Ֆոտոշոփով 90-ականները
Վերջերս հաճախացել են ՛՛դեժավյու՛՛ -ի զգացողություները... Մի տեղ արդեն տեսել ու զգացել ենք.
• երբ հարցերը լուծվում են փողոցում բռնություններ գործադրելով,
• երբ քանդվում են հոգևոր ու նյութական ազգային արժեքները,
• երբ գործազրկության վտանգը կախված է շատերի գլխին,
• երբ առաջնային են դառնում պետության ղեկավարի համակրանքներն ու հակակրանքները,
• երբ ավելի շատ բանտարկվածին ես զորակցում, քան բանտարկողին,
• երբ անվստահություն ես զգում վաղվա օրվա հանդեպ,
• երբ չի լքում երկրիդ սպառնացող վտանգի զգացողությունը,
• երբ թվում է, թե իրագործվում է «Հայաստանն առանց հայերի» հերթական փորձը,
• երբ անհասկանալի խմորումներ են ընթանում Արցախի շուրջ,
Դե իհարկե, այս ամենը 90-ականների Հայաստանում էր: Հիմա էլ նույն զգացողություններն են գերիշխում, անշուշտ, փաթեթավորված նոր ՛՛բրենդներով՛՛ ու նոր ՛՛տրենդներով՛՛: 90-ականների շունչն է ամենուր և ամեն ինչում... բայց ֆոտոշոփված: Իրադրության կրկնության զգացողությունը խորացնում է այն ժամանակվա և այսօրվա ղեկավարների՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի և Նիկոլ Փաշինյանի մարդ տեսակի հոգեհարազատությունը:
«Նրանք շատ նման են՝ աշխարհայացքներով, աշխատանքի մեթոդներով, խառնվածքով ու ցինիզմի աստիճանով: Այդ նմանությունն անմիջապես աչքի է զարնում, ինչով և բացատրվում են իրենց սերտ համագործակցության թեմայով մեծաքանակ հրապարակումները։ Եվ բացարձակ կարևոր չէ, թե որքան հաճախ են նրանք շփվում։
«Քաղաքացիական պայմանագիրը»՝ իր առաջնորդի հետ միասին, այսպես թե այնպես, ընկալվում է՝ որպես ՀՀՇ-ի ռեինկարնացիայի պրիմիտիվ տարբերակ», - այսպես է բնութագրել նրանց նմանությունը ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը՝ Երևանի Կենտրոն քրեակատարողական հիմնարկից պատասխանելով «168 Ժամի» գրավոր հարցաշարին:
«ՀՀՇ-ի ռեինկարնացիայի» վկայություններից մեկն էլ այն է, որ ինչպես 90-ականների սկզբներին Հայաստան ներխուժեցին և իրենց ներկայությունը պարտադրեցին աղանդավորական կազմակերպությունները Եհովայի վկաների գլխավորությամբ, այնպես էլ հիմա Սորոսն ու Կյանքի խոսք աղանդն են մարդկանց ուղեղներից դուրս մղում ազգային արժեքները: Ամենամեծ ցանկության դեպքում անգամ չենք կարող չփաստել նրանց հաջողությունները... վկայությունն այսօրվա պառակտված հասարակությունն է:
«Ըստ ամենայնի, հասարակության բևեռացումը, ներքին լարվածության ու դիմակայության մշտական օջախների ստեղծումը Հայաստանի իշխանությունների աշխատանքի էությունն են դարձել։ Դա ոչ մի լավ բանի չի բերելու» (մեջբերումը Ռ. Քոչարյանի նույն հարցազրույցից է): Դա ինքնաոչնչացման տանող ճանապարհ է, և ինչպես 90-ականների կեսերին մեր աչքի առաջ ՛՛էյֆորիան փոխարինվեց ՀՀՇ-ի հանդեպ ատելությամբ։՛՛, այնպես էլ ռեինկարնացիայի այս պրիմիտիվ ու անհաջող փորձը ոչ մի լավ ապագա ունենալ չի կարող: Նախ, քանի որ կարման անմաքուր է ՝ չեն մաքրվել նախկին գործողությունների արդյունքներից և կրկնվում են նույն, արդեն ծանոթ սխալները:
Երկրորդ և ավելի կարևոր հանգամանքն այն է, որ համեմատության եզրեր անգամ չկան 90- ականների և այսօրվա հայ հասարակության իրավագիտակցության մակարդակների միջև: Դեռևս հեռու լինելով կատարյալ քաղաքացիական հասարակություն կոչվելուց, այնուամենայնիվ, այսօր արդեն 30 տարի առաջվա վախվորած առաջին դասարանցիները չենք, որ ոտք ենք դնում ժողովրդավարության դպրոց: Արդեն մեր մաշկի վրա ենք զգացել դրա լավ ու վատ կողմերը: Այսօրվա հասարակությունը երկյուղած չի ենթարկվի ՛՛հանգիստ նստե՛ք տեղներդ՛՛ հրամանին, որը ներքին ընդդիմություն առաջացնելով միավորում է արժանապատիվ մարդկանց: Ըստ էության ՛՛միաձայն՛՛ Աժ-ում ընդդիմության դերի զրոյացման պայմաններում, հենց նրանք են դառնալու արտախորհրդարանական իրական ընդդիմություն (գործընթացն արդեն սկսված է):
«ՀՀՇ-ի ռեինկարնացիայի» կարևոր ապացույցներից է Լ. Տեր-Պետրոսյանի և Ն.Փաշինյանի միևնույն ձեռագիրը Ղարաբաղյան բանակցությունների հարցում: Անընդհատ այն զգացողությունն է, որ մի օր արթնանալով՝ Հայաստանն ու Արցախը ինչ-որ անսպասելի փաստի առաջ կհայտնվեն: Բայց, ինչպես որ ժամանակին Արցախից մի կողմ քաշվելու դիրքորոշումը արագացրեց Տեր-Պետրոսյանի հրաժարականը, այնպես էլ Փաշինյանի դեպքում հենց Արցախը կդառնա նրա և նրա իշխանության փորձաքարը: Ձևական չէ ՛՛Արցախը Հայաստան է և վերջ՛՛ կարգախոսը... Դա սերունդների կյանքի փորձով հաստատված համոզմունք է, ազգային պահանջ, որը ոտնակոխ անողն ինքն իր գերազմանը կփորի:
Եվս մեկ մեջբերում ՀՀ երկրորդ նախագահի «168 Ժամին» տված հարցազրույցից. «...Ես խանգարելու եմ Ղարաբաղի «հանձնման» ցանկացած փորձ՝ անկախ իմ գտնվելու վայրից։ Վստահ եմ, որ այդպես են վարվելու բոլոր նրանք, ում համար Արցախը հայկական ինքնության մաս է կազմում։ Ի դեպ, դա այն է, ինչը բացակայում է վարչապետի և նրա թիմի մեծ մասի մոտ։ Արցախի անկախության և ռազմական հաջողությունների հետ նրանք ոչ մի առնչություն չունեն և ատում են բոլոր նրանց, ովքեր այդ հաղթանակի համար պայքարել են »։
Լիա Իվանյան
Լրահոս
Տեսանյութեր
ԱՄՆ-ում հրդեհների հետևանքով մոխրացել է Սահակ-Մեսրոպ հայ քրիստոնյա վարժարանը
