«Փաստ». Քաղաքական խանդի նախնական տարրեր
«Փաստ»-ը գրում է. «ՀՀ վարչապետի և նախագահի հարաբերությունները՝ պայմանավորված մի շարք դրվագներով ու իրադարձություններով, հատկապես վերջին շրջանում քննարկումների առիթ են դառնում: Քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանը դեռ չի շտապում այդ հարաբերությունները դիտարկել հնարավոր հակասության տիրույթում, բայց մատնանշում է քաղաքական խանդի նախնական տարրերի մասին:
Մինչ այդ տարրերին անդրադառնալը, «Փաստի» հետ զրույցում նա ընդգծեց, որ վերոնշյալ դրվագներն իրենց առանձին պատասխաններն ունեն, և դրանք մեկ հարթության մեջ դիտարկելն ու մեկ հետևություն անելը ճիշտ չէ:
«Օրինակ, նախագահի կողմից Սահմանադրական դատարանի թեկնածուին կազմակերպված ձևով դեմ քվեարկելը ոչ այնքան վարչապետ-նախագահ հարաբերությունների մասին է վկայում, այլ նրա, որ իշխող քաղաքական ուժը ցանկանում է ՍԴ դատավորի պաշտոնում տեսնել իր համար ցանկալի թեկնածուին: Կոնկրետ այդ դեպքով չենք կարող ասել, որ հակասություն կա: Ինչ վերաբերում է Արցախում Անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստին նախագահին չհրավիրելու հանգամանքին, ապա դա, իհարկե, միտումնավոր էր: Պարզապես սա այլ կտրվածքով կարող ենք դիտարկել. ըստ վարչապետի, արձանագրային տեսակետից այնտեղ նախագահն անելիք չուներ: Եթե մարդուն հրավիրում ես, ապա, հասկանալի է, որ նա չէր կարող նստել շարքային գործիչների կողքին, ինչպես ԱԺ նախագահը նստեց, որն ԱԽ անդամ չէր, բայց որպես թիմի անդամ՝ հրավիրվել էր վարչապետի կողմից: Նախագահի դեպքում դա մի քիչ սազական չէր լինի: Բացի այդ, մենք տեսնում ենք, որ վարչապետը միշտ ընդգծված նշում է, որ ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը որոշվում է վարչապետի կողմից, իսկ եթե նախագահը մասնակցեր ԱԽ նիստին, ապա նախագահի քաղաքական կարգավիճակն էր բարձրանում, ինչը, ենթադրում եմ, դուր չէր գա վարչապետին»,-նշեց քաղտեխնոլոգը:
Այդուհանդերձ, նախագահի և վարչապետի հարաբերությունների մեջ մեր զրուցակիցը փոփոխություն է նկատում. «Վարչապետի կողմից ինչ-որ չափով որոշակի սառնություն ենք տեսնում նախագահի նկատմամբ: Դա կապված է նախագահի բարձր վարկանիշի հետ, որն, ի տարբերություն վարչապետի վարկանիշի, անկում չի ունենում: Բացի այդ, միջազգային տարբեր հարթակներում նախագահի նկատմամբ ավելի բարյացակամ վերաբերմունք կա: Այդ հարաբերությունների սառնությունը, իհարկե, կարող է վերածվել հակասության, բայց այս պահի դրությամբ դեռ նման որակում չէի տա»:
Խոսելով գրեթե մեկ տարի առաջվա հարաբերությունների մասին՝ նա հավելեց. «Այն ժամանակ շարժումը ղեկավարողի և նախագահի միջև բարիդրացիական հարաբերություններ կային, որովհետև կար մեկ ուղղությամբ համընդհանուր գնալու գործողությունների նպատակ: Եվ, բնականաբար, այն ժամանակ շարժման ղեկավարին ու այսօր արդեն վարչապետին դա ձեռք էր տալիս: Բայց անցել է մեկ տարի, իսկ այն ժամանակ նորմալ գործընկերային հարաբերությունները իրավիճակային էին: Հիմա տեսնում ենք, որ գալով իշխանության՝ վարչապետը չի կարողանում իրականացնել այն սպասելիքները, որ ուներ հասարակությունը: Ըստ այդմ, նրա վարկանիշը, ի տարբերություն նախագահի, կտրուկ անկում է ունենում: Իհարկե, նախագահը չէր կարող նման խոստումներ տալ, նա չունի մեծ ու արմատական փոփոխություններ իրականացնելու լիազորություններ, որովհետև այդ պաշտոնն արարողակարգային է: Այդուհանդերձ, քանի որ մենք երկար ժամանակ նախագահական կառավարման համակարգ ենք ունեցել, բնակչության մոտ այդ երկու ղեկավարների գործունեության և վարկանիշների գնահատական է տեղի ունենում: Այդ գնահատականը հօգուտ նախագահի է: Բնականաբար, հօգուտ նախագահի վարկանիշային տարբերությունը իշխող քաղաքական թիմին այդքան էլ դուր չի գալիս»,-ասաց նա: Քաղտեխնոլոգը շեշտեց, որ իշխող թիմը, այսպես, թե այնպես, վարկանիշ չունի, ուղղակի վարչապետի վարկանիշն է տարածվում թիմի վրա:
«Իսկ երբ վարկանիշների տարբերությունն ավելի մեծանա, շատ հնարավոր է, որ վարչապետի և նախագահի հարաբերություններն ավելի սառեն: Սառնությունը կարող է ավելի ուժեղանալ, որովհետև իշխող քաղաքական թիմի մոտ, այսպես, թե այնպես, կարող են քաղաքական խանդի տեսարաններ առաջանալ՝ մտքում ունենալով այն, որ նախագահը կարող է միավորող դեր ունենալ հասարակության տարբեր քաղաքական, հասարակական խմբավորումների համար և դառնալ իրենց անուղղակի մրցակիցը: Նախագահի՝ արարողակարգային պաշտոնը իրավական կարգավիճակ է: Շատ դեպքերում քաղաքական կարգավիճակն ավելի ծանրակշիռ է, քան իրավականը: Նախագահը իրավական կարգավիճակով փոքր լիազորություններ ունի, բայց նրա քաղաքական կարգավիճակը սկսում է ուժեղանալ»,-եզրափակեց Ա. Բադալ յանը՝ ընդգծելով, որ քաղաքական խանդի նախնական տարրերն արդեն ակնհայտ են»:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Իմ կարծիքով, շատ տգեղ բան եք անում. Եղոյանը՝ Լուսինե Հակոբյանին
