Ձեր վստահելի աղբյուրը

Դեկտեմբերի 9-ին կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններն անցկացվելու են գործող Ընտրական օրենսգրքով։ Ընտրական օրենսգրքում փոփոխությունները, որոնք նախաձեռնել էր նոր կառավարությունը, ինչպես գիտենք, ԱԺ-ն չընդունեց։ Մինչդեռ՝ թավշյա հեղափոխության օրերին հանրահավաքներում մշտապես հնչում էին, որ երկրում պետք է անցկացվեն նոր ընտրություններ Ընտրական նոր օրենսգրքով։

Ընտրական օրենսգրքի բարեփոխման կառավարական հանձնաժողովի քարտուղար Դանիել Իոաննիսյանն ասում է, որ՝ «ընտրական օրենսգրքի ընդունումը, ի հեճուկս հեղափոխության հիմնական քայլերից մեկը լինելու հանգամանքի, պատշաճ տեղ չի գրավել վարչապետի առաջնահերթություններում», իսկ փոխվարչապետ Տիգրան Ավիանյանի օգնական Միքայել Նահապետյանն ազատվում է իր պաշտոնից այն հիմնավորմամբ, որ «անցումային կառավարությունը տապալել է իր այդ հանձնառությունը»։

Panorama.am-ը հետաքրքվեց քաղաքագետներից՝ ինչո՞ւ ժամանակավոր կառավարությունն իր այդ հանձնառությունը չկարողացավ կատարել, մինչդեռ հիմնական նպատակը հենց դա էր։

Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը նախ՝ ողջունեց Միքայել Նահապետյանի քայլը, ով յուրահատուկ սկզբունքայնություն է դրսևորել, որը Հայաստանում հազվադեպ է պատահում։

«Իրոք, հանրահավաքների ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը երկու խոստում էր տվել։ Առաջին՝ Ընտրական օրենսգրքի փոփոխություն, երկրորդ՝ «Կուսակցությունների մասին» նոր օրենք։ Այսինքն՝  երկու խոստումն էլ չի կատարվել»,- նշեց քաղաքագետը։

Նա ասաց, որ իր համար Ընտրական օրենսգիրքն առանձնապես շատ մեծ նշանակություն չունի, որովհետև մարդկանց հետաքրքրում է Ընտրական օրենսգիրքն այն կոնտեքստով, թե ընտրությունները կեղծվելու են, թե ոչ, և Ընտրական օրենսգիրքն որքանով կերաշխավորի, որ ընտրություններն անցնեն ազնիվ։

«Տեսնում ենք, որ գոնե այս ընտրությունները կլինեն, իրոք, առանց կեղծիքների, պետությունը, ոստիկանությունը կապահովեն դա։ Մնացածն, իմ կարծիքով, այնքան էլ կարևոր չէ։ Կարևորը ոչ թե ինչպես են ընտրություններն անցկացվելու, այլ ում ենք մենք ընտրելու։ Արդյո՞ք այն կազմակերպությունները, որոնք այսօր կուսակցություններ են կոչվում, իրոք կուսակցություն են, այն կառույցներն են, որոնք կարող են հաջողության դեպքում կառավարել երկիրը կամ ավելի քիչ ձայն հավաքելու  դեպքում լինել ընդդիմություն։ Իմ կարծիքով, Հայաստանում կուսակցությունները դասական առումով կուսակցություններ չեն»,- նշեց Ս. Դանիելյանը։

Նրա խոսքով, ինչպիսի ԸՕ էլ լինի, այդ կառույցները կլինեն այնպիսին, ինչպիսին կան։ Այդ պատճառով քաղաքագետն ավելի կարևորում ու առանջային է համարում «Կուսակցությունների մասին» օրենքի ընդունում։

«Այս ուղղությամբ բացարձակապես ոչ մի քայլ չի արվել»,- ընդգծեց Ս. Դանիելյանը։

Քաղաքական վերլուծաբան Ստյոպա  Սաֆարյանն ասաց, որ կառավարության ծրագրում էլ գրված էր, որ ընտրությունների անցկացման համար պետք է փոխել  Ընտրական օրենսգիրքը, հստակ գրել էին սկզբունքները, որոնք ընդունելի էին բոլորի համար։ 

«Այս կտրվածքով այնպես չէ, որ միայն պետք է խոսել այդ հանձնառությունը կառավարության կողմից չկատարելու մասին։ Ի վերջո, բոլոր այն քաղաքական ուժերը, ովքեր կողմ քվեարկեցին կառավարության գործունեության ծրագրին, բոլորը պարտավոր էին ուղղակի ապահովել դա, որովհետև նրանք նույնպես կողմ էին արտահայտվել այդ ծրագրին, այդ առաջնահերթությանը»,- նշեց վերլուծաբանը։

Ս. Սաֆարյանի խոսքով,  նոր ԸՕ-ն հարկավոր էր շատ կարևոր մի բանի համար. «Կարծում եմ՝ այդ կարևորությունը գիտակցում էր ու գիտակցում է ժամանակավոր կառավարությունը։ Խոսքն այն մասին է, որ ռեյտինգային ընտրակարգի միախառնումը համամասնական ընտրակարգին Ազգային ժողովի ընտրությունները դարձրել են ապաքաղաքական, այսինքն ընտրողի, թեկնածուների մեծ մասի վարքագծի ստիմուլները բացարձակապես այլ դաշտերում են։ Մասնավորապես այն առումով, որ նախկին իրականության մեջ որոշիչ է եղել վարչական լծակը և ընտրակաշառքը։ Այժմ, իհարկե,  վստահ եմ, որ նոր կառավարությունը թույլ չի տա այդպիսի գոծոններին դեր խաղալ, բայց, դրա փոխարեն կրկին ապաքաղաքական գործոններ են լինելու, որոնք քաղաքական բովանդակություն կտան պրոցեսին»։

Նա ափսոսում է, որ Ընտրական օրենսգիրքը չընդունվեց, որովհտեև, Ս. Սաֆարյանի խոսքով, իշխանության ձևավորումը ոչ պակաս կարևոր է, քան իշխանությունից նախկին վարչախմբի հեռացումը, նույնպես տեղի ունենար քաղաքական միջավայրով, քաղաքական պրոցեսի արդյունքում։

«Դա բխում էր և Նիկոլ Փաշինյանի,  «Քաղաքացիական պայմանագրի» շահերից, և երկրի շահերից»,- ընդգծեց նա։

Միաժամանակ Ս. Սաֆարյանը հավելեց, որ քաղաքականությունն այնպես չէ, որ ամեն ինչ քո ուզած ձևով է գնում։

«Ի վերջո, քանի որ կար առաջին խնդիրը՝ շուտափույթ արտահերթ ընտրություններ նշանակելը, ենթադրում եմ, որ կառավարությունն ուղղակի չկարողացավ երկու խոշոր խնդիր լուծել այնպես, ինչպես իրենք էին պատկերացնում, ինչպես մենք էինք պատկերացում։ Պատճառը դիմադրությունն էր, երևի պրոցեսի վատ դիզայնը։ Երևի թե, ուղղակի, կարողացան անել այսքանը»,- ասաց վերլուծաբան Ս. Սաֆարյանը։