Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ողջ տարվա ընթացքում Հայաստանում անցկացվելու են մեծանուն բանաստեղծուհի Սիլվա Կապուտիկյանի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված հոբելյանական միջոցառումներ։ Մեկնարկը տրվել է հենց նրա ծննդյան օրը՝ հունվարի 20-ին, կազմակերպվել էր այցելություն բանաստեղծուհու շիրմին՝  Կոմիտասի անվան պանթեոն, նախօրեին Հայաստանի գրողների միությունում կայացել էր հոբելյանական միջոցառում, մարվել էր նամականիշ՝ նվիրված «Մեծանուն հայեր. Սիլվա Կապուտիկյանի ծննդյան 100-ամյակը» թեմային:

Panorama.am-ը Սիլվա Կապուտիկյանի տուն - թանգարանի տնօրեն Արմենուհի Դեմիրճյանից տեղեկացավ, որ պլանավորել են ողջ տարվա ընթացքում կազմակերպել միջոցառումներ։ Նախորդ տարվա նոյեմբերից արդեն մեկնարկել է «100 ծառ Կապուտիկյանին» ծառատունի ծրագիրը մարզերում, որը շարունակվելու է նաև այս տարի։

Նա տեղեկացրեց, որ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հովանավորությամբ Կապուտիկյանի գրքերի վերահրատարակման ծրագիր ունեն, նախատեսում են երկու հատորով վերահրատարակել արձակ գործերը։

«Երեկ երեք գրիք շնորհանդես եղավ։ «Մեղուները» վերահրատարակել է տուն-թանգարանը, մյուս երկուսը՝ բանաստեղծությունների ժողովածու են։ Այսինքն, արդեն երեք գիրք դրել ենք սեղանին, ուզում ենք հիմա պոեզիայից դուրս գանք ու անցնենք արձակի»,- ասաց Ա. Դեմիրճյանը։

Տուն-թանգարանն ունի նաև թարգմանություններ ծրագիր, ցանկանում են Կապուտիկյանի աշխատանքները թարգմանել եվրոպական կարևոր լեզուներով։

«Արտադրության խնդիր ենք դրել՝ Կապուտիկյանի ստեղծագործություններով  քաղցրավենիքի, հուշանվերների, կոնյակի։ Արդեն արտադրողներին ասել ենք մեր նպատակները, բայց բուռն արձագանք, ինչն ակնկալում էինք, չենք ստացել։ Ամեն դեպքում տեսնենք՝ ինչ  կկարողանանք ձեռնարկել»,- ասաց Ա. Դեմիրճյանը։

Բանաստեղծուհու տուն-թանգարանը, որը բացվել է  2009 թվականին, վերանորոգման կարիք ունի։

«Մենք ուզում էինք մինչև 100-ամյակը վերանորոգվեր։ Տարբեր տարիներին դիմել ենք մշակույթի նախարարության։ 2016-2017 թվականներին մտցվել էր միջնաժամկետ ծրագիր, ոգևորված էինք, ցավոք, միջնաժամկետից դուրս թողեցին ծրագիրը։ Դիմել ենք գործարարների, քաղաքական ուժերի, Կաթողիկոսի ուշադրությանն ենք ներկայացրել, որ գոնե ջեռուցման հարցը լուծվի»,- ասաց  տուն-թանգարանի տնօրենը։

Թանգարանը տարեկան  2500-2700  այցելու է ունենում, այդ թվում նաև զբոսաշրջիկներ։ 

Ա.Դեմիրճյանն ասաց, որ դիմել էին Երևանի քաղաքապետարանին՝ քաղաքի ընդհանուր գովազդային քաղաքականության մեջ ավելացնել Կապուտիկյանի բաժինը, բայց «ցավոք, նոր իշխանությունն այսպես ոգևորված չի պատասխանել»։

«Չեմ ասի քիչ կա։ Մեկ-երկու տեղը համարենք չկա,  զրոյի մոտ թիվ է։ Վաղուց քաղաքապետարան  ենք ներկայացրել Կապուտիկյանի կիսանդրի և արձան դնելու մեր ցանկությունը։ 2014 թվականին ավագանին դրական եզրակացության է տվել, բայց գործն ընթացքի մեջ երբեք չի մտել»,- ասաց Ա.Դեմիրճյանը։

Հարցին, արդյո՞ք Կապուտիկյանի ստեղծագործական ժառանգությունն ուսումնասիրության կարիք ունի, թե այն ամբողջությամբ բացահայտված, ներկայացված է հանրությանը, նա ասաց. «Երբեք չենք կարող սպառել մեծերին, Կապուտիկյանին հատկապես։ Ճիշտ է՝ նա հրատարակել էլ իր հիմնական ստեղծագործությունը, բայց թանգարանում կան երկեր, որոնք մշակման կարիք ունեն։ Ամեն դեպքում ընդամենը երկու գիտական աշխատություն է գրվել՝ հրապարակախոսության, պոեզիայի համար, ես պատրաստվում եմ ամբողջ ժառանգությանն անդրադառնալ որպես դոկոտարականի թեմա։ Կան թարգամանությունների անսպառ մի պաշար։ Ահռելի աշխատանք կա անելու»։

Ս. Կապուտիկյանը ծնվել է 1919թ. հունվարի 20-ին  Երևանում, Վանից գաղթած ընտանիքում։ Սովորել է Երևանի Կրուպսկայայի անվան միջնակարգ դպրոցում։ 13 տարեկանում գրել է իր առաջին բանաստեղծությունը, որը տպագրվել է «Պիոներ կանչ» թերթում։ Նրա հայրը՝ Բարունակ Կապուտիկյանը, ազգային գործիչ էր, խմբագրիչ, ով մահացել է 1919-ին՝ դստեր ծննդից ամիսներ հետո, խոլերայից։

1936-1941 թվականներին սովորել է ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետում, 1950 թվականին՝ Մոսկվայի Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտի բարձրագույն դասընթացներին։ 1945 թվականին լույս է տեսել «Օրերի հետ» բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն, այնուհետև հրատարակել է 60-70 գիրք` բանաստեղծություններ և արձակ` հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն, վրացերեն, լիտվերեն, ուկրաիներեն, թուրքերեն և այլ լեզուներով: 1952 թվականին «Իմ հարազատները» բանաստեղծությունների ժողովածուի համար արժանացել է ԽՍՀՄ, իսկ 1988թվականին` ՀԽՍՀ Պետական մրցանակների: Նույն թվականին ստացել է նաև իտալական «Նոսիդիե» գրական մրցանակ: Ունի մանկական ստեղծագործությունների մոտ 40 հրատարակություն: 1962 թվականից եղել է Լիբանանի, Սիրիայի, Եգիպտոսի, Եթովպիայի, Ֆրանսիայի, ԱՄՆ-ի, Կանադայի, Հարավային Ամերիկայի, Գերմանիայի, Ավստրիայի, Իրանի, Երուսաղեմի սփյուռքահայ գաղթօջախներում և իր հիշողություններն այդ ամենի մասին ամփոփել է ուղեգրություններում, որոնցից բացառիկ են «Քարավանները դեռ քայլում են», «Խճանկար հոգու և քարտեզի գույներից», «Քարավանները հեռանում են», «Իմ կածանը աշխարհի ճանապարհներին» գրքերը: Կյանքի վերջին տարիներին մեծ աշխատանք է կատարել հրապարակագրության ոլորտում` «Իմ ժամանակը», «Չեմ կարող լռել», «Վերջին զանգ»: 1970 թվականին արժանացել է ՀԽՍՀարվեստի վաստակավոր գործչի, 1980 թվականին` Վրաստանի մշակույթի վաստակավոր աշխատողի, ապա` Երևանի պատվավոր քաղաքացու կոչումներին: 1998 թվականին Քեմբրիջի միջազգային աշխարհագրական ինստիտուտի կողմից ստացել է «Տարվա կին» տիտղոսը: Պարգևատրվել է բազմաթիվ մեդալներով ու շքանշաններով: Եղել է Գրողների միության նախագահության անդամ, սփյուռքի հետ մշակութային կապերի կոմիտեի նախագահության անդամ, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, «Աշխարհի ժողովուրդների հոգևոր միասնության», Բնության և հասարակության մասին գիտությունների միջազգային ակադեմիաների անդամ: Ընտրվել է ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր: Մահացել է 2006թվականին, թաղված է Կոմիտասի անվան պանթեոնում: