Ձեր վստահելի աղբյուրը

Անփույթ կազմված, անորակ նախագիծ է, նաև անհարգալից վերաբերմունք այն մասնագետների նկատմամբ, ովքեր ավելի են տիրապետում քրեակատարողական համակարգին ու ոլորտին։

Panorama.am-ի  հետ զրույցում նման գնահատական տվեց «Սոցիալական արդարություն» ՀԿ նախագահ, քրեական արդարադատության, ԵԽ բանտային ու պրոբացիոն համակարգերի փորձագետ  Արշակ Գասպարյանը՝ անդրադառնալով Քրեակատարողական համակարգում իրավիճակի բարելավման նպատակով 2018-2038 թթ. Ռազմավարությանն ու դրա իրականացման միջոցառումներին։ Նախագիծը  հրապարակված է  Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում, երեկ ավարտվել է առաջարկություններ ներկայացնելու ժամկետը, ընդամենը մեկ առաջարկություն կա։

«Տասնյակ տարիներ այդ համակարգով զբաղվող մարդկանց առաջ շպրտվել է մի փաստաթուղթ, որը երկար մտածված չէ, որն այստեղից-այնտեղից, ՄԻՊ-ի զեկույցից, մեր գրած զեկույցից, դիտորդական խմբի վերլուծություններից  վերցրած մտքերի հավաքածու է, որն ընդամենը խնդրի վրա է կենտրոնացած, բայց համակարգային լուծում չէ, կարիքների վրա հիմնված չէ։ Այն անպատասխանատու նախագիծ է, քանի որ որևէ մեկը չի կարող ասել, որ օրինակ, Արտակ Զեյնալյանը կամ որևէ մեկն այդ համակարգում մնալու են առաջիկա հինգ տարում, էլ չեմ ասում 20 տարում։ Չի կարող որևէ կառավարություն 20 տարվա համար պատասխանատվություն ստանձնել։ Եվ սա այն դեպքում, երբ երկրի մյուս ռազմավարությունները հինգ տարվա համար են»,-ասաց փորձագետը՝ հիշեցնելով, որ նույնիսկ ՄԱԿ-ի կայուն զարգացման 17 նպատակները 193 երկրներում սահմանված են 15 տարվա համար։

Ինչ վերաբերում է նախագծի բովանդակությանը, ապա Արշակ Գասպարյանն ընդգծում է, չկան ֆինանսական հիմնավորումներ, միայն նշվում է՝ կլինեն ծախսերի ավելացում։

«Այդպես կարող է գրել նաև չորրորդ դասարանի երեխան, օրինակ Նոր տարուն ծախսերն ավելանալու են։ Բայց թե ինչ են գնելու, անելու, նշված չէ։ Գրել են ինժիներատեխնիկական միջոցների վերազինում,  բայց զլացել են մանրամասնել, թե կոնկրետ ինչո՞վ են զինելու, մետաղորսիչ սարքե՞ր են դնելու,  թե՞ թմրանյութ գտնող սարքեր, ինչո՞վ են զինելու։ Նախկին իշխանությունների՝ «էնքան որ մի բան գրենք, գցենք մի կողմի վրա» մոտեցմամբ արված քայլ է»,-գնահատական տվեց ՀԿ նախագահը։

Նա նկատեց, նախագծի հեղինակներն անկեղծ են գտնվել, վերնագրում նշել են «քրեակատարողական համակարգի իրավիճակի բարելավում»,  երկար տարիներ ՔԿՀ-ներում աշխատած մասնագետը ճանաչել է  «նյուանսների, բառախաղերի» հեղինակներին, որոնք տարբեր տարիներ աշխատել են ու այսօր էլ համակարգում են։

«Մոռանում են, որ այդպես չի կարելի։ Այս նախագիծը պետք է հետ կանչվի, պետք է բոլորը իմանան, որ արդարադատության նախարարությունը վատ է աշխատում, շատ ավելի վատ ու փակ է աշխատում, քան նախկինում։ Նախկին իշխանությունները չէին ուզում անել ընդամենը, բայց ես մարդիկ ամեն պատեհ ու անպատեհ առիթով ՀԿ-ներին կանչում էին քննարկելու, որ վաղն ասեն՝ հասարակական սեկտորի հետ քննարկել ենք»,-նշեց նա։

Գասպարյանի ղեկավարած ՀԿ-ն չի հրավիրվել ռազմավարության քննարկմանը, նամակ է ստացել նախարարությունից՝ ռազմավարության վերաբերյալ ուղարկել իրենց դիտարկումներն ուղարկելու մասին։

«Մենք հոգնել ենք, անընդհատ հուշել, թե ինչ պետք  անել, եթե պիտի հուշենք, գոնե բարի եղեք, հրավիրեք քննարկմանը։ Իսկ եթե ես պետք է գրեմ, վերջում ասեք, մենք ենք հեղինակը, գոնե անկեղծ եղեք, հասկանանք՝ ինչ ենք անում»,-ասաց  նա։

Արշակ Գասպարյանի խոսքով, արդարադատության նախարարությունն իրեն  է վերագրում նախկինների, այդ թվում Դավիթ Հարությունյանի և այլոց կատարած աշխատանքը, մինչդեռ իրենք ուրախացել էին ու հրաշք էին համարում, որ նախարարն իրավապաշտպան է։

«Մտածում էինք, որ  մարդը գալու  է, ասի՝ ստոպ,  էն ինչ, որ արել եք, էլ չեք անելու։ Բայց մարդը եկավ ու միակ նախարարն է, որ ասեց՝ ստոպ, անելու ենք այն, ինչ միշտ արել ենք»,-նկատեց Գասպարյանը։

Panorama.am-ի զրուցակիցը նշեց, Զեյնալյանի՝ չաշխատելու պատճառների մասին հստակ խոսել չի կարող՝ միգուցե թույլ չե՞ն տալիս, այդ թվում թե ներքևից, թե վերևից, կամ  նախարարական աթո՞ռն է նրան դուր եկել, գուցե կառավարման վերաբերյալ ուրի՞շ պատկերացումներ ուներ, կամ էլ բանտային համակարգից տեղյակ չէ։

«Սրանք օդում ենթադրություններ են, որոնցից մեկը կարող է ճիշտ լինել։ Բայց ես չեմ հասկանում, թե ինչպես եղավ, որ այս մարդը դարձավ հայհոյանքը քրեականացնելու ջատագով, ո՞նց եղավ, որ իրավապաշտպանը սկսեց դատախազական գործողություն անել։ Եվ սա եղավ միանգամից»,-նկատեց նա։

Արշակ Գասպարյանն այն համոզման է, որ նախագիծը պետք է դրվի քննարկման, չպետք է լինի 20 տարվա կտրվածքով, համաձայնեցվի գոնե արդարադատության նախարարության կողմից առաջարկվող այլ կարգավորումների հետ, ինչպես օրինակ հակակոռուպցիոն ռազմավարության։

«Այս նախագիծը պետք է միանշանակ հետ կանչվի։ Ռազմավարությունը պետք է կազմվի գնահատված կարիքների հիման վրա, ես ռազմավարության մեջ չպետք է տեսնեմ ուսումնասիրություն բառը։ Չի կարելի ռազմավարություն գրել, որի մեջ դու պետք է ունենաս միջազգային փորձի ուսումնասիրություն։ Մենք Հայաստանում ունենք մասնագետներ, որոնք գիտեն այդ միջազգային փորձը, ռազմավարությունը պետք է լինի ուսումնասիրության արդյունքների հիման վրա։ Ամեն դեպքում սա անպատասխանատու է, վիրավորանք համակարգից տեղյակ մասնագետների նկատմամբ։ Նախարարությունը պետք է հստակ ասի, թե ինչ կարիքներ, ոչ թե խնդիրներ ունենք, պետք է ներկայացնի, թե ուր ենք ուզում գնալ, ինչու ենք ուզում գնալ։ 20 տարվա համար ռազմավարությունը, էլի եմ կրկնում, անպատասախանատու է, դիտավորյալ փակում են նոր գաղափարների հնարավորությունները և արդարացված են համարում իրենց չանելը»,-ամփոփեց նա։