Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այս օրերին աշխարհում մոլեգնում է կարմրուկի համաճարակ, սակայն Հայաստանում կարմրուկի բռնկման վտանգ, համաճարակային վիճակ չկա։ Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ՀՀ առողջապահության նախարարության Իմունականխարգելման ազգային ծրագրի ղեկավար Գայանե Սահակյանը։

Նա նշեց, որ 2007 թվականից սկսած հանրապետությունում կարմրուկի հիվանդացության տեղական փոխանցման դեպքեր չեն գրանցվել՝ շնորհիվ պաստավաստումների։

«Վերջին բռնկումը Հայաստանում գրանցվել է 2004-2005 թթ-ին։ Այդ դեպքերը հիմնականում գրանցվում էին ուսանողների շրջանում և ունեցանք մոտ 4500 կարմրուկի դեպք։ Դրանից հետո պատվաստումների միջոցով կարողացանք հասնել նրան, որ 2007 թվականից կարմրուկի տեղական դեպքերի փոխանցումը դադարեցվեց»,- ընդգծեց Գայանե Սահակյանը։

Այդուհանդերձ, ըստ նրա,  գրեթե ամեն տարի մեր երկրում գրանցվում են կարմրուկի բերովի դեպքեր, սակայն Հայաստանում այն տեղական տարածում չի ստանում։

Գայանե Սահակյանը հայտնեց, որ 2019 թվականին Հայաստանում գրանցվել է կարմրուկի բերովի 2 դեպք։ Կարմրուկի առաջին բերովի դեպքն արձանագրվել է փետրվարի 24-ին Կիևից ժամանած Ուկրաինայի քաղաքացու մոտ, իսկ երկրորդ բերովի դեպքը Հայաստան է ժամանել փետրվարի 20-ին՝ Բրյուսելից՝ Վրաստանով։ Երկու դեպքում էլ հիվանդներն ունեցել են բազմաթիվ մարդկանց հետ շփումներ, որոնց ինքնությունը հնարավոր չէ պարզել (հիվանդանոցների սպասասրահ, հետազոտությունների համար սպասող անձինք, թռիչքի ժամանման սրահում բազմաթիվ սպասողներ և այլն):

«Ուկրաինուհին բավականին ուշ է դիմել բուժհաստատություն։ Նա Հայաստան է ժամանել փետրվարի 24-ին, բուժհաստատություն է դիմել մարտի 1-ին և բազմաթիվ շփումներ, հանդիպումներ է ունեցել, ուստի չի բացառվում, որ այդ մարդկանց շրջանում կունենանք կարմրուկի տարածում։ Վրաստանի 28-ամյա քաղաքացին ևս ունեցել է մեծ թվով շփումներ, այդ թվում՝ ուսանողների հետ, ուստի կանխատեսում ենք, որ նոր դեպքեր կունենանք, սակայն բոլոր կանխարգելիչ միջոցառումներն իրականացնում ենք, կոնտակտների շրջանակում պաստավաստումներ են արվում, որպեսզի հիվանդացության շրջանակը փոքրանա»,- ասաց Գայանե Սահակյանը։ 

Նրա խոսքով՝  ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամը վերջերս հայտարարել է, որ ամբողջ աշխարհում կարմրուկի առումով իրավիճակը տագնապալից է,  քանի որ շատ երկրներում կարմրուկի տեղական դեպքերը վերացել էին։  Օրինակ, ԱՄՆ-ում վերջին 20 տարում կարմրուկի տեղական դեպքեր չէին գրանցվել։ Սակայն վերջին երկու-երեք տարիներին ԱՄՆ-ում կարմրուկի բռնկման դեպքեր են արձանագրվել։ 

Ուկրաինայում միայն 2018 թվականին գրանցվել է կարմրուկի 30 հազար դեպք՝ 30 մահվան ելքով, Ֆիլիպիններում գրանցվել է 13 հազար դեպք, Բրազիլիայում՝ 10500, մինչդեռ այս երկրների մեծ մասում վաղուց կարմրուկի դեպքեր չէին գրանցվել։

Վրաստանում էլ այս տարվա հունվարի վերջին հայտարարվել է համաճարակային իրավիճակ, քանի որ նախորդ տարվա դեկտեմբերից սկսված այնտեղ գրանցվել է 3000 կարմրուկի դեպք։

Գայանե Սահակյանը նաև ասաց, որ Հայաստանում պատվաստումներից հրաժարվելու միտում է նկատվում. վերջին հինգ տարվա ընթացքում հանրապետությունում գրանցվել է պատվաստումների ցուցանիշի անկում մոտ 4 տոկոսով:

Նրա խոսքով՝ այստեղ մեծ ազդեցություն են թողնում հատկապես սոցիալական ցանցերը:

«Այս խնդիրն առկա է ամբողջ աշխարհում: Հաճախ բժշկական կրթություն չունեցող անձինք պատվաստումների դեմ հակաքարոզչություն են անում»,- ասաց Գայանե Սահակյանը:

Ըստ նրա՝ պատվաստումը շատ ավելի էժան է արժենում, քան հիվանդանալու դեպքում իրականացվող բուժումը: Գայանե Սահակյանը նշեց, որ օրինակ, Հայաստանում կարմրուկով հիվանդանալու դեպքում, եթե կան բարդություններ, ապա 1-1,5 ամսվա հիվանդանոցային բուժման համար պետությունը միայն դեղորայքի վրա ծախսում է 250 հազար դրամ: Մինչդեռ 1 դեղաչափ պատվաստումը պետության վրա նստում է 1500 դրամ:

Կարմրուկը ինֆեկցիոն հիվանդություն է, փոխանցվում է օդակաթիլային ուղիով: Վարակի աղբյուր է հանդիսանում միայն հիվանդ մարդը: Հիվանդը վարակիչ է գաղտնի շրջանի վերջին երեք օրվանից սկսած մինչև ցանավորման 5-րդ օրը, իսկ կարմրուկային թոքաբորբի դեպքում` մինչև 15-րդ օրը: Կարմրուկը ամենաբարձր վարակելիության աստիճան ունեցող ինֆեկցիան է, այն է` հիվանդի հետ շփում ունեցած և համապատասխան իմունիտետ չունեցող անձիք գրեթե 100% հավանականությամբ կարող են վարակվել կարմրուկով:

Գանգատները տարբեր են կարմրուկի տարբեր շրջաններում.

Գաղտնի շրջանը անցնում է առանց որևէ գանգատի և տևում է 9-21 օր: Կատառալ կամ նախանշանների շրջանում այն տևում է 3-4 օր, բնորոշ է ջերմության բարձրացում մինչև 39 աստիճան և ավելի, չոր, տանջող հազ, քթի բռնվածություն, ընդհանուր թուլություն, գլխացավ, կոպերի այտուց, լուսավախություն, անքնություն: Երբեմն նկատվում է սրտխառնոց, փսխում, լուծ:

Ցանավորման շրջանը տևում է 3-4 օր: Առաջանում է ցան` բծավոր, թմբիկավոր բնույթի: Ցանը էտապային է, սկզբում լինում է դեմքի վրա, ականջների ետևում, ապա տարածվում է պարանոցի, իրանի և վերջույթների վրա: Նույն հաջորդականությամբ ցանը գունատվում է` ստանալով շագանակագույն երանգ, ապա` անհետանում: Ցանավորման ամբողջ շրջանում շարունակվում է տենդը և կատառալ երևույթները:

Պատվաստում ստացած երեխաների մոտ կարմրուկը ընթանում է թույլ արտահայտված ախտանիշներով, ոչ առատ ցանով, կարճատև: