Հասարակություն 13:40 08/05/2019 Հայաստան

Այլմոլորակայիններ չեկան Շուշի... այն դարձավ հայկական քաղաք

«Դեռ 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին միշտ հստակ ըմբռնում է եղել, որ ով տիրում է Շուշիին, տիրում է ամբողջ Արցախին»,- Panorama.am-ի հետ զրույցն այսպես սկսեց լրագրող, գրականագետ, ՀՀ բանակի կապիտան, ՀՀ  «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրված Վարդան Դևրիկյանը, ով Շուշիի ազատագրման ժամանակ այնտեղ է եղել ու տեսել  այն ցնծությունը, որ տիրել է, երբ պարզ է դարձել՝ Շուշին ազատագրված է։

Նա նշեց, որ Շուշիից հետո ավտոմատ ազատագրվեց  Լաչինի ճանապարհը, որը կյանքի ճանապարհ էր, այն ժամանակ կենսական անհրաժեշտություն էր դարձել. «Մարտական  գործողությունները հասել էին այն աստիճանի, որ այդքան մեծ ծավալներով վառելիք և զինամթերք տեխնիկապես այլևս անհնար էր բերել օդային ճանապարհով։ Բացի այդ, Ադրբեջանը, կատարելագործելով իր հակաօդային միջոցները, կարող էր խոցել մեր Յակ-երը։ Այդ դեպքում  չէինք ունենա վառելիք, զինամթերք, պարզապես կգրավեին Արցախը։ Շուշիի ազատագրումն ուղղակի հարկադրական էր։ Արցախյան պատերազմի ընթացքում մի քանի գործողություններ կային, որոնք հայկական կողմը հարկադրական է արել, լավ օրից չի եղել, ինչպես ասում են՝ դատապարտված ենք հաղթելու, այնպես է՝ հարկադրված էինք ազատագրելու»։

Շուշիի ազատագրումով, նրա խոսքով, հայ ժողովուրդը դուրս եկավ զոհի բարդույթից։

«Հայ ժողովրդի պատմության մեջ Կիլիկիայի հայկական պետության անկումից հետո Շուշին առաջին բերդաքաղաքն էր, որ ազատագրվեց, պատմության անիվը սկսեց հետ պտտվել։ Միաժամանակ Շուշին մի դառը դաս տվեց մեզ, որ հաղթական դափնիների վրա չի կարելի նիրհել։ Մեր ցնծությունից հետո եղավ խորը ողբերգությունը, ունեցանք Հյուսիսային Արցախի կորուստը, ադրբեջանական բանակի հզոր հակագրոհը»,- ասաց Վ. Դևրիկյանը։

Նա համոզված է, որ Շուշին հնարավոր չէր լինի ազատագրել, եթե չլիներ անօրինակ միասնականությունը, «այդ  գերխնդրի առաջ ամեն ինչ նսեմանում էր»։

«Շուշին գրավեց կանոնավոր բանակը և ժողովրդական աշխարհազորը, հայ ժողովրդի միասնությունը, բանակի և ժողովրդի միասնությունը Շուշիի ազատագրման մեջ էլ արտահայտվեց»,- նշեց  ՀՀ բանակի կապիտանը։

Վարդան Դևրիկյանն առաջին անգամ Ղարաբաղ էր այցելել 1982 թվականին։ Նա հիշեց իր այդ այցից մի դրվագ, որը մշտապես հիշողության մեջ է. «Մի ադրբեջանցի մոտեցավ, բավականին բարեկիրթ ասաց՝ եկեք ձեզ տանեմ, մի բան ցույց տամ։ Նա ցույց տվեց Շուշիի հայկական այրված թաղամասը, որի վրայի մոխիրը 1920 թվականից չէին մաքրել։ Մոտավոր ասաց հետևյալը. այն ժամանակ էլ հայերը մեզ չլսեցին, այսպես եղավ։ Ասածի գաղափարն այն է, որ եթե փորձեք որևէ բան անել, մոխրով կպատվի։ Դրանից հետո հրաշք էր ազատագրումը, մեր ժողովուրդը գտավ այդ ուժը։ 1983 թվականից հետո մտածում էի, որ ավելի շուտ այլմոլորակայինները կարող էին գալ Շուշի, քան մի օր դառնա հայկական քաղաք։ Բայց դա, բարեբախտաբար, եղավ»։

Նա նշեց, որ այսօր շատ է խոսվում Ստեփանակերտի օդանավակայանի բացման մասին։ Վ. Դևրիկյանի խոսքով, դրա բացումը քաղաքական կարևոր նշանակություն ունի, նաև տուրիզմի առումով։

«Աստված տա, որ Ստեփանակերտի օդանավակայանը երբեք չունենա այն կարևորությունն, ինչ-որ ուներ մինչև Շուշիի գրավումը։  Այսինքն՝  Շուշին միշտ մերը լինի, որով և կվերահսկվի ցամաքային ճանապարհը»,- ասաց Վ. Դևրիկյանը։

Նա հիշեց այդ ժամանակ շրջանառվող մի քանի «անեկդոտային պատմություններ», որոնք խոսում են նաև հայ ժողովրդի կենսունակության մասին.

«Մարտական գործողություններն ընթանում էին, ոլորան -ոլորան մեր ուժերն առաջ էին գնում։ Ինչքան մոտենում էին Շուշիին, մի անեկդոտ էին անընդհատ պատմում. ասում էին՝ հայերը Շուշին արդեն գրավեցին ու սեղանիկները դրեցին։ Դժբախտաբար, այդ սեղանիկները մեր կյանքի ինչ-որ մի սիմվոլն էր, որ որտեղ կար, ուրեմն այն մերն է։ 

Ադրբեջանական կողմն իր զինամթերքը պահում էր Ղազանչեցոց եկեղեցում, մտածում էին, որ հայերը չեն հարվածի այդ ուղղությամբ։ Այդ ժամանակ հրթիռները դրված էին լինում փայտյա մեծ արկղերի մեջ։ Գրադները հանում էին, կրակում, արկղերը գցում կողքը, իսկ դրանք կարելի էր վառել կամ նույնիսկ որպես պահարան օգտագործել։ Ահա թե ինչպես է ծնվում ժողովրդական հումորը. դեռ կրակոցները շարունակվում էին, բայց մարդիկ կատակում էին, ասում էին՝ ափսոս ավելի շատ չէին խփել, այսինքն ինչքան շատ կրակեին, այդքան արկղերն ավելի շատ կլինեին։

Ինչքան կենսունակ է ժողովուրդը։ Ինչպես Գյումրիում երկրաշարժի ժամանակ փլատակի տակից դուրս էին գալիս, սրամտությունը ծնվում էր, այնպես էլ այստեղ»։

«Շուշիի ազատագրումը իրապես անպատմելի զգացողություն էր։ Ղարաբաղցիների մոտ  Շուշին ընկալվում էր 19-րդ դարի վերջի, 20-րդ դարասկզբի  հայ մշակույթի ծաղկուն կենտրոն, մյուս կողմից չարիքի մարմնացում, հավաքական չարիքի մարմնավորում։ Այսինքն քո համար ամենահարազատ հասկացությունը՝ քո մտքի ու լուսավորության կենտրոնը, դարձել էր քեզ համար չարիքի կենտրոն»,- ասաց Վարդան Դևրիկյանը։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

22:31
Փաշինյանը հայտարարում է, թե 6 պաշտոնյաներին ոչ թե հորդորել, այլ խնդրել է հեռանալ պաշտոններից
«2018 թվականից վեր հանված  խնդիրները պետք է ավելի արդյունավետ հասցեագրվեն»,-բացատրելով վերջին պաշտոնանկությունների պատճառները՝...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ից հայտնում են, որ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության վերջնարդյունքում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը։ Այս մասին ֆեկսբուքյան էջում տեղեկացրել է Փաշինյանը՝ գրելով․...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Հոկտեմբեր ամսվա տաք մեկնարկը և ցրտաշունչ ավարտը
Օդի միջին ամսական ջերմաստիճանը Հայաստանում կազմել է 7․1°C
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}