Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ամերիաբանկի նախաձեռնությամբ անցկացվեց պլանային քննարկում «Փոքր ու միջին ձեռնարկությունների զարգացման խոչընդոտները և դրանց հաղթահարման ուղիները» խորագրով: Քննարկման մասնակիցները ներկայացրեցին ՓՄՁ-ների զարգացման խոչընդոտող հանդիսացող մի շարք հանգամանքներ՝ մասնագետների պակաս, կրթության ցածր մակարդակ, հարկային բարդ քաղաքականություն:

Ամերիաբանկի մանրածախ բանկային գործառնությունների գծով տնօրեն, քննարկման մոդերատոր Արման Բարսեղյանը ներկայացնելով պաշտոնական վիճակագրություն հայաստանյան ՓՄՁ-ների մասին՝ նշեց, որ ՀՀ օրենսդրությամբ ՓՄՁ են համարվում այն ընկերությունները, որոնք ունեն մինչև 250 աշխատատեղ և տարեկան մինչև 1,5 մլրդ դրամ ակտիվներ: Ըստ վիճակագրության՝ 2017 թվականին ՓՄՁ-ները կազմել են ակտիվ հարկատուների 77%-ը, դրանք ապահովել են ՀՆԱ 35%-ը: ՓՄՁ-ներին է պատկանում աշխատաշուկայի 30%-ը և պետական բյուջեի հարկային եկամուտների 17%-ը:

«Տրիադա Ստուդիո» ՍՊԸ տնօրեն, համահիմնադիր Արա Աղամյանն անդրադառնալով ՓՄՁ-ների խնդիրներին՝ նշեց, որ  դրանց զարգացումը խոչընդոտող առաջնահերթ խնդիրներից մեկը որակյալ կադրերի բացակայությունն է. «Ես ներկայացնում եմ ՏՏ ոլորտը, ամենաակտուալ խնդիրը համապատասխան կադրերի բացակայությունն է: Աշխարհը արագ փոխվում է և անընդհատ նոր մասնագիտություններ են ի հայտ գալիս, սակայն բուհերը  չեն քայլում ժամանակակից միտումներին համընթաց: Փաստացի, մեր կազմակերպությունում աշխատակիցների մեծամասնությունն ինքնուրույն է այդ ամենը սովորել»:

«Տրոպիկա» ՍՊԸ համահիմնադիր, «Չոր մարքեթինգ» կրթական կենտրոնի հիմնադիր Վահրամ Միրաքյանը ևս ՓՄՁ-ների զարգացմանը խոչընդոտող գլխավոր խնդիրներից մեկը համարում է կրթությունը: 

Նրա խոսքով՝ Հայաստանում ՓՄՁ-ների մեծամասնությունը կենտրոնացած է շուկաներում՝ հիմնականում առևտրականներն են, ուստի դրանք բիզնես կարելի է անվանել մեծ վերապահումով, քանի որ առևտուրն աշխատանքի ձև է, որ կոնկրետ պահում ու կերակրում է մեկ կամ երկու ընտանիքի:

«ՓՄՁ-ի գլխավոր խնդիրը կրթական է: Խորհրդային միությունում բիզնեսով զբաղվելու պատճառով մարդիկ քրեական պատասխանատվության էին ենթարկվում: Ի՞նչ եք կարծում, այդ պայմաններում բիզնեսմեններ կարող էին լինել մեր երկրում: Այն ջիղը, որ կար 20-րդ դարի սկզբում ձեռներեցության ոլորտում,  ոչնչացվեց: Սա է պատճառը, որ մենք չունենք պատմություն ունեցող հայկական ընկերություններ, որոնք հիմնադրվել են 1850 կամ 1910 թթ-ին: Հիմա երբ 1991-ից բոլոր դռները բացվեցին, մարդիկ մեխանիկորեն շարունակեցին անել այն, ինչ սովոր էին անել ԽՍՀՄ տարիներին, այսինքն՝ միայն արտադրել, քանի որ պլանային տնտեսությունը խնդիր էր դնում արտադրել, իսկ սպառման հետ գործ չունեին: Այսինքն՝ մարքեթինիգի, փաթեթավորման, վաճառքի և այլ բիզնես գործիքների մասին ոչ ոք գաղափար չուներ: Սակայն 21-րդ դարում բիզնեսն առանց այդ մասնագետների, առանց այդ բաժինների դժվար է պատկերացնել»,- ասաց Վահրամ Միրաքյանը:

Նա միաժամանակ նշեց, որ բիզնեսմենների համար, որոնք կայացել են ԽՍՀՄ-ում, շատ ավելի դժվար է, քան նոր սերնդի համար:

Ըստ նրա՝ մարդիկ պետք է հասկանան, որ բիզնեսն առաջին հերթին ոչ թե արտադրելն է, այլ վաճառելն ու մարկետինգը:

«ՓՄՁ ոլորտում մենք լուրջ խնդիրներ ունենք: Մասնավորապես, նրանց  արտադրանքը միջազգային շուկայում ոչ ներկայանալի փաթեթավորում ունի, բիզնեսմենները չգիտեն վաճառքի կանոնները, չգիտեն ինչպես շփվել հաճախորդի հետ, ինչպես միջազգային կապեր հաստատեն: Դրանք պարզ կանոններ են, որոնք արևմուտքում զարգացել են 20-րդ դարի սկզբից, իսկ մեզ մոտ դա չկար: Այսինքն՝ խնդիրը կրթական է»,- ընդգծեց  «Տրոպիկա» ընկերության համահիմնադիրը:

Վահրամ Միրաքյանը նաև ասաց, որ երիտասարդները համեմատաբար ավելի ակտիվ են և կարողանում են կրթական ռեսուրսներից օգտվել ու առաջ գնալ:

Բերելով Իսրայելի օրինակը՝ նա նշեց, որ այնտեղ եթե որևէ մեկն ուզում է ընկերություն բացել, ապա պարտադիր պետք է ներկայացնի փաստաթղթեր, որ անցել է մարկետինգի, վաճառքի, բրենդինգի  թրեյնինգներ և այլն. «Ստացվում է, որ բիզնես հիմնող մարդը ֆունդամենտալ գաղափարներ ունի: Երբ Տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարությանն առաջարկեցի այդ փորձը նաև մեզ մոտ կիրառել՝ ասացին, որ այդ դեպքում «Դուինգ բիզնես» սանդղակում կարող ենք հետ ընկնել, բայց այս դեպքում էլ փակվող բիզնեսներով ենք առաջ: ՍՊԸ-ները բացվում են, հետո փակվում, քանի որ բիզնես ստեղծելուց առաջ մարդիկ պարզ կանոնների չեն տիրապետում»: 

Գործարարության աջակցման գրասենյակի ղեկավար Գևորգ Պետրոսյանն էլ կարևորեց կոնկրետ ոլորտներին հարկային արտոնություններ տալը: Օրինակ, ըստ նրա, ՏՏ ոլորտը,  որտեղ ստվերում գործելը շատ հեշտ է, արդեն ունի այդպիսի արտոնություններ:

«ՏՏ ոլորտում նյութականությունը շատ քիչ է, մի հոգի կարող է իր գաղափարը պրոդուկտի տեսքով արտահանել, և վարչարարություն իրականացնող մարմինների համար այն հայտնաբերելը շատ բարդ է: Խնդրին լուծում տալու համար կառավարությունը սահմանեց արտոնություն տալու համակարգը, որի արդյունքում, շուրջ 350 ընկերություն գրանցվեց և արդեն գործում են հարկային դաշտում: Թեև ամբողջությամբ հարկերից ազատված չեն, բայց բարենպաստ պայմաններ են ստեղծված: Նման մոտեցումները շատ կարևոր են», - նշեց Գևորգ Պետրոսյանը:

Անդրադառնալով ՓՄՁ-ների խնդիրներին, նա առանձնացրեց բիզնես պլանավորման անհրաժեշտությունը, ֆինանսական գրագիտությունը, քանի որ հաճախ հանդիպում են այնպիսի գործարարների, որոնք առանց ճիշտ հաշվարկներ անելու վերցնում են խոշոր վարկեր, իսկ հետագայում չեն կարողանում դրանք մարել:

«ԲԻ-ԴԻ-Օ  ըքաունթինգ, Թաքս Ընդ Լիգըլ» ՓԲԸ ներկայացուցիչ Ահարոն Չիլինգարյանն էլ անդրադառնալով հարկային օրենդրությանը՝ նշեց, որ ՓՄՁ-ների համար հարկային քաղաքականության խոշոր փոփոխություն է նախատեսվում, այն է՝ տարատեսակ հարկային ռեժիմները հավաքվելու են մի տեղ և ավելի այն պարզեցվելու է:

«Ինչքան պարզ հարկային քաղաքականություն, այնքան լավ` հատկապես փոքր բիզնեսի համար, ժամանակն է վերացնել բիզնեսի համար այդ խայտաբղետ պատմությունը»,- ասաց Ահարոն Չիլինգարյանը: