Ձեր վստահելի աղբյուրը

Համաշխարհային բանկի հրապարակած նոր զեկույցի համաձայն, 2019 թվականին իրական ՀՆԱ-ի աճը կշարունակի դանդաղել՝ կազմելով 4.3 տոկոս:

«Հայաստան. երկրի տնտեսական զեկույց-2019»-ը ներկայացնում է 2018 թ. ամռան ԵՏԶ խմբագրության հրապարակումից հետո տեղի ունեցած տնտեսական, սոցիալական և քաղաքական զարգացումների, ինչպես նաև կառուցվածքային բարեփոխումների իրականացման ընթացքի ամփոփ վերլուծությունը:

«Մեր ելակետային սցենարը նախատեսում է 2019 թ. ՀՆԱ-ի աճի ավելի ցածր, բայց դեռևս հաստատուն տեմպ՝ ցածր գնաճի ու կայուն պետական ֆինանսների նպաստավոր մակրոտնտեսական միջավայրի պայմաններում: 2019 թ. համաշխարհային և տարածաշրջանային աճի կանխատեսվող ավելի ցածր մակարդակը կարող է բացասաբար անդրադառնալ Հայաստանից ապրանքների և ծառայությունների արտահանման վրա: Երկրի ներսում աճին կնպաստի չափավոր բյուջետային ընդլայնումը, տնային տնտեսությունների (այդ թվում հիպոթեքային) վարկավորման շարունակական կայուն աճը և բիզնեսի բարելավված տրամադրվածությունը»,- նշված է զեկույցում:

Ըստ փաստաթղթի՝ 2018 թ. գրանցված գերակատարողականից հետո 2019 թ. բյուջեն նախատեսում է որոշակի բյուջետային ընդլայնում՝ արտացոլելով ՀՆԱ-ի 50 տոկոսից ցածր չափով կառավարության պարտքի պահպանմանը համապատասխան միջնաժամկետ բյուջետային շրջանակը: Իսկ դրամավարկային և փոխարժեքային քաղաքականությունը կշարունակի կենտրոնացած լինել առավել ռիսկային արտաքին միջավայրի պայմաններում գների կայունության պահպանման վրա:

Անդրադառնալով կանխատեսման ռիսկերին՝ զեկույցում նշվում է, որ արտաքին միջավայրում առաջացող համաշխարհային առևտրային և քաղաքական լարվածությունների պատճառով Հայաստանի հիմնական առևտրային գործընկեր հանդիսացող երկրներում կարող են առաջանալ կամ խորանալ տնտեսական անկումները: Ներքին ճակատում Հայաստանի տնտեսության բարեփոխումը կպահանջի հաստատակամ ջանքեր բազմաթիվ ուղղություններով, որոնք կարող են հանդիպել անձնական շահերի կամ ընկալվող բարձր ծախսերի հետ կապված դիմադրությանը:

«Միևնույն ժամանակ առանց նման հաստատակամ բարեփոխումների հնարավոր չէ հասնել շոշափելի արդյունքների աշխատատեղերի ստեղծման, աշխատավարձերի բարձրացման, սոցիալական խնդիրների ավելի հաջող լուծման և ներդրումներ ներգրավելու համար գործարար միջավայրի բարելավման հարցերում: Նշված արդյունքների ձախողումը կարող է կրկին բորբոքել սոցիալական և քաղաքական լարվածությունը և տնտեսական անորոշության պատճառ դառնալ»,- ասված է փաստաթղթում:

ՀԲ-ի զեկույցում նաև նշվում է, որ 2018 թ. սկզբում Հայաստանում գրանցված տնտեսության վերելքից հետո տնտեսական կատարողականը տարվա հետագա ժամանակաշրջանում դանդաղել է՝ հիմնականում պայմանավորված թուլացող արտաքին պայմաններով, պետական կապիտալ ծախսերի նախատեսվածից ցածր կատարողականով, երկու խոշոր հանքավայրերում արտադրության հետ կապված դժվարություններով և գյուղատնտեսական բերքի ցածր մակարդակով:

«Թեև քաղաքական անցման ընթացքում հնարավոր եղավ խուսափել ավելի լուրջ տնտեսական երևույթներից, հավանական է, որ հարակից անորոշության պատճառը տնտեսական տրամադրվածություններն էին: Այնուամենայնիվ 2018 թ. առաջին երեք եռամսյակում իրական ՀՆԱ-ն աճեց՝ կազմելով 6 տոկոս, իսկ հաշվարկների համաձայն՝ տարվա կտրվածքով այն շուրջ 5.5 տոկոս է: Գնաճային ճնշումները մնացել են ցածր, իսկ գնաճը համապատասխանել է ՀՀ Կենտրոնական բանկի գնաճի նպատակային տիրույթի ստորին մակարդակին: Արտաքին հաշվեկշիռների ցուցանիշները վատթարացել են, քանի որ հետզհետե աճող արտահանումը (հատկապես տեքստիլ արտադրանքի, զբոսաշրջության և ՏՏ ծառայությունների մասով) անբավարար էին ներկրման բարձր աճը, հանքարդյունաբերության արտադրանքի արտահանման գծով ավելի ցածր շահույթը և ավելի հարթ դինամիկա գրանցած մասնավոր տրանսֆերտների ազդեցությունը չեզոքացնելու համար: Բյուջետային հաշիվների նախատեսվածից բարձր կատարողականը արտացոլել է եկամուտների հավաքման բարձր մակարդակը, ընթացիկ ծախսերի խիստ հսկողությունը և կապիտալ ծախսերի թերակատարումը»,- նշված է զեկույցում:

Ինչ վերաբերում է գործազրկությանը, ՀԲ-ն գրում է, որ թեև սոցիալական ցուցանիշները բարելավվել են, շատ հայաստանցիներ դեռևս ապրում են աղքատության մեջ: Մասնավորապես, 2017 թ. և 2018 թ. Հայաստանի տնտեսական աճի կայուն կատարողականը հանգեցրել է գործազրկության մակարդակի նվազմանը, որը 2018-ի կեսերին կազմել է 15.7 տոկոս՝ վերջին տասնամյակում արձանագրելով ամենացածր մակարդակը: Նմանապես, թեև աղքատությունը շարունակում է ազդել Հայաստանի բնակչության զգալի մասի վրա, աղքատության մակարդակը, 2016 թ. 29.4 տոկոսի համեմատ, նվազել է՝ 2017 թ. կազմելով 25.7 տոկոս: Այս կրճատումը գլխավորապես բացատրվում է այն զարգացումներով, որ տեղի են ունեցել քաղաքներում, բացառությամբ Երևանի, որտեղ, 2016 թ. 24.9 տոկոսի համեմատ, աղքատության մակարդակը ընկել է՝ 2017 թ. կազմելով 22.4 տոկոս: