Ձեր վստահելի աղբյուրը

Նկարիչ, արվեստագիտության պրոֆեսոր Գարիկ Մանուկյանը 30 տարի առաջ դեկտեմբերի 7-ին հանգիստ նստած իր տանը և իր 6 ամսական երեխային էր  կերակրում։  Զգացել է ցնցումներ, սակայն չի պատկերացնել, թե ինչ է սպասվում իրենց։

«Սեփական էր մեր տունը։ Ինձ թվաց սովորական, միշտ որ լինում է, նման երկրաշարժ է, վտանգավոր որևէ բան չկա։  Մայրս  ասաց, որ բոլորս դուրս գանք։ Երեխան ձեռքից դուրս եկա։ Ամբողջ գետինը շարժվում էր։ Այդտեղ հասկացա, որ լուրջ բան է կատարվում։ Ձայնը... Մեր թաղի բոլոր տների պարիսպները գետնին էին ընկած։ Երբեք չէի տեսել մեր թաղն այդպես. նախկինում դուրս էի գալիս ու տեսնում տներ, պարիսպներ, իսկ այդ պահին միայն այգիներն էին երևում։ Անսովոր տեսարան էր»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում հիշեց Գ. Մանուկյանը։

Նա պատմեց, որ փորձել է հասնել եղբոր տուն, ով ապրում էր բարձրահարկ շենքում, մտածել է, որ անկասկած վնասված կլինի շենքը կամ քանդված. «Մեքենայով փորձում էի հասնել շենքի մոտ։ Խցանումներ էին քաղաքում։ Մի կերպ հասա, տեսա, որ շենքը կանգուն է։ Փառք Աստծո, որևէ մեկը չէր տուժել»։

Ողբերգությունը գեղանկարիչը փորձել է ներկայացնել իր արվեստում։ «Երկրաշարժից հետո՝ 1989 թվականին, շարք ստեղծեցի, հետո չեմ անդրադարձել։ Այդ հավաքածուն ներկայացվել է Ֆրանսիայում։ Այդ ժամանակ ավելի շատ ինձ մոտ աբստրակցիային մոտ իրավիճակներ էր՝ դինամիկա,  շարժում, պասիվություն, դադար էի նկարում»,- ասաց Գ. Մանուկյանը։

Նա նշեց, որ իրենց սերունդը, իրենցից մեծ ու հետոյի սերունդը կարծես թե դատապարտված է երկրաշարժի վնասներից, իրենց սերնդակիցների ամենալավ տարիքն էր, որոնք պետք է ծաղկուն կյանք ապրեին, բայց ունեցան տխուր պատմություն, որը շարունակվեց երկար տարիներ, երևի թե մինչև հիմա շարունակվում է։

«Մենք կարողացանք տանել այդ ամենը մեր նյարդերի, մեր բարօրության հաշվին, բայց չլքեցինք քաղաքը, քանի որ կարևոր խնդիրներ կային լուծելու։ Մի քանի արվեստագետներ էլ չլքեցին քաղաքը, փորձեցինք անել այն, ինչ անհրաժեշտ էր։ Ստեղծվեց Գեղարվեստի ակադեմիայի Գյումրու մասնաճյուղը։ Եթե չստեղծվեր, երևի թե Գյումրիում արվեստագետ չէր մնա, որովհետև ոչ մի նպատակ, ոչ մի հույս ու ոչ մի լույս չէր երևում»,- ասաց գեղանկարիչը։

Այսօր նա ղեկավարում է Երևանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի Գյումրու մասնաճյուղը, որտեղ սովորում է մի սերունդ, որն ականատես չի եղել այդ ողբերգությանը, թեև, անկասկած, լսած կլինեն պատմություններ,  տեսած կլինեն լուսանկարներ։ Հարցին, թե արդյո՞ք այսօր  երիտասարդներն իրենց արվեստում անդրադառնում են 30 տարի առաջ տեղի ունեցած ողբերգությանը՝ հիմնվելով լսած պատմությունների, լուսանկարների վրա։

«Չեն արտահայտում,  չենք էլ ուզում հիշեցնենք, չենք էլ ուզում անդրադառնալ դրան։ Որպես կանոն հարգում ենք մեր անմեղ զոհերի հիշատակը, երեք  օր առաջ ունեցանք ցուցահանդես, մեր հարգանքի տուրքը մատուցեցինք դեկտեմբերի 7-ի երկրաշարժի անմեղ զոհերի հիշատակին։

Խնդիր չի եղել երբեք, որ անդրադառնան այդ թեմային, մենք էլ այդ խնդիրը չենք դրել իրենց առաջ։ Լավ կլինի այդ օրը, եթե նույնիսկ հիշենք, խոսենք ավելի շատ ձեռքբերումների մասին»,- ասաց նա։

Խոսելով քաղաքի այսօրվա խնդիրների մասին,  Գ. Մանուկյանը նշեց, որ հիմնական խնդիրը գործազրկությունն է, ինչի պատճառով քաղաքը դատարկվում է։

«Այսօր չունենք որևէ գործարան, արտադրամաս, չկան աշխատատեղեր, մինչդեռ հենց սկզբում պետք է դրա մասին մտածեին, որպեսզի մարդիկ գումար ունենային։  Ամենակարևորի մասին պետք էր մտածել, ցավոք, ոչ մեկ չմտածեց այդ մասին»,- ասաց Գարիկ Մանուկյանը։