընդոտելով այդ կազմակերպության արդյունավետ գործունեությունը մեր տարածաշրջանում։
Այս ամենը հաշվի առնելով՝ հետաքրքրական է դառնում, թե ինչու է Ադրբեջանը դիմում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին՝ Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու համար։ Նշանակում է արդյոք, որ Ադրբեջանում կա գիտակցում, որ ուժի կիրառման սպառնալիքով ուղեկցվող հարկադրման դիվանգիտությունը Հայաստանի նկատմամբ անարդյունավետ է, որ երկարատև խաղաղության համար պետք է բանակցային գործընթաց հենց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդությամբ, ովքեր ունեն խնդրի վերաբերյալ ամենամեծ փորձառությունը և նրանց ներկայացրած առաջարկները կարող են կայուն փոխզիջման հիմք դառնալ։ Վստահորեն պնդել, որ ադրբեջանական ղեկավարության մոտ կա նման փոփոխություն, հնարավոր չէ։
Սակայն վերջին շրջանում Արցախի հարցում հայկական կողմի դիրքորոշման նկատելի կոշտացումը հնարավոր է Ադրբեջանին ստիպի վերանայել ռազմավարական նախապատվությունները և առավելագույնին ձգտելու փոխարեն մտածել փոխզիջումների մասին։
Մյուս կողմից մեծ է վտանգը, որ երկարատև ավտորիտարիզմի ավանդույթները և իռացիոնալի սահմանին հասնող հայատյացությունը Իլհամ Ալիևին կտանեն դեպի «ակն ընդ ական» քաղաքակություն, ինչը կարող է անցնել դիվանագիտական փոխհրաձգությունից դեպի շփման գծում իրավիճակի սրացման։
Ցանկացած դեպքում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները կարևոր առաքելություն ունեն թե՛ խաղաղության պահպանման, թե՛ բանակցային գործընթացի ռեստարտի ապահովման տեսակետից։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները
