Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Երբ խոսում ենք Հայոց ցեղասպանության քաղաքական ճանաչման մասին, պետք է հիշենք, որ, ցավոք սրտի, դա  այսօրվա Հայաստանի միակ գործիքն է, որով մենք կարողանում ենք ազդել Թուրքիայի վրա, միջազգային քաղաքականությունում ինչ- որ դերակատարություն ունենալ»,- լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց ցեղասպանագետ Սուրեն Մանուկյանը:

Նրա խոսքով,  2000-ականներին բազմաթիվ երկրներ ճանաչեցին Հայոց ցեղասպանությունը, ինչը Հայաստանի նպատակաուղղված քաղաքականությունն էր։

«Սակայն այսօր եկել ենք մի հանգրվանի, երբ պրոցեսը շարունակվում է, բայց այդ շարունակությունը  շատ դեպքերում իներցիոն է։ Այսինքն ժամանակին մշակվել է ինչ- որ ռազմավարություն, այդ ժամանակվա համար դա շատ լավ տեղավորվում էր քաղաքական զարգացումների մեջ, բայց այսօր երևի թե նոր բաներ է պետք մտածել, նախաձեռել, որոշակիորեն փոխել նաև ճանաչումների բովանդակությունը»,- նշեց Ս. Մանուկյանը։

Նրա խոսքով, մոտ 30 երկիր արդեն ճանաչել է Հայոց Հայոց ցեղասպանությունը. «Դրանք այն երկրներ ենք, որոնք ունեն մեծ հայկական համայնքներ, այս կամ այն կերպով կապված են եղել Հայոց ցեղասպանության պատմության հետ, այսինքն մասնակցել են Առաջին աշխարհամարտին, ընդունել են հայ գաղթականներ։ Այդ երկրներն այսպես թե այնպես պետք է ճանաչեին։ Այդ շրջանակը, փաստորեն, փակվել, ամփոփվել է։ Հարցում են՝ ինչո՞ւ երկար ժամանակ նոր երկրներ չեն ճանաչում։ Նույն տրամաբանությամբ, որովհետև այդ երկրների թիվը սահմանափակ է։ Աֆրիկյան կամ ասիական երկրների համար այս թեման հետաքրքիր չէ, դժվար է իրենցից ակնկալել ճանաչում»։

Վերջին 1-2 տարվա զարգացումները ցեղասպանագետի մոտ մտավախություն են առաջացրել։ Խոսքը որոշ երկրների կողմից կրկնակի ճանաչումն է, որը, նրա խոսքով այդքան էլ դրական  պրոցես չէ։ Ս. Մանուկյանը հիշեցրեց, որ 2017-ին Նիդեռլանդները նորից ճանաչեց, վերջերս էլ Իտալիան։ 

«Ինչո՞ւ։ Որովհետև Հայոց ցեղասպանությունը եղել է և հիմա էլ շարունակում է  մնալ միջազգային քաղաքականության գործիքներից մեկը։ Շատ երկրներ այն ուղղակի օգտագործում են Թուրքիայի վրա ճնշման համար։ Կրկնակի ճանաչումների փաստը ինձ մոտ մտավախություն է առաջացնում, որը շատ ավելի բացահայտ է դարձրել այդ շարժումը։ Ինչի եմ կարծում, որ այդքան էլ դրական չէ մեզ համար. երբ որ պետությունները ճանաչում են Հայոց ցեղասպանությունը, իրենք ճանաչում են այդ փաստը, ինչը նշանակում է, որ այլևս ճանաչման կարիք չունի։ Երբ որ երկրորդ, երրորդ անգամ են սկսում ճանաչել, արժեզրկում են ճանաչման գործընթացը»,- ասաց նա։

Ս. Մանուկյանի կարծիքով, այդ պրոցեսը սկսվել է, որովհետև դեսպանատներն աշխատում են հին իներցիայով, իրենց վրա դրված է այդ պարտականությունը՝ հասնել երկրների ճանաչմանը, դրա համար շարունակում են այդ ուղղությամբ աշխատանքը՝ անկախ նրանից երկիրը ճանաչել է, թե ոչ, նաև հայ համայնքը, որը փորձում է մի բան անել այդ թեման բարձրաձայնելու առումով, դրա հանգրվանը տեսնում է ճանաչման գործընթացի մեջ։

«Կարծում եմ՝ մեր դիվանագիտական ներկայացուցչությունները պետք է որոշակի փոխեն իրենց աշխատանքը, առաջին պլան պետք է մղեն երկու մարտավարություն»,- ասաց ցեղասպանագետը։

Նրա կարծիքով,  պետք է աշխատեն Հայոց ցեղասպանության ժխտման քրեականացման օրենքների ընդունման ուղղությամբ, որն ավելի հրատապ դարձավ երեկ թուրքական պետության ներկայացուցիչների, նախագահի հայտարարություններից հետո, որը բացահայտ ժխտողական դիրքերից հանդես եկավ, առավել ևս՝ ոչ միայն ժխտեց Հայոց ցեղասպանության փաստը, այլև հայերին մեղադրեց  ցեղասպանության մեջ։ Ս. Մանուկյանն ասաց, որ պետք է  հասարակությունների հետ աշխատանք տանել, Հայոց ցեղասպանության թեման ընդունելի, ճանաչելի դարձնել տեղի հասարակություններում։

«Հայոց ցեղասպանության քաղաքական ճանաչումը պետք է շարունավի, բայց պետք է հասկանանք, որ միայն փաստաթուղթ  ընդունելով չէ, պետք է հետևից գնալ, փաստաթղթի կատարումն իրականացնել»,-  ընդգծեց Սուրեն Մանուկյանը։

Ինչ վերաբերում է պահանջատիրությանը, նա նշեց, որ տվյալ պահին Հայաստանը չունի հստակ ձևակերպած պահանջներ, միայն հայտարարությունների տեսքով են, Հայաստանի տարբեր նախագահներ միշտ տարբեր պահանջներ են հնչեցրել։  Ս. Մանուկյանն ասաց, որ նոր իշխանության օրոք այս մեկ տարում չի տեսել քաղաքականության փոփոխություն, չեն ձեռնարկել ոչ մի քայլ, որը փոփոխություն կմտցնի այս ուղղությամբ։

«Իմ մոտ այնպիսի տպավորություն է, որ նոր իշխանությունները մի կողմ են դրել այս թեման, ընդհանրապես չեն անդրադառնում կամ թողել են, որ իներցիայով շարունակվի, ինչպես եղել է նախկին իշխանությունների պարագայում։ Ոչ նախկին, ոչ ներկա իշխանությունների մոտ այդ ուղղությամբ շարժվելու քաղաքական կամք չեմ տեսնում»,- նշեց ցեղասպանագետ Ս. Մանուկյանը։