Ձեր վստահելի աղբյուրը

Դեկտեմբերի 9-ին կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում Հանրապետական կուսակցության առաջին փոխնախագահ, ցուցակը գլխավորող պաշտպանության նախկին նախարար Վիգեն Սարգսյանը հարցազրույց է տվել ռուսական РИА Новости գործակալությանն ու խոսել այն մասին, որ կուսակցության անդամները քաղաքական մրցակիցներից ֆիզիկական սպառնալիքներ են ստացել, այն մասին, թե ինչ է լինելու նրանց հետ, ովքեր անցել են Փաշինյանի կողմը, ինչպես նաև, թե ինչով է կուսակցությունը գնում ընտրությունների։

-Ինչպե՞ս եք վերաբերվում նրան, որ Հանրապետական կուսակցության որոշ պատգամավորներ անցել են վարչապետի պաշտոնակատար Փաշինյանի կողմը։

-Սա առաջին դեպքն է հետխորհրդային տարածքում ու Արևելյան Եվրոպայում, երբ իշխանական կուսակցությունը, հատկապես այսպիսի համատեքստում, փոխանցելով իշխանությունն այլ քաղաքական ուժի, չի կորցրել իր խմբակցությունը խորհրդարանում ու մինչև վերջ ի վիճակի է եղել որոշումներ ընդունել ու արդյունավետորեն իրականացնել դրանք։ Այսինքն, խորհրդարանում չի եղել ոչ մի որոշում, որը դեմ է եղել ՀՀԿ-ի որոշմանը։ Մենք առաջին օրից հայտարարել ենք, որ աջակցում ենք Փաշինյանի թեկնածությանը, քանի որ եթե մենք մայիսին երկրորդ փուլում  նրան չաջակցեինք, ապա ստիպված կլինեինք անմիջապես ազատ արձակել խորհրդարանը։ Սա շատ անարդյունավետ կլիներ, քանի որ այդ համատեքստում կազմակերպված ընտրությունները կլինեին անգամ ավելի վատ, քան դեկտեմբերին սպասվող ընտրությունները։ Այնուհետ մենք աջակցեցինք կառավարության ծրագրին։ Մենք ապահովում էինք բավական թվով ձայներ կառավարության օրենսդրական նախաձեռնությունների ընդունման համար անգամ այն դեպքերում, երբ լինում էին լուրջ առիթներ մտահոգությունների ու քննադատությունների համար։ Մենք քվեարկել ենք բյուջեի համար, որպեսզի երկիրը նոր տարում չմնա առանց բյուջե։ Եղել է համաներման առաջարկ, որին մենք  աջակցել ենք՝ չնայած մի քանի կետերում կային լուրջ կասկածներ։ Սակայն որոշում է կայացվել չքվեարկել ընտրական օրենսգրքին, քանի որ փոփոխությունների ձևն ու բովանդակությունը բոլորովին անընդունելի էին, ու չնայած կառավարության բոլոր ջանքերին, այդ որոշումը չընդունվեց։

Խմբակցությունը մինչև վերջին պահը պահպանել է որոշումներ կայացնելու ու դրանք իրականացելու կարողությունը, ինչը եզակի է այս իրավիճակում։ Սրանում է ՀՀԿ-ի ուժը, յուրաքանչյուր պատգամավորի անհատական ուժը։ Մեր խմբակցության անդամները, որոնց նկատմամբ սարսափելի ճնշումներ էին գործադրվում, անձնական վիրավորանքներ, նրանց ու նրանց ընտանիքների նկատմամբ ֆիզիկական բռնությունների սպառնալիքներ, ինչը հայկական քաղաքական կյանքին մինչ այժմ բնորոշ չէր, ցուցադրեցին զսպվածություն ու կամքի հաստատակամություն, ինչը, իհարկե, արժանի է շատ լուրջ հարգանքի։

Ինչ վերաբերում է մարդկանց, ովքեր անցան Փաշինյանի կողմ, սա մեծ խնդիր է հենց Փաշինյանի համար, քանի որ մարդիկ, որոնք հեռացան մեզանից նրա մոտ, նրանից կհեռանան ավելի արագ։

-  Հայաստանում իշխանության փոփոխությունից հետո հաճախակիացան ԱՄՆ ներկայացուցիչների այցերը։ Օրերս ամերիկյան դեսպանատունը հայտարարեց, որ Երևանում են եղել ԱՄՆ Պետքարտուղարության ու ֆինանսների նախարարության պատվիրակությունները, որոնք երկրի իշխանությունների հետ քննարկել են Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցները։ Տեսնո՞ւմ եք դուք  դեպի ԱՄՆ շեղման նշաններ ու ինչպես պետք է երկիրը վարվի այսպիսի նուրբ հարցերում։

- Ես չեմ կարծում եմ, որ կա այցերի ինչ-որ հատուկ հաճախակիացում։ Կան փորձագիտական ու նաև կառավարական մակարդակներում պարբերական փոխանակումներ։ Կարծում եմ, որ սա լիովին բնական է ու այս ամենում ոչ մի բացասական բան փնտրել պետք չէ։ Բայց օրակարգի ու շեղումների մասով. ես վերջին շրջանում առիթ ունեցել եմ հայտարարություններ անելու այն մասին, որ կան նշաններ, որոնք անհանգստացնող են։ Քանի որ արտաքին քաղաքականությամբ պետք է զբաղվել պետության ղեկավարի մակարդակով, այս դեպքում կառավարության ղեկավարի, շատ հիմնավոր ու հետո չմեղարդել փորձագետներին ու մասնագետներին նրա մեջ, որ ժամանակին չհուշեցին կամ ցույց չտվեցին։

Պետք է անձամբ զբաղվել այս հարցերով, զբաղվել հետևողականորեն։ Հայտարարել կարելի է ամեն ինչ, ինչ ուզում ես, պետք է հասնել արդյունքների, որոնք պետք է լինեն չափելի ու գնահատականներ պետք է տալ այս ուղղության մեջ։ Իսկ գնահատել դեռևս վաղ է, տագնապալի ազդակներ կան, սակայն ես հույս ունեմ, որ այս իրավիճակը կարելի է ինչ-որ կերպ կարգավորել։

-Հայաստաում իշխանափոխությունից անցել է կես տարի, սակայն կուսակցությունը որոշեց մասնակցել արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին։ Ինչպիսի՞ դրդապատճառներով էր ՀՀԿ-ն առաջնորդվում այսպիսի որոշում կայացնելիս։ Տեսնո՞ւմ եք դուք ձեր մասնակցության մեջ ռիսկեր, թե հակառակը, որոշակի առավելություններ։

- Ընտրությունները միշտ էլ ռիսկեր են և օգուտներ, միշտ փորձ է արվում որքան հնարավոր է շատ ընտրողների աջակցությունը ստանալ, անկախ այն հանգամանքից, թե արդյոք անցել է վեց ամիս, մեկ տարի կամ մի քանի ամիս: Ընտրություններին չմասնակցող քաղաքական կուսակցությունը, իմ կարծիքով, դադարում է այդպիսին լինել: Այն դառնում է հասարակական կազմակերպություն, շահերի ակումբ, ուստի խորհրդարանում մեծամասնություն ունեցած կուսակցությունը պարզապես իրավունք չուներ ընտրություններին չմասնակցել: Նա պետք է  ընտրողներին հնարավորություն տար քվեարկելու իր օգտին ու ներկայացներ համապատասխան ծրագիր, որը կպատասխաներ հասարակության մեջ այսօր առկա հարցերին:

Սա է այն, ինչ ՀՀԿ-ն արեց: Կարծում եմ, սա միակ ճիշտ որոշումն է, և կարծում եմ, որ սկզբունքայնորեն կարևոր է, որ իշխանական կուսակցությունը իշխանության փոփոխությունից հետո չի մոռացվում, այլ  շարունակում է աշխատել որպես քաղաքական միավոր, օգտագործելով փորձը, հմտությունը, թիմը: Հակառակ դեպքում, հետխորհրդային երկրներում հաճախ, պարտվելով ընտրություններում կամ զանգվածային բողոքների արդյունքում իշխանության փոխանցման արդյունքում իշխանության կուսակցությունը պարզապես դադարում է գոյություն ունենալ ու տեղի է ունենում  լիակատար քաղաքական դեֆոլտ: Զրոյից ձեւավորվում է ոչ միայն նոր իշխանությունը, այլև ապագա ընդդիմությունը և բոլոր մյուս ուժերը, ու նաև այդ պատճառով է, որ մղվում է պայքար ոչ թե կյանքի, այլ մահվան համար: Քանի որ քաղաքական ուժերի համար ակնհայտ է դառնում, որ կոնֆիգուրացիայի ցանկացած փոփոխություն, ուժերի հարաբերակցությունը մահվան նման է, քանի որ դրանից հետո զրոյից նորից սկսվում է ձևավորվել նոր քաղաքական դաշտ:

-ՀՀԿ-ի ներկայացուցիչները, հատկապես խորհրդարանի պատգամավորները, քչերից են, ով «հետհեղափոխական» ֆոնին համարձակվում են քննադատել, իսկ երբեմն էլ շատ կտրուկ, ներկա իշխանությանը։ Նոր կառավարության ո՞ր սխալներն եք համարում հատկապես վտանգավոր, որո՞նք է կարելի ուղղել, տեսնո՞ւմ եք որոշ ուղղություններով նախկին իշխանությունների կուրսի շարունակություն։

- Ես տեսնում եմ ՀՀԿ-ի քաղաքականության շարունակման փորձ։ Հայտարարվել է, որ արտաքին քաղաքական կուրսը չի փոխվի, 2019թ.-ի բյուջեն մեր ժամանակ մեր կուսակցության կողմից նախապատրաստված եռամյա միջնաժամկետ պլանավորման համաձայն է։ Բնակչությանը մտահոգող հիմնական հարցերի վերաբերյալ, ըստ երևույթին, հայտարարվել է կուրսի նմանություն։ Ինչ վերաբերում է կատարման որակին, սա ինձ շատ է անհանգստացնում, քանի որ մենք տեսնում ենք ոչ միայն անփորձ թիմ, մենք տեսնում ենք մարդկանց թիմ, որոնք պատրաստ չեն պետական որոշումների կայացման, ու նրանցից յուրաքանչյուրը գլխավորում է պետական կառավարման հսկայական հատված։ Կա վստահության շատ բարձր մակարդակ կառավարության ղեկավարի նկատմամբ։ Վարչապետի անձնական վարկանիշը, իսկապես,  չափից դուրս բարձր է, ու մարդիկ նրա հետ մեծ հույսեր են կապում։ Ցանկալի է, որ նրա մոտ ամեն ինչ ստացվի, քանի որ, վերջիվերջո, նրա կողմից հայտարարված իդեալները ազնիվ են՝ երկրի բարեկեցություն, նոր հնարավորոթյուններ երիտասարդների համար։ Բայց, ցավոք, այն, ինչ տեղի է ունենում, ամբողջովին չի համապատասխանում նրան, ինչ հայտարարվել է, ու այս օրերին հայտարարվողներից շատերը լուրջ մտահոգություն են առաջացնում։ Օրինակ 150 հազար ծառայողների կրճատման ծրագիրը. սա հսկայական թիվ է, սա պրակտիկորեն երկրում աշխատող յուրաքանչյուր 4-րդ մարդն է։ Սա հապշտապ որոշում է՝ կրճատել կառավարության նախարարությունների կեսը։

- Նոր կառավարությունն իր գլխավոր ձեռքբերումը համարում է կոռուպցիայի դեմ պայքարը: Այստեղ հաջողություն տեսնո՞ւմ եք, աղմկահարույց կոռուպցիոն գործերում կան արդյո՞ք քաղաքական մոտիվացիաներ:

-Այս առումով շատ կարևոր է հասարակության կողմից կոռուպցիայի մակարդակի ընկալումը։ Նոր կառավարությանը հաջողվեց հասնել շատ կարևոր արդյունքի՝ հասարակությանը հույս տալ, որ կոռուպցիայի դեմ կոշտ պայքար է ընթանալու։ Բայց ինձ շատ մտահոգում է հայտարարությունը, որ երկրում կոռուպցիա ու օլիգարխիա արդեն չկա։ Կարծում եմ, որ այդպես չի լինում, իհարկե շատ լավ կլիներ, բայց այդպես չի լինում, քանի որ երկրներում, որտեղ կոռուպցիայի դեմ պայքարն ավելի կոշտ է տարվում ու կոռուպցիոներներին գնդակահարում են հրապարակներում, կոռուպցիայի հետ կապված խնդիրները մնում են։ Ես կցանկանայի հավատալ, որ սա պարզապես ոգևորություն է, բայց ռեալ արդյունքներ ես դեռևս չեմ տեսնում։

Կոռուպցիայի դեմ պայքարը օրենսդրական դաշտի ստեղծումն է, որը սկսեց ձևավորվել ՀՀԿ-ի կառավարման ժամանակ: Այդ ժամանակ ընդունվեցին մի շարք կարևոր օրենքներ, ներառյալ անօրինական հարստացման քրեականացումը, պաշտոնյաների և նրանց ընտանիքների անդամների եկամուտների ու գույքի հայտարարագրման ձևի փոփոխությունը, որի տակ ընկավ 10 հազար մարդ: Սա շատ լուրջ թիվ է երեք միլիոնանոց Հայաստանի համար: Սակայն կան իմպլեմենտացիայի, որոշումներ կայացնողների վարձատրության բարձրացման հարցեր: Կոռուպցիան հաճախ շփոթում են կաշառակերության հետ, սակայն կոռուպցիան ավելի շատ համակարգային մեխանիզմ է որոշումների կայացման ժամանակ լծակ կիրառելու համար: Հետևաբար, մարդիկ, ովքեր որոշում են կայացնում, որոնցից կախված են դատական գործերը, պետական արտոնությունները, տուգանքները, պետք է ստանան համապատասխան վարձատրություն: Պարզապես կրակելով ոչ մի բան չի փոխվի: Կարելի է բղավել այդ մասին, կարելի է ցուցադրաբար  բանտարկել մարդկանց, կարելի է բանտարկել մարդկանց անգամ առանց ապահովելու օրենքի հարգման տարրական նորմերը, բայց դժվար է ասել, թե որքանով այն օգտակար կլինի: Բայց առայժմ այն հիշեցնում է  ընտրովի արդարություն ու  քաղաքական մրցակիցների դեմ պայքար:

-Ինչպիսի՞ ծրագրով է կուսակցությունը գնում ընտրությունների։ Որոնք են ձեր հիմնական առաջնահերթությունները սոցիալ-տնտեսական, գիտական, կրթական ոլորտներում:

- Ծրագիրը կամփոփվի առաջիկայում։ Մենք կուսակցության խորհրդի նիստում ընդունեցինք մի մանիֆեստ`հայտարարություն, որը ցույց է տալիս մոտեցումների հիմնական շրջանակը: Կան մի շարք հարցեր, որոնք մեզ համար սկզբունքային են, որոնք կմնան մեր քաղաքական օրակարգի առաջնահերթության մեջ: Դա Ղարաբաղյան հարցի կարգավորումն է, որը պետք է ապահովի Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման անվտանգությունն ու իրավունքը, դրա լիարժեք իրականացումը: Դա մեր երկրի պաշտպանունակությունն է, բանակի, անվտանգության հետ կապված խնդիրները: ՀՀԿ-ն տասնամյակներ շարունակ ավանդաբար առանցքային դերակատարում է ունեցել բանակաշինության մեջ: Իհարկե, այս թեման չի կարող մեզ համար միևնույնը լինել:

Ինչ վերաբերում է գիտությանը, կրթությանը, բժշկությանը, այսինքն, «մարդկային չափմանը», ապա մենք անցած տարիներին շատ բան ենք արել այդ ուղղություններով: Աշխարհի լավագույն բուհերում կրթություն ստանալու հնարավորություններ են ստեղծվել, ռուսական կողմի հետ համագործակցության ծրագրեր են հաստատվել ռուսաստանյան առաջատար բուհերում հայ մասնագետների քվոտային ուսուցման վերաբերյալ, ողջ երկրով իրականացվել է բժշկական կենտրոնների շինարարության և ամբողջական վերակառուցման աշխատանքները: Մենք կարծում ենք, որ այս ամենը պետք է շարունակել, և մենք հետևելու ենք, թե ինչպես դա առաջ կգնա, պահելու ենք այն մեր առաջնահերթություններում: