Ձեր վստահելի աղբյուրը

«2018 թվականին տնտեսական մասով ունեցել ենք որոշակի և հաջողություններ, և անհաջողություններ, որոնք պայմանավորված էին իներցիոն պրոցեսներով»,- այս մասին Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանն՝ ամփոփելով 2018 թվականի տնտեսական տարին։

Նրա խոսքով՝ հեղափոխությունից հետո տնտեսական որոշակի զարգացումներ եղել են  գործատուների շնորհիվ, որոնք չունենալով որևէ  խոչընդոտ՝  փորձել են ինքնուրույն զարգացնել իրենց բիզնեսը։

«Այսինքն՝ չկար մոնոպոլիաների ճնշող ազդեցությունը, կոռուպցիան, հետևներից ընկնող չկար, դրա հետ մեկտեղ էլ կառավարությունն էական ռեսֆորմներ չկատարելով՝  բիզնեսի համար խոչընդոտներ չառաջացրեց։ Նույնիսկ լավագույն  ռեֆորմները, որոնք թվում են հաջող են, մասնավորի դեպքում կարող են խնդիրներ առաջացնել, այսինքն՝ բիզնեսը պետք է ադապտացվի փոփոխություններին»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ եթե չկան փոփոխություններ, բիզնեսն ավելորդ ժամանակ չի ծախսել, որպեսզի կարողանա հարմարվել այդ իրավիճակին: Մյուս կողմից, ըստ Գագիկ Մակարյանի, դա կարող է ունենալ բացասական  ազդեցություն,  եթե ժամանակի ընթացքում որևէ բան չարվի տնտեսությունում։

Անդրադառնալով հարկային օրենսգրքի փոփոխություններին՝ Գործատուների հանրապետական միության նախագահն ասաց, որ հարկային օրենսգիրքը պետք է այնպես վերանայեն, որ ոչ միայն եկամտային հարկի մասով փոփոխություններ լինեն, այլև այնպիսի դրույթներ լինեն, որոնք կնպաստեն բիզնեսի զարգացմանը. «Մենք ունենք գլոբալ խնդիրներ, որոնք կապված են մի շարք օրենքների թերկատարումով»։ 

Ինչ վերաբերում է պետական կառույցների գործունեությանը, Գագիկ Մակարյանն ասաց, որ նախորդ տարի պետական մարմինները չկարողացան  լիարժեք աշխատել:

«Չնայած վարչապետի հորդորներին, փոխվարչապետերի ինստիտուտը արդյունավետություն չկարողացավ ապահովել, որը սպասվում էր։ Նախարարությունների կեսից ավելին  պասիվ էին, մենք չտեսանք, որ Կրթության և գիտության նախարարությունը ռեֆորմներ իրականացներ, քիչ առաջընթաց ապահովեց Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը, Տնտեսական զարգացման և էկոնոմիկայի նախարարությունը չհասցրեց տնտեսության զարգացման նպատակները կյանքի կոչել և բիզնեսի շահերը ներկայացնող կազմակերպությունների կողքին լինել, այսինքն՝ գրեթե բոլոր նախարարությունները պասիվ էին և տնտեսությունում առկա հաջողությունները կվերագրեի բիզնեսին, քան պետական մարմիններին: Դա նշանակում է, որ գործատուները, բիզնեսն են իրենց գործը շարունակել»,- ասաց Գագիկ Մակարյանը։

Սակայն նա չի թերագնահատում վարչապետի և կառավարության այն բոլոր ջանքերը, որոնք ուղղված էին ստվերի, կոռուպցիայի, մոնոպոլիաների դեմ: Միաժամանակ նա նշեց, որ այդ պայքարն էլ վերանայման կարիք ունի. «Այն մոդելը, որն այսօր գործում է, մեթոդապես պետք է վերանայվի»։

Անդրադառնալով նախարարությունների օպտիմալացմանը՝ Գագիկ Մակարյանն ընդգծեց, որ պետական ապարատը տարիներ շարունակ ուռճացված է եղել, ուստի կողմ է օպտիմալացմանը։

«Իրականում կրճատումների, օպտիմալացման անհրաժեշտություն կա: Ես օգտագործում եմ օպտիմալացումը, որը նշանակում է՝ որոշ տեղերում կարող են մարդկանց թիվը կրճատել, որոշ տեղերում՝ ավելացնել , բայց ամենակարևոր խնդիրն այստեղ պետական պաշտոնյաների պատասխանատվության ինստիտուտն է: Այն նախարարները , որոնք թերանում են, վնասներ են պատճառում, դրա համար պետք է պատիժ կրեն կամ պետք է մենք այդ համակարգն այնքան լավացնենք, որ նման վնասների հավանականությունը  նվազի»,- ասաց Գագիկ Մակարյանը և հավելեց. «Նախարարների մեծ մասը, կարծես թե, մնում են, բայց այդ նախարարները չկարողացան մեկ ուղղությունը լիարժեք կառավարել, հիմա անհանգստություն կա, որ 4-5 ուղղություն, որոնք միավորվում են մեկ նախարարությունում, ինչպես է այդ նախարարը տիրապետելու»։

Գործատուների հանրապետական միության նախագահի խոսքով՝ եթե հիմա կրճատումներ են արվում, ապա տրամաբանությունն ասում է՝ պետք է այնպես այդ համակարգը բարելավվեն, որ առաջին հերթին բոլոր պետական մարմինները ծառայեն այն մարտահրավերներին, որոնք Հայաստանի առաջ կանգնած են. «Այսօր լիարժեք չի ընկալվում, թե պետական այս կամ այն կառույցը որ նպատակին պետք է ծառայի»:

Միաժամանակ Գագիկ Մակարյանն ասաց, որ նախարարությունների միավորման պրոցեսը խառնաշփոթի է վերածվել, քանի որ լուրջ քննարկումներ տեղի չեն ունեցել բիզնեսի շահերը ներկայացնող կառույցների հետ: Մինչդեռ, ըստ նրա, նման իրավիճակում պետք է մասնավոր հատվածի և պետական կառույցների միջև երկխոսություն լիներ։ 

«Խնդիրն այն չէ, որ նախարարներն ամեն գծով տեղակալ կունենան, ոչ, այստեղ ավելի բարդ են խնդիրները: Պետական ապարատի կրճատման դեպքում պետք է աշխատանքը շարունակեն ավելի պրոֆեսիոնալները, սակայն հարց է առաջանում՝ արդյոք պրոֆեսիոնալները կշարունակեն աշխատել։ Բացի այդ, մենք գիտենք, որ բազմաթիվ վարչություններում աշխատողների թիվը մեծ է, ուստի պետական մարմիները պետք է մասնավոր հատվածի հետ համագործակցեին և ասեին, թե ինչ մասնագետների են պատրաստվում կրճատել, իսկ մենք կարող էինք աջակցել, որ նրանք տեղավորվեին մասնավոր հատվածում: Այսինքն՝ եթե պետական մարմինները համագործակցեին, մենք կարող էինք նրանց օգնել: Բայց հիմա այդ մարդիկ անորոշության մեջ են հայտնվել, քանի որ գիտեն՝ թեկուզ վեց ամիս կվճարվեն, բայց հնարավոր է դրանից հետո աշխատանք չգտնեն, քանի որ աշխատանքային շուկան հագեցած է ոչ որակյալ կադրերով»,- նշեց Գագիկ Մակարյանը։ 

Նա հույս ունի, որ պետական կառույցները կհետևեն իրենց կոչին և կհամագործակցեն մասնավոր հատվածի հետ, հակառակ դեպքում չի բացառվում, որ դժգոհությունները շարունակվեն և մարդիկ կրկին փողոց դուրս գան:

Գագիկ Մակարյանը միաժամանակ նշեց, որ պետական ապարատում այս կրճատումները կընթանան 3-4 փուլով կընթանա: Առաջին փուլում  կկրճատվեն նախարարությունները, երկրորդ փուլով՝  թաղապետարանները, երրորդ փուլով՝ համայնքները, որտեղ մեծ թվով մարդիկ են աշխատում:

«Գյուղապետարան կա, որտեղ 20-30 աշխատող կա, քաղաքապետարաններում՝ 100-120 աշխատող, ինչն աբսուրդ է: Չորրորդ փուլում կարող են կրճատվել պետական այլ մարմինները։ Ամենակարևորն այն է, որ կառավարությունը վերանայի նախարարությունների կանոնադրությունով նախատեսված առաքելությունն ու նպատակները և դրանք սահմանելու հետո ուշադիր նայի, թե որ վարչությունում մասնագետների համալրման կարիք կա: Պատահական չէ, որ որոշ նախարարությունների որոշ բաժիններում առավոտյան  9-ից մինչև երեկոյան 20։00-ն աշխատում են, ինչը նշանակում է, որ չեն հասցնում, իսկ եթե չեն հասցնում կամ էֆեկտիվ չեն աշխատում, կամ թվաքանակը քիչ է: Այսինքն՝ պետք է այս խնդիրներին նայել»,- Գագիկ Մակարյանը։