Մշակույթ 09:31 11/03/2019 Հայաստան

Առանց քաղաքականության, առանց նախարարության ու լի խնդիրներով

Բազմադարյան մշակույթ ունեցող երկիրը, բնականաբար, ունենում է նաև բազմաթիվ խնդիրներ։ Իհարկե, լինում են մարմիններ այդ խնդիրները լուծելու և էլ ավելի զարգացում ապահովելու համար։ Մինչդեռ Հայաստանում մշակույթի ոլորտի մարդիկ  անընդհատ բախվում են նորանոր խնդիրների։ Այդ խնդիրները պետական մարմինները միգուցե փորձում են լուծել, միգուցե լուծում են, բայց ոչ լավագույն տարբերակով, սակայն օրեցօր խնդիրները շատանում են։ Այսօր կարծես թե այդ խնդիրները մնում են «անտեր»՝ չի լինելու մշակույթի նախարարություն։ Տարբեր ոլորտների մասնագետներ պարբերաբար ներկայացնում են իրենց մոտեցումները, թե ինչպես են տեսնում խնդիրների լուծումը, իսկ կառավարությունն ունի մասնագետներին չբավարարող պատկերացումներ, որոնք ներկայացված են կառավարության ծրագրում։

Պատմաբան, հնագետ, մշակութաբան Համլետ Պետրոսյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում համոզմունք հայտնեց, որ  Հայաստանը կարիք ուներ լուրջ մշակութային քաղաքականության, որը կարող էր վարել պետական լուրջ որևէ միավորում, կազմակերպություն։

«Նման պայմաններում մշակութային ՊՈԱԿ-ները լուծարելը, կարծում եմ, ճիշտ ճանապարհը չէ։ Կարելի է այդ ՊՈԱԿ-ները կարգի բերել, օպտիմալացնել, սակայն խնդիրն  այն է, որ չի դրվում թե ինչ պետք է արվեր մշակութային քաղաքականության ասպարեզում։ Չկա հայեցակարգ, չկա մոտեցում, կարծում եմ, որ հետագայում շատ ավելի դժվար է լինելու»,- ասաց նա։

Մշակութաբանի խոսքով, օրենսդրական ճանապարհը քաղաքականության մի մասն է, բայց այդ օրենքների ընդունումը պետք է մտցվի որոշակի հայեցակարգի մեջ․ պետությունն ի՞նչ է անում՝ առանձնանում է, հրաժարվում է  արվեստը հովանավորելուց, արվեստը թողնում է  անհատներին, թե ընդհակառակը։

«Եթե այդ ամենը չլինի, անհասկանալի է լինելու համապատասխան օրենսդրական դաշտի մշակումը։ Կարծում եմ, ակնհայտորեն, երբ որ խնդիրը ծանր է  լինում, փորձում են լուծել, ոչ թե այդ ծանր խնդիրը դնում են ավելի թույլ ուսերի վրա։ Տվյալ դեպքում, կարծում եմ, մեր կառավարությունն այդպես է վարվել՝ մշակույթի ասպարեզում ունենալով լուրջ խնդիրներ, փոխանակ փորձի առաջիկա մի քանի տարում լուծել, հանդարտեցնել հետո հրաժարվել, միանգամից այդ ծանր խնդիրների առաջ աչք է փակում, դրվում է ավելի թույլ կազմակերպական օղակի վրա»,- ասաց Հ.Պետրոսյանը։

Հարցին, թե մշակութային քաղաքականությունն ի՞նչ է ենթադրում, մշակութաբանը մանրամասնեց. «Մշակութային քաղաքականությունը ենթադրում է հասարակության բոլոր անդամների, խմբերի, սոցիալական առանձին խմբերի, կազմակերպությունների գործունեությունն ասպարեզում, որն արժանանում է  պետության վերաբերմունքին։ Շատ երկրներում, մինչև ազատական բաները,  որպես կանոն պետությունը փորձում է  ինքը ստեղծել համապատասխան պայմաններ։ Մեր պետությունը միշտ ինքն է վարել մշակութային քաղաքականությունն առանց մաս դարձնելու հասարակությանը։ Մեր նման երկրներում, երբ ասում են մշակութային քաղաքականություն, հասկանում ենք ոչ թե հասարակության մշակութային քաղաքականությունը, այլ պետության վարած մշակութային քաղաքականությունը։ Պետությունը պետք է այդ քաղաքականությունն այնպես վարեր, որ հասարակությունը հնարավորինս ինքնուրյուն դառնար այդ քաղաքականության մեջ։ Փոխանակ այդ խնդիրը լուծելու, պետությունն ուղղակի միանգամից կարծեք թե հրաժարվում է  մշակութային քաղաքականություն վարելուց։ Իհարկե, ասելու են մենք այս կանենք, այն կանենք։ Մինչև այսօր... բացի նրանից, որ մշակույթը պետք է մոտեցնել ժողովրդին, նկարը պետք է տանել ցույց տալ դպրոցականին կամ դպրոցականին կտրոն տալ, այսինքն բաներ, որոնք 1960-ականներին Ֆրանսիանում լրիվ տապալվել են և աշխարհը հիմա չի կիրառում։ Արդեն  անցած, փորձարկված, իրեն չարդարացված մի բան են հնարել, և դա միանշանակ մշակութային քաղաքականություն չէ»։

Հ. Պետրոսյանի խոսքով, Արևելքում  իշխանությունը միշտ իրեն համարում է ամենից իմաստունը, ասում են՝ եթե դուք խելոք լինեիք, դուք կլինեիք իշխանության գլուխ։

«Հատկապես հումանիտարները ունեն նման... ։ Աշխարհի շատ երկրներում, երբ իշխանության են գալիս ոչ հումանիտարները, որպես կանոն այդ ասպարեզում նշանակում են շատ լավ հումանիտար մի ընկերոջ, որին վստահում են, որն ինքնուրույն քաղաքականւթյուն է  վարում։
Եթե ինձ հարցնեին, պարոն Փաշինյանը պետք է մշակույթի նախարար դներ մի շատ ինքնաբավ, ինքավստահ մարդու, որին պետք է վստահեր ամեն ինչ, այլ ոչ թե ինքը հանդես գա որպես մշակույթի լավագույն գիտակ, արտասանի բանաստեղծություններ, բոլորին ասի՝ դուք ինչ եք հասկանում մշակույթից։ Այսօր մոտավորապես այդպիսի վիճակ է»,- ասաց մշակութաբան Հ.Պետրոսյանը։

Գ. Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնի տնօրեն Վարդան Մկրտչյանի կարծիքով, այսօր ՊՈԱԿ-ի մասին օրենքը մշակութային կառույցներին բնականոն աշխատելու հնարավարություն չի տալիս։

«Այդ օրենքը չի աշխատում, պետք է փոխել։ Մենք  առաջարկեցինք ժամանավորապես անել հիմնադրամ, մինչև օրենք լինի։ Հիմա այնքան խճճված են խնդիրները։ Բայց  օրենսդրական դաշտը, այո,  մեզ բնականոն,  նորմալ աշխատելու հնարավորություն չի տալիս»,- ասաց նա։

Վ. Մկրտչյանն ընդգծեց, որ «Գնումների մասին» օրենքն ուղղակի խոչընդոտ է թատրոնի զարգացմանը. «Երբ որ դու չունես ստեղծագործական ազատություն, երբ չունես գնում կատարելու ազատություն, իբրև թատրոն չես կարող գնալ և ստեղծագործական պրոցեսի ընթացքում առաջացած անհրաժեշտ որևէ բան շուկայից, խանութից գնես, դա արդեն սպանում է քեզ։ Երբ որ  բեմադրիչը բեմադրություն է անում, նկարիչն աշխատում է բեմադրության վրա,  նա չի կարող ասենք մեկ տարի առաջ գուշակել, թե ստեղծագործական այդ պահի ընթացքում ինչ է ծնվելու։ Ենթադրենք, ասում է, ուզում եմ այստեղ արև դուրս գա, ասում ես՝ մի րոպե սպասի, ես տենդեր հայտարարեմ, որ արևը դուրս դա»։

Նրա ներկայացմամբ, ամբողջ աշխարհում գործում է հետևյալ մոդելը. հիմնադրամի կամ պետական հովանավորչության է  ներկայացվում ծրագիր, ասվում է, որ ներկայացման համար անհրաժեշտ է, օրինակ, 1000 դրամ՝ 300 դրամը հոնորար, 200-ով կարվելու են զգեստներ, 150-ով գնվելու են կոշիկներ, 250-ով արվելու է գովազդ։ Ծրագիրը կամ հովանության է արժանանում ու հովանավորվում, կամ հակառակը։

«Բայց եթե հավանեն քո գաղափարը, հովանավորեն, արդեն դետալների մեջ չեն մետնում։ Այստեղ այնպիսի իրավիճակ է ստեղծված, որ  այդ դետալներն ուղղակի քեզ թույլ չեն տալիս զբաղվել մշակութային արտադրությամբ։ Մշակութային արտադրության պրոցեսը պետք է  ազատ թողնել։ Իրենք մտածում են՝ ահա այստեղ միլիոններ են լվանում։ Պարզագույն մի բան պետք է ֆիքսել՝ երեկ, այսօր, առաջին օրը պետական մշակութային օջախներում երբեք էլ այդպիսի գումարներ չեն պտտվել, որ կոռուպցիայի մասին են խոսում, կամ մտածում, կամ  անհանգստանում։ Հետևաբար արտադրանքի ազատություն չտալով՝ դու ուղղակի սպանում ես մշակույթը»,- ասաց Վարդան Մկրտչյանը։

Նա նշեց, որ պետք է օրենքի փոփոխություն , այլապես ոչ մի բան էլ տեղից չի շարժվի, ոչինչ էլ տեղի չի ունենա։  Վ. Մկրտչյանի խոսքով, սա թույլ կտա շնչել, ոտքի կանգնել, աշխուժանալ։

Ավելի վաղ Panorama.am-ի հետ զրույցում Հովհաննես Թումանյանի անվան պետական տիկնիկային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ռուբեն Բաբայանն ասել էր, որ թատրոնի ոլորտում առկա խնդիրները կարելի է լուծել մեկենասության, հովանավորչության մասին օրենքների ընդունմամբ։ Օրեր առաջ ՀՀ ժողովրդական արտիստ, պրոֆեսոր Նիկոլայ Ծատուրյանը մեր դարավոր մշակույթն ու արվեստը մի նոր որակական աստիճանի բարձրացնելու համար իր  պատկերացումներ էր ներկայացրել։

Իհարկե, «ինչքան մարդ՝ այնքան կարծիք»։ Ոլորտի մարդիկ ամենալավը գիտեն իրենց ոլորտում առկա խնդիրները, ամենաշատն են բախվում այդ խնդիրներին, հուսահատվում, փորձում գործող օրենքների շրջանակում լուծումներ գտնել, բայց այդ ամենը հոգնեցնող է։ Այժմ, կառավարության կառուցվածքի փոփոխությունից հետո, վստահաբար, այդ խնդիրներն ավելանալու են, իսկ լուծողն ո՞վ է լինելու։ Գոնե առաջիկա շրջանում հաստատ դժվար կլինի գտնել խնդիրներ լուծողների։ 
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

14:18
Ինչո՞ւ պետք է երիտասարդն իր կյանքը զոհաբերի Եհովայի վկայի համար. Տեր Զարեհ քահանա Աշուրյան
«Ինչո՞ւ պետք է երիտասարդն իր կյանքը զոհաբերի մի Եհովայի վկայի համար, ով ասում է՝ բանակում ծառայելը, զենք վերցնելը մեղք է»։
Աղբյուր` Panorama.am
13:51
Հայկական կողմը շահագրգռված է Ադրբեջանի պաշտոնյաների հետ հանդիպումներն ինտենսիվացնել. Կոստանյան
«Այս պահին «խաղաղության պայմանագրի» բոլոր դրույթների վերաբերյալ վերջնական համաձայնեցում չկա»,- կառավարության նիստից հետո...
Աղբյուր` Panorama.am
13:28
Կառավարությունը երիտասարդ է համարում 13-35 տարեկաններին
«Մինչ այս պետությունը չի ունեցել համապարփակ մի օրենսդրություն, որը կներկայացներ երիտասարդական քաղաքականությունը, նրա թիրախները,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:09
Հյուսիս-Հարավի Սիսիան-Քաջարան հատվածի կառուցման համար 708 մլն եվրո վարկ կներգրավվի. Գնել Սանոսյան
«Հյուսիս-հարավ ճանապարհային միջանցքի ներդրումային ծրագրի շրջանակում ունենք Սիսիան-Քաջարան հատված՝ շուրջ 60 կմ, որտեղ նախատեսված է 4,7 կմ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Թրամփը և Բայդենը դարձան այն բացառիկ նախագահները, որ որևէ հանդիպում, հեռախոսազանգ չունեցան Նիկոլ Փաշինյանի հետ. Քաղաքագետ
«Թրամփը (առաջին նախագահական ժամկետ) և Բայդենը (մինչ օրս) դարձան այն բացառիկ նախագահները, որ իրենց պաշտոնավարման ընթացքում որևէ հանդիպում,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:46
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրի շահառու կլինեն նաև 2020 թ. ՀՀ տեղափոխված քաղաքացիները
Կառավարության որոշմամբ փոփոխություն է կատարվել 2023 թ. Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրում: ԿԳՄՍՆ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:42
Աշխարհում հարկերը բարձրացնելու նման փորձ չկա, բանկային համակարգի շահույթը եթե շատ է, ապա շահութահարկն էլ է շատ. Դանիել Ազատյան
«Ֆորումում կքննարկվեն բնապահպանական, սոցիալական և կորպորատիվ կառավարման, ինչպես նաև պատժամիջոցների և միջազգային պայմաններին...
Աղբյուր` Panorama.am
12:34
Հիվանդանոցից ՔԿՀ վերադարձած կալանավորվածի բերանի խոռոչից հայտնաբերել են երկու առանձնացված փաթեթներ
Քրեակատարողական ծառայության կենտրոնական մարմնի օպերատիվ վարչության «Նուբարաշեն» տարածքային բաժնում ստացված տեղեկությունների հիման...
Աղբյուր` Panorama.am
12:23
Հայաստանում գրանցված սննդային հավելումների առգրավման հետքերով
Ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկել Էկոնոմիկայի նախարարությունը
Աղբյուր` Panorama.am
12:15
Կառավարությունը հաստատվեց Մեսրոպ Մեսրոպյանի թեկնածությունը Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում
Կառավարությունն այսօրվա նիստում հաստատվեց Մեսրոպ Մեսրոպյանի թեկնածությունը Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում։...
Աղբյուր` Panorama.am
11:59
Փաշինյանը Բուդապեշտում հեծանիվ է քշում. «Չկանգնացնեն մեզ ոստիկանները՝ խայտառակ ըլնենք»
Նախօրեին Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ մեկնել է Հունգարիա: ՀՀ կառավարության հաղորդմամբ, Ն.Փաշինյանը կմասնակցի Եվրոպական քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:36
Հրազդանի կիրճում հենց նոր ոչնչացվեց 300.000 տարի առաջ ձևավորված բնական հուշարձան. Դեմոյան
«Մշակութային եղեռնագործություն, կամ ցտեսություն Հին Երևան նախագիծ, մեր օրեր...»
Աղբյուր` Panorama.am
11:25
15 ամենաթարմ Apple սարքերը՝ Բիբլոս Բանկ Արմենիայի Mastercard Digital քարտապաններին
Բիբլոս Բանկ Արմենիան, Mastercard-ի հետ համատեղ, մեկնարկել է նոր արշավ, որի շրջանակում խաղարկվում է 5-ական iPhone 16 Pro, Apple Watch SE (2-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Ինչ պետք է իմանան 35-ն անց տղամարդը և 50-ն անց կինը. Սրտաբան
Россия» հեռուստաալիքի «Ամենակարևոր բանի մասին» թոք շոուում սրտաբան Յուրի Բելենկովը կարևոր խորհուրդներ է տվել անոթների...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Հայաստանի բուժվողների նույնիսկ 30-40 տոկոսն օգտվում է Վրաստանի դեղերի շուկայից. Արթուր Խաչատրյան
«Հայաստաում դեղորայքի շուկան գտնվում է շատ-շատ բարդ վիճակում»,-նման գնահատական է տվել Անկախ Դեղատների Ասոցիացիայի նախագահ Արթուր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:28
Օպերատիվ իրավիճակը Հայաստանում անցած մեկ օրվա ընթացքում
Բացահայտել են հանցագործության 97 դեպք։
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Դոնալդ Թրամփն իր դեմ հարուցված քրգործերով կարող է խուսափել պատժից
ԱՄՆ նախագահի ընտրություններում հաղթելը կարող է օգնել Դոնալդ Թրամփին իր դեմ հարուցված բոլոր չորս քրեական գործերով խուսափել պատժից։ Ամերիկյան...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Էրդողանը կնոջ հետ նույնպես Հունգարիայում է
Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ երեկ մեկնել է Հունգարիա
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Աբրահամյան.Մինչև ՀՀ-ն Ադրբեջանի նախապայմաններով համաձայնության չգնա, Թուրքիան կշարունակի ՀՀ դեմ թշնամական իր քաղաքականությունը
«Հայաստանի իշխանությունը պատրանքներ ունի հարաբերություններ կառուցել մի երկրի հետ, որի ղեկավարը որպես տարածաշրջանի խաղաղության երաշխիք...
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
«Ժողովուրդ». Ալեն Սիմոնյանը կոնկրետ ի՞նչ վտանգ է ներկայացնում, ՄԻՊ գրասենյակից չեն մանրամասնել
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «ԱԺ նախագահի հանրային վարքը դատապարտելի է դարձել անգամ ՔՊ-ամերձ օմբուդսմենի համար: Հոկտեմբերի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:06
«Հրապարակ». ՔՊ-ն սկսել է գերազանցել դինաստիայով պաշտոններ զբաղեցնելու հարցում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Նախօրեին ՔՊ վարչությունը Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի և ԲԴԽ անդամների...
Աղբյուր` Panorama.am
09:04
«Փաստ». Հայաստանի իշխանություններն ուզո՞ւմ են հանրապետականների հետ Միացյալ Նահանգներում աշխատել
«Փաստ» թերթի հետ զրույցում ամերիկագետ Սուրեն Սարգսյանն անդրադառնալով Դոնալդ Թրամփի ԱՄՆ նախագահ ընտրվելու փաստին և Հարավային Կովկասի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:04
Նոյեմբերի 7-ին փոխանակման կետերում դոլարի և ռուբլու փոխարժեքները աճել են, եվրոյինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 7-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում 384.77 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի համեմատ աճելով...
Աղբյուր` Panorama.am
08:55
«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանը ժամանակ է ձգում՝ երկարաձգելով իր պաշտոնանկության հարցի քննարկումը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ առաջիկայում ՄԻԵԴ-ը կստանա Ռոբերտ Քոչարյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:50
«Փաստ». Աշխարհում ազդեցության գոտիների նոր բաժանման արդյունքում Հարավային Կովկասն անցնելու է ՌԴ-ի հսկողության տակ
«Փաստ» թերթը գրում է. «ԱՄՆ-ում ավարտվեցին նախագահական ընտրությունները, կրկին նախագահ դարձավ Դոնալդ Թրամփը։ Շատ փորձագետներ...
Աղբյուր` Panorama.am
08:47
«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանը ժամանակ է ձգում՝ երկարաձգելով իր պաշտոնանկության հարցի քննարկումը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երեքշաբթի օրը կայացած «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նիստում...
Աղբյուր` Panorama.am
08:46
«Հրապարակ». Լուլուն «պերսոնա նոն գրատա» է ճանաչվել, քանի որ հանդգնել է պաշտպանել Անդրանիկ Քոչարյանին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՔՊ փակ նիստից հետո պատգամավոր Լուսինե Բադալյանը՝ Լուլուն, կարելի է ասել, «պերսոնա նոն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:45
«Փաստ». Արայիկ Հարությունյանի «կադրը» կդառնա ՍԱՏՄ նոր ղեկավար
«Փաստ» թերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ հրաժարական է տվել ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավար Արմեն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:44
«Ժողովուրդ». Անդրանիկ Քոչարյանը մինչ օրս չի դիմել ԱԺ նախագահին, ոչ էլ զեկույցն է հրապարակված
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «ՔՊ-ական Անդրանիկ Քոչարյանի հերթական խոստումը մնաց օդի մեջ կախված։ Հանրային...
Աղբյուր` Panorama.am
08:42
«Հրապարակ». Մարդկանց ձերբակալում էին ընդամենը ահաբեկելու նպատակով, որ փողոց դուրս չգան
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Վերջին օրերին իրավապահներն իբր զենք-զինամթերք կրելու, պահելու կասկածանքով Սրբազան պայքարի շուրջ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան
17:51 05/11/2024

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}