Ձեր վստահելի աղբյուրը

30 տարի Ղազախստանը ղեկավարելուց հետո նախագահ Նուրսուլթան Նազարաբաևը հայտարարել է այդ պաշտոնից հրաժարական տալու մասին։Նա հետխորհրդային տարածքի երկարաբնակ առաջնորդներից է, ով բավականին հեղինակություն ունի թե Ղազախստանում, թե նրա սահմաններից դուրս։ Թեև հաճախ նրան մեղադրել են ավտորիտար կառավարման մեջ, Նուրսուլթան Նազարաբաևը մեծ ավանդ ունի Ղազախստանի՝ որպես պետության կայացման գործում։ Երեք տասնամյակ նա ապահովել է կայունություն իր երկրի համար, փորձել է ստանձնել Կենտրոնական Ասիայի երկրների առաջատարի դերը, նույնիսկ որոշ դեպքերում մրցակցել Ռուսաստանի առաջնորդների հետ։ Նա կհիշվի որպես հովվի որդի, ով դարձավ Ղազախստանի «կայսր», ով ամեն ինչ արեց ղազախական ինքնության ու ազգային ինքնագիտակցության ձևավորման համար՝ թեկուզև դրա կենտրոնում դնելով իր անձը։ Անկասկած, Նազարբաևն այս ընթացքում չի մոռացել նաև սեփական ընտանիքի «բարօրության» մասին, որը գնահատվում է մոտ 7մլրդ դոլար։ 

Այս հրաժարականը դեռ չի նշանակում, որ նա հեռանում է ակտիվ քաղաքականությունից։ Նուրսուլթան Աբիշևիչը մնալու է անվտանգության խորհրդի ղեկավար և իշխող Նուր Օթան կուսակցության առաջնորդ։

Վերջին շրջանում ակտիվացել էին լուրերը, որ Նազարաբաևը հրաժարական է տալու։ Այս խոսակցություններն առավել թեժացան, երբ նա դիմեց Սահմանադրական դատարան՝ հստակեցնելու նախագահի հրաժարականի գործընթացը։ Դատարանը հաստատեց, որ նախագահը կարող է հրաժարական տալ։

Ենթադրել կարելի էր, որ այս քայլով նա հող է նախապատրաստելու իր ժառանգորդին իշխանության բերելու և ամրապնդելու համար։ Երկրում, որտեղ անկախությունից ի վեր եղել է մեկ ղեկավար, իշխանության փոխանցումն իրականացվելու է իր յուրահատուկ տրամաբանությամբ։ Ժողովրդավարական ընտրությունները նման դեպքերում պարզապես ապահովում են «գեղեցիկ ֆասադ»։ Առաջիկայում պարզ կդառնա, թե ում է ընտրել մոտ 80-ամյա ղազախ առաջնորդը՝ որպես իրեն փոխարինող։

Նուրսուլթան Նազարաբաևի նման ծանրաքաշ գործչի հեռանալը կարող է որոշակի ազդեցություն ունենալ նաև հետխորհրդային տարածքի կառույցների՝ ԱՊՀ-ի, ԵԱՏՄ-ի և ՀԱՊԿ-ի գործունեության վրա։

Հայ իրականության մեջ նա կհիշվի որպես Ադրբեջանին մշտապես սատարող ու Ալիևների հետ մտերմիկ հարաբերություններ ունեցող, նոմինալ դաշնակից երկրի ղեկավար, որը երբեմն էլ անթաքույց պաշտապնում էր ադրբեջանական շահը  ԵԱՏՄ-ում և ՀԱՊԿ-ում։ Հիշենք միայն, թե ինչպես էր 2014թ.-ի մայիսին Աստանայում Եվրասիական բարձրագույն խորհրդի ընդլայնված նիստի ժամանակ Ղազախստանի նախագահը, վկայակոչելով Ադրբեջանի նախագահի նամակը, հայտարարում, թե Հայաստանը Եվրասիական միությանը պետք է անդամակցի ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված սահմաններով, այսինքն՝ առանց Լեռնային Ղարաբաղի։ Կամ ավելի թարմ օրինակ է ՀԱՊԿ նոր գլխավոր քարտուղարի ընտրության հարցում Ղազախստանի նախագահի որդեգրած դիրքորոշումը՝ հօգուտ Բելառուսի թեկնածուի։

Նրա հեռանալը գուցե թուլացնի նաև մեկ այլ հնաբնակի, Բելառուսի առաջնորդի դիրքերն այդ նույն կազմակերպություններում, ով այժմ բավականին խառը հարաբերություններ ունի ՌԴ նախագահի հետ։

Ինչևէ, Նազարբաևի այս քայլը դժվար թե բերի երկրի ժողովրդավարացման ու ազատականացման։ Այն կատարվել է՝ հիմքում ունենալով իշխող էլիտայի շահը՝ առանց որևէ ներքին ժողովրդական ճնշման։ Իսկ դա նշանակում է, որ արտաքին քաղաքական կտրուկ շարժեր չեն լինի։