Ձեր վստահելի աղբյուրը

2016-ի ապրիլից երեք տարի անց էլ շատ հարցերի շուրջ իրարամերժ տեղեկություններ են տարածվում, տարբեր գնահատականներ են տրվում։ Դրանց ու նախօրեին Արցախի պաշտպանության փոխնախարարի հրաժարականի մասին Panorama.am-ը զրուցել է Արցախի Հանրապետության նախագահի խորհրդական Տիգրան Աբրահամյանի հետ։

Panorama.am-Պարոն Աբրահամյան, կրկին շրջանառության մեջ են դրվել լուրերն այն մասին, որ ապրիլյան պատերազմի մասին անհրաժեշտ հետախուզական տեղեկատվությունը ժամանակին փոխանցվել է Արցախին: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք:
Տիգրան Աբրահամյան-Չգիտեմ ով և ինչու է փորձում ամեն ինչ բարդել կամ քննադատության սլաքներն ուղղել Արցախի ուղղությամբ, բայց ասեմ, որ դա ոչ մի լավ տեղ չի տանելու, առաջին հերթին հենց իրենց համար: Մի քանի անգամ ասել եմ ու շարունակում եմ ասել, որ տեղեկատվությունն եղել է առաջնագծի տարբեր ուղղություններով դիվերսիոն հետախուզական խմբերի առաջխաղացման մասին, որը հատուկ էր 2014-2016 ժամանակահատվածին: Այնինչ, դիվերսիոն հետախուզական խմբերի ներթափանցումը սկսեց ուղեկցվել Ադրբեջանի զինանոցի գրեթե բոլոր տեսակների ակտիվ աջակցմամբ:

Եվ հասկանալու համար, թե ինչպիսին է եղել ՊԲ-ի գործողությունների արդյունավետությունը, պետք է վերլուծել բոլոր այն գործողությունները, որոնք եղել են Հադրութի հարավային թևից (նախկինում Ջեբրայիլ)՝ վերջացրած հյուսիսային ուղղությամբ (Եղնիկներ):

Ապրիլյան մարտական գործողությունների մասին խոսելիս, տարբեր պատճառներով, միայն քննարկման է դրվում Թալիշի կամ Ջեբրայիլի ուղղությամբ մարտերի հատվածական ուղղությունները: Հազվադեպ է խոսվում այն մասին, թե ինչպես են հետ մղվել ադրբեջանական գործողությունները Տոնաշենի (Եղնիկների) ուղղությամբ կամ Ջեբրայիլի ձախ թևում, երբ ադրբեջանական կողմը ավիացիա կիրառեց,  իսկ արդյունքում երկու ուղղաթիռ կորցրեց, նաև մարդկային ուժ, որոնք փորձում էին ներթափանցել այդ ուղղություններով:

Կենտրոնական ուղղությամբ, ՊԲ ուժերը ժամանակին ֆիքսելով Ադրբեջանի մտահաղացումը, հենց հակառակորդի խորքում խոցեցին՝ ոչնչացնելով Ադրբեջանի զրահատեխնիկայի և հրթիռահրետանային մեծ թվով միջոցներ, ինչպես նաև՝ պատճառելով մարդկային ուժի մեծ կորուստներ: Արդյունքում կանխեցինք հակառակորդի՝ ամենախոշոր օպերացիան, որը չմեկնարկած տապալվեց:

Մարտակերտի ուղղությամբ ծավալված մարտերի արդյունքում ձախողվեց Ադրբեջանի՝ այդ ուղղությամբ պլանավորված ներթափանցումը Մարտակերտ բնակավայրի ուղղությամբ, ինչը հասկանալի է, թե ինչ աղետալի հետևանքներ կարող էր ունենալ:

Առաջնագծի մյուս ուղղություններում ևս հայկական զինուժը տեղային կանխարգելիչ գործողություններ իրականացրեց, ինչի արդյունքում հակառակորդի մտադրությունը ողջ ճակատով գրոհելու՝ վերջնականապես տապալվեց:

Panorama.am-Որպես հիմնական խնդիր, այս տարիների ընթացքում առաջ էր քաշվում կապի համակարգի, սննդի, փամփուշտների սպառման հարցերը: Արդյո՞ք հիմա էլ այդպիսի խնդիր կա:
Տիգրան Աբրահամյան-Կապի համակարգի խնդիրներ անշուշտ եղել են, ինչն անհնար է հերքել: Այսօր մեր կապի համակարգն անճանաչելիորեն փոփոխության է ենթարկվել ու այսօր լրիվ այլ վիճակ ունենք: Ինչ վերաբերում է սննդի ու փամփուշտի հետ կապված լուրերին, ապա դեռ չեմ կարող ասել, թե ով էր այդ խայտառակ ապատեղակտվության հեղինակը, սակայն ոչ մի դիրքում նման խնդիր չի եղել: Ես սա ասում եմ շատ վստահ: Այսպես ասեմ, չի եղել դիրք, որտեղ վերահսկողությունը կորցրել ենք այն պատճառով, որ այդտեղ սննդի կամ փամփուշտի խնդիր է եղել:

Նախ, սննդի մասով. 2016 թվականի մարտական գործողությունների օրերին, մարտական հերթապահություն անցնող ստորաբաժանումները հիմնական սնունդը ստացել են շաբաթական կտրվածքով (բացի մի քանի սննդատեսակից) և անհնար է 2-3 օրվա ընթացքում սննդի սուր խնդիր ունենալ: Իսկ դիրքերում գտնվող ստորաբաժանումների հերթափոխը մեկ օր առաջ էր եղել:

Երկրորդ, գաղտնիք չի, որ առաջին օրվա գործողությունների արդյունքում հակառակորդի վերահսկողության տակ ավելի շատ մարտական դիրքեր են եղել, քան ապրիլի 5-ի դրությամբ, որովհետև ապրիլի 3-ից հետո, հայկական կողմի հակահարձակողական գործողությունների արդյունքում մեծ թվով դիրքեր վերադարձվել են մեր վերահսկողության տակ:
Այն դիրքերը, որոնք վերադարձրել ենք, մանրամասն ուսումանսիրվել են, այդ դիրքերից որևէ մեկում, որոնք 1-2 օր առաջ կորցրած ենք եղել, և ռազմամթերք է եղել և սնունդ:

Կրկնում եմ՝ չգիտեմ, ով կամ ինչի համար է այդ միֆը զարգացրել, սակայն ապրիլյան մարտական գործողությունների ժամանակ մեր խնդիրը ոչ փամփուշտի պակասն է եղել, ոչ էլ սննդային հարցերը:

Panorama.am-Բայց խոսվում էր, որ հակահարձակողական գործողություններ չեն իրականացվել։
Տիգրան Աբրահամյան-Իսկ ո՞վ է ասել, որ հակահարձակողական գործողություններ չեն իրականացվել, այդ դեպքում ինչպես է՞ հաջողվել, օրինակ՝ Թալիշի ուղղությամբ, ձախ թևում, գործողություններ իրականացնել ու մեծ թվով մարտական դիրքեր հետ բերել մեր վերահսկողության տակ:

Չափազանց վտանգավոր եմ համարում 2016 թվականի ապրիլյան մարտական գործողությունների մասին տոտալ ապատեղակատվության տարածումը, որի հիմնական նպատակը զինված ուժերի վարկաբեկումն է: Ոմանք, իհարկե, անիրազեկության արդյունքում են «ընդհանուր ալիքի տակ» հայտնվում, սակայն տեսանելի են նաև խմբեր, ուժեր, որոնք տարբեր խնդիրներ լուծելու ճանապարհին փորձում են խոցման առանցքում պահել մեր բանակը:

Երկրորդ խնդիրը, որ այսօր ես տեսնում եմ՝ ապրիլյան օրերին մարտի դաշտում պայքար, կյանքի ու մահվան ճանապարհով անցած մեր սպաների ու զինվորի արածի նսեմացումն է, ինչը չափազանց վտանգավոր է և ուղիղ հարված է ինչպես մեր բանակին, այնպես էլ հասարակությանը: Դա ուղիղ հարված է մեր պետականությանը:

Panorama.am-Տարբեր թվեր են ներկայացվում նաև զոհերի մասին, ի վերջո, որքան զոհ ենք ունեցել ապրիլյան պատերազմում:
Տիգրան Աբրահամյան-2016 թվականի ապրիլի 2-5-ը՝ մինչև ժամը 12։00-ը հայկական կողմն ունեցել է 75 զոհ, ապրիլի 5-ից մայիսի 20-ը՝ հաշվի առնելով, որ բանավոր պայմանավորվածությունն, ըստ էության, լիարժեքորեն չէր պահպանվում, ունեցել ենք ևս 25 զոհ, որոնցից ոչ բոլորն էին մարտական զոհեր:

Panorama.am-Եվ վերջին հարցը, զբաղեցրած պաշտոնից ազատման դիմում էր ներկայացրել Արցախի պաշտպանության նախարարի տեղակալ Սամվել Կարապետյանը: Այս ընթացքում տարաբնույթ հայտարարություններ մեկնաբանություններ եղան, ինչպես իր, այնպես էլ 2018 թվականի ընթացքում պաշտոնաթող եղած զինվորականների մասին:
Տիգրան Աբրահամյան-Եկեք տրամաբանության մեջ նայենք: Մեր երկրում ամեն օր խոսում են պատերազմի հավանականության, որոշ դեպքերում՝ նույնիսկ անխուսափելիության մասին: Այդ մասին ավելի հաճախ խոսում են Ադրբեջանում, էլ չեմ ասում միջազգային հեղինակավոր կենտրոնների ոչ լավատեսական զեկույցների մասին:

Սամվել Կարապետյան, Լևոն Մնացականյան, Արշավիր Ղարամյան. այս անունները կարելի է շարունակել թվարկել: Այս մարդիկ, աննախադեպ մարտական ուղի անցած, անչափ փորձառու զինվորականներ են, ովքեր մեր երկրին անհրաժեշտ էին ինչպես 90-ականների առաջին պատերազմում, մինչև 2016 ապրիլ ու հիմա: Ադրբեջանը պատմության աղբանոցից փնտրում, մարդիկ է գտնում, փոշիները մաքրում, վերածում հերոսի և սերունդ դաստիարակում, իսկ ի՞նչ ենք անում մենք: Մեր հերոսներին վարկաբեկում ենք, խոցելի դարձնում, հետո խոսում համերաշխության կամ միասնության մասին: Չի ստացվի այդպես:

Այս մարդկանց անցած ճանապարհը, հայտարարությունները, մտահոգությունները պետք է դիտարկել Ադրբեջանից մշտապես սպառնացող վտանգի տրամաբանության մեջ: Այս մարդիկ այսօր բանակում չեն միայն թղթի վրա գրած, բայց իրենք այն մարդիկ են, ովքեր անկախ իրենց պաշտոնական դիրքից, հնարավոր պատերազմի կամ դրա վտանգի դեպքում առաջինն են մեկնելու այնտեղ, որտեղ պետք է լինեն. ես դրանում համոզված եմ: