Ձեր վստահելի աղբյուրը

Օրերս ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը ԱԺ ամբիոնից հայտարարել էր, որ ԱՄՆ-ի և Իրանի միջև հարաբերությունների և աշխարհաքաղաքական իրավիճակի պատճառով հայ-իրանական սահմանը դե ֆակտո ամեն պահի կարող է փակվել։

Փաշինյանի այս հայտարարությունը լայն արձագանք էր գտել ինչպես սոցցանցերում, այնպես էլ փորձագիտական շրջանակներում, քանի որ խիստ ռեալ էր համարվել նմանօրինակ հայտարարությունից հետո Հայաստանի նկատմամբ Իրանի վերաբերմունքի կտրուկ փոփոխությունը։

Panorama.am-ի թղթակիցը թեմայի շուրջ խոսեց իրանագետ Արտյոմ Տոնոյանի հետ՝ տեղեկանալու՝ արդյոք ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատարի կողմից սահմանի հնարավոր փակման մասին հայտարարությունից հետո Իրանը Հայաստանին ամերիկամե՞տ է դիտարկում և փոխե՞լ է արդյոք բարեկամական վերաբերմունքը։

Վերջինս նշեց, որ Իրանը Հայաստանին միանշանակորեն ամերիկամետ պետություն չի համարում։

«Մինչ այս պահը եղած ուղերձներից դատելով՝ նման դիրքորոշում իրանական կողմից չկա։ Ավելին ասեմ, ամերիկամետ լինելու վերաբերյալ մեսիջներ կան Ադրբեջանի հասցեին։ Հայաստանի նկատմամբ նման միտում չկա։ Ըստ էության՝ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարության համատեքստը խիստ հասկանալի է եղել Իրանի համար։ Որքանով ես եմ  հետևում, իրանական կողմից որևէ բացասական արձագանք, հայտարարություն չի եղել։

Զուտ համատեքստի խնդիր է։ Այսինքն՝ նա խոսում էր արևելքից և արևմուտքից առկա Հայաստանի փակ սահմանների և հայ-իրանական սահմանի՝ դե ֆակտո փակման մասին»,- ընդգծեց Արտյոմ Տոնոյանը։

Իրանագետի համոզմամբ՝ հայ-իրանական սահմանի փակումը Հայաստանի համար ամենաանցանկալի սցենարը կարող է լինել։ Սահմանի հնարավոր փակում, ըստ իրանագետի, կարող է լինել միայն արտակարգ իրավիճակներում, ինչպես օրինակ, պատերազմական վիճակն է։

«Միաժամանակ, պետք է աչքի տակ ունենալ բոլոր հնարավոր սցենարները։ Եթե, Աստված մի արասցե, Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև ռազմական գործողություններ տեղի ունենան, պետք է հասկանալ այն ամենը, ինչը կարող է վտանգավոր լինել Հայաստանի համար։ Իհարկե, ցանկալի կլիներ, որ չխոսվեր սահմանի փակման հավանականության մասին»,- ամփոփեց Արտյոմ Տոնոյանը։

Մեր կողմից հավելենք, որ զուտ վիզուալ առումով վերջին շրջանում իրանցիների թիվը Երևանում էականորեն նվազել է, և տեսակետ կա, որ դրա պատճառը կարող է Իրանի զգուշավորությունը լինել՝ ճշգրտումների այս ժամանակահատվածում իր քաղաքացիներին հնարավորինս հետ պահել Հայաստան այցելություններից։

Պարզելու՝ իսկապե՞ս իրանցիների թիվը վերջին շրջանում նվազել է, և եթե այո, որոնք են հնարավոր պատճառները, Panorama.am-ի թղթակիցը գրավոր հարցում ուղարկեց Հայաստանում Իրանի Իսլամական Հանրապետության դեսպանատուն։ Օտարերկրյա դիվանագիտական ներկայացուցչությունից նաև հետաքրքրվեցինք՝ կա՞ն արդյոք վիճակագրական տվյալներ իրանցիների ելքերի և մուտքերի վերաբերյալ՝ նախորդ տարվա նույն  ժամանակահատված համեմատությամբ։

Դեսպանատնից մեզ պատասխանեցին, որ իրենք վիճակագրական տվյալներ չունեն, օգտվում են ՀՀ զբոսաշրջության կոմիտեի տրամադրած տվյալներից։

Ինչ վերաբերում է իրանցիների թվաքանակի նվազելու մասին հարցին, դեսպանատնից հերքեցին, որ նման բան կա, նշեցին, որ իրենք նմանօրիանկ դիտարկումներ չունեն։ Իրանցի այն գործարարները, որոնք տարիներ շարունակ աշխատում են Հայաստանում, ըստ դեսպանության, շարունակում են իրենց բնականոն գործունեությունը ծավալել։ Ինչ վերաբերում է իրանցի զբոսաշրջիկկների թվի նվազեցմանը, դեսպանատնից դա բնականոն որակեցին՝ նշված հանգամանքը պայմանավորելով սեպտեմբերի վերջից Իրանում մեկնարկած ուսումնական տարով, ինչպես նաև եղանակային պայմաններով։ Դիվանագիտական ներկայացուցչությունից հույս հայտնեցին, որ գարնանը՝ Նովրուզ Բայրամի ժամանակաշրջանում, Հայաստան կրկին մեծ թվով իրանցիներ կժամանեն։

Այսպես, թե այնպես՝ արևելյան, թե արևմտյան Արևելքը Հայաստանում ներկա է՝  վերջին ամիսներին Հայաստանում զգալիորեն աճել է հնդիկների թիվը։ Թե ինչով է սա պայմանավորված, նախ ճշտեցինք ՀՀ արտգործնախարարությունից։ Արտաքին գերատեսչությունից մեր գրավոր հարցմանը պատասխանեցին, որ   ՀՀ կառավարության 2017 թվականի նոյեմբերի 16-ի N1435-Ն որոշմամբ՝ Հնդկաստանի Հանրապետության քաղաքացիները 2017 թվականի նոյեմբերի 22-ից սկսած ՀՀ մուտքի արտոնագրեր կարողանում ենք ձեռք բերել ՀՀ սահմանային անցակետերում, ինչպես նաև «Էլեկտրոնային վիզա» համակարգի միջոցով:

Այս հանգամանքն էականորեն նպաստել է Հնդկաստանի Հանրապետության քաղաքացիների՝ Հայաստանի Հանրապետություն այցելությունների քանակի շեշտակի աճին. Ըստ այդմ՝ 2016 թվականին Հնդկաստանի Հանրապետության 3204 քաղաքացի է ստացել ՀՀ մուտքի արտոնագիր, 2017 թվականին՝ 10642, իսկ 2018 թվականի հունվարի 1-ից նոյեմբերի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում՝ 28659:

Հայաստանում Հնդկաստանի Հանրապետության դեսպանատնից ևս մեզ պատասխանեցին, որ հատկապես մուտքի արտոնագրերի տրամադրումից հետո Հայաստանը հնդիկների համար բավական գրավիչ զբոսաշրջային ուղղություն է հանդիսանում։ Բացի այդ՝ ավելի ու ավելի մեծ թվով հնդիկ ուսանողներ են ցանկություն հայտնում պրոֆեսիոնալ կրթություն ստանալ Հայաստանում՝ հատկապես բժշկական համալսարաններում։