Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Դժգույն տասնամյակից հետո, նահանջներից, կորուստներից հետո վերջին ամիսներին մարդկանց մոտ հույս առաջացավ, կարծում եմ, որ  2018 թվականը պատմության մեջ կմնա որպես հույսի վերազարթոնքի տարի»,- այս մասին այսօր «Տնտեսություն. ընթացիկ վիճակը  և տնտեսական հեղափոխության հեռանկարը» թեմայով քննարկման ժամանակ ասաց  ԿԲ նախկին նախագահ Բագրատ Ասատրյանը:

Նրա խոսքվ՝ տնտեսության մեջ վերջին ամիսներին տեղի ունեցածն իր սպասածի շրջանակներում էր: Նա հիշեցրեց, որ դեռ երկու ամիս առաջ ասել էր՝ 5.5-6 տոկոս տնտեսական աճ ակնկալելն այս տարվա համար շատ լավ թիվ է, քանի որ տնտեսությունում որոշակի կառուցվածքային տեղաշարժեր են տեղի ունենում: «Այստեղ պետք է անկեղծ լինենք՝ պետք չէր ակնկալել, որ այս պայմաններում մեծ թռիչք, զարգացում տեղի կունենար թե տնտեսությունում, թե քաղաքական դաշտում»,- ասաց նա:

Բագրատ Ասատրյանն անդրադառնալով բացասական երևույթներին՝ նշելով, որ  արտաքին առևտրի համամասնության էական փոփոխություն է տեղի ունեցել:  Ըստ նրա՝ երկու տարի առաջ գրանցվել է առաջանցիկ արտահանման աճ, սակայն նախորդ և այս տարի աճը նվազել է, այս տարի ներմուծման տեմպերը գրեթե կրկնակի անգամ գերազանցել են արտահանման աճի տեմպերին: Նա մտահոգիչ համարեց  նաև գյուղատնտեսության ոլորտում գրանցված անկումը:

ՀՀ տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախկին նախարար, տնտեսագետ Արծվիկ Մինասյանն էլ նշեց, որ մեր տնտեսությունը կրում է և շարունակում է կրել իներցիոն բնույթ, և սպասել, որ այս  կարճ ժամանակում անմիջապես մեծ փոփոխություններ կլինեն, ճիշտ և ազնիվ չէ: «Ազնիվ չէ այս ժամանակահատվածում ակնկալել կտրուկ, մեծածավալ փոփոխություններ: Այլ բան է, թե արդյոք այս ժամանակահատվածն օգտագործվել է ստեղծելու այնպիսի հիմքեր և ուղղություններ, որոնք կբերեն երկրի տնտեսության կտրուկ վերափոխման»,-ասաց նա:

Ինչ վերաբերում է  ցուցանիշներին, ապա, ըստ Արծվիկ Մինասյանի, այս պահին ցուցանիշներով առաջնորդվելը ճիշտ մոտեցում չէ, քանի որ այս փոփոխությունները կարող էին նաև ցնցումներ առաջացնել տնտեսության մեջ: «Այդ ցուցանիշները ֆորմալ բնույթ են կրում, և 5,7% տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն այս պահին դեռ ոչինչ չի նշանակում: Մենք շատ ավելի խորքային խնդիրներ ունենք, որոնք կապված են տնտեսության կառուցվածքային վերանայումների հետ»,- նշեց տնտեսագետը:

Նրա խոսքով՝ տնտեսության քաղաքականությունը պետք է վերանայվի, իսկ երկրի տնտեսական միջնաժամկետ և երկարաժամկետ զարգացման առումով չափազանց կարևոր են երեք հիմնական ուղղությունները` տեխնոլոգիաներ, մասնագիտացում և ֆինանսական ռեսուրսներ:

«Այս երեք ուղղությամբ է, որ ցանկացած կառավարություն պետք է քայլեր իրականացնի: Ցավոք, մենք դեռևս այս երեք ուղղություններով էլ կաղում ենք, մեր աշխատաշուկայի և տնտեսության կապը մնում է շատ ցածր, եթե չասենք` զրոյական: Տնտեսության մեջ տեխնոլոգիական նորամուծությունների առումով ունենք փոքր ձեռքբերումներ, բայց այն մասշտաբայնություն չունի, իսկ ինչ վերաբերում է ֆինանսական ռեսուրսների ապահովվածությանը երկրի ներսում, այս մասով էլ, ցավոք, նույնպես դեռևս չենք կարող խոսել ներդրումային մեծ հոսքերի մասին, չնայած ժողովրդական շարժմանն անմիջապես  հաջորդեցին ներդրումներ անելու ցանկություն հայտնողների հեռախոսազանգեր: Վարչապետն էլ հստակ հայտարարություններով  բազմիցս բացառեց մենաշնորհներն ու կոռուպցիան, հովանավորչությունը,  բայց  քանի դեռ դա չի վերածվել ինստիտուցիոնալ համակարգի, ակնկալել, որ մեծ ներդրումներ կլինեն երկրում, առնվազն միամտություն է»,- ընդգծեց Արծվիկ Մինասյանը:

Նրա խոսքով՝  ինստիտուցիոնալ բարեփոխումը նախևառաջ նշանակում է ներդրումային օրենսդրության ամբողջական ընդունում և դրա գործադրում, պետություն-մասնավոր նոր համագործակցության  օրենսդրության ձևավորում, հարկային  օրենսդրության վերանայում, գործարար շահերի պաշտպանության խնդիրներով զբաղվող առանձին կառույցների ձևավորում:

«Դրանք մի կողմից կնպաստեն, որպեսզի չծանրաբեռնվեն մեր` դեռևս ոչ արդյունավետ դատական համակարգը, մյուս կողմից` վստահություն կներշնչեն օտարերկրյա և տեղական ներդրողներին, որ, անկախ նրանից, թե ով է  վարչապետը, էկոնոմիկայի, ֆինանսների նախարարը, իրենց ներդրումները պաշտպանված կլինեն»,- նշեց Արծվիկ Մինասյանը՝ հավելելով, որ ներդրումային քաղաքականության առումով կարևորվում է սուվերեն ներդրումային ֆոնդի անհրաժեշտությունը:

Ինչ վերաբերում է ֆինանսական հատվածին, Արծվիկ Մինասյանն ասաց, որ ֆինանսական շուկան ևս ենթակա է ամբողջական վերանայման. «Բանկային համակարգը օրգանական կապ չունի մեր տնտեսության հետ` զարգացնելու տեսակետից: Այստեղ լուրջ փոփոխությունների կարիք կա»:

Նա նաև նշեց, որ տնտեսական զարգացում, տնտեսական առաջընթաց, առանց շրջակա միջավայրի պահպանության, անհնար է: Սակայն, ըստ նրա, այսօր մի ծայրահեղությունից հայտնվել ենք մեկ այլ ծայրահեղությունում. «Եթե նախկինում բնական ռեսուրսներն, ընդերքն անխնա շահագործվում էր, հիմա եկել ենք մեկ այլ ծայրահեղության՝ ասելով, որ ոչնչի ձեռք չտանք: Այս երկու ծայրահեղություններն էլ տնտեսության զարգացման համար սխալ մոտեցումներ են: Միանշանակ է, որ բնությունը, ընդերքը պետք է օգտագործվի, բայց՝ իր չափով ու կանոններին համապատասխան, այլ ոչ թե գերշահագործում լինի»:

Անդադառնալով քաղաքական փոփոխություններին՝ Արծվիկ Մինասյանը նշեց, որ ինքն այն մարդկանցից չէ՝  անցալի ամեն ինչը սևացնի, ամեն ինչ սև ակնոցներով ներկայացնի: «Եղել են թե ձեռքբերումներ, թե խոշոր բացթողումներ, այդ թվում՝ պարտադիր կուտակային բաղադրիչի ներդրումը, այլ սխալ գործընթացներ:  Հուսամ, որ նոր ձևավորվող ԱԺ-ի գոնե 15%-ը կկարողանա արդյունավետ աշխատել, որպեսզի կարողանանք այս մարտահրավերները, որ մեր առջև ծառացած են, լուծել»,- ասաց Արծվիկ Մինասյանը: