Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եթե ներկայումս Հայաստանում գործող պրոգրեսիվ հարկային համակարգի փոխարեն կիրառվի եկամտային հարկի համահարթեցման սկզբունքը, ապա դրա արդյունքում կխաթարվի սոցիալական արդարությունն ու համերաշխությունը հասարակության մեջ։ Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց  ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի պատասխանատու Սուրեն Պարսյանը:

Հիշեցնենք, որ Հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագծով և հարակից նախագծերի փաթեթով առաջարկվում է անցում կատարել եկամտային հարկի համահարթեցված դրույքաչափի:

Նախագծով առաջարկվում է 2019թ. սեպտեմբերի 1-ից անցնել եկամտային հարկի համահարթեցված 23 տոկոս դրույքաչափի: Եթե այժմ գործում է եկամտային հարկի եռաստիճան դրույքաչափերի համակարգը՝ 23 տոկոս մինչև 150 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողների համար, 28 տոկոս՝ 150 հազար դրամից մինչև 2 միլիոն դրամ և 36 տոկոս՝ 2 միլիոն դրամից բարձր, ապա այս  նախագծով առաջարկվում է բոլորին հարկել 23 տոկոս եկամտային հարկով։ Նախագիծը  ենթադրում է եկամտային հարկի դրույքաչափը մինչև 2023 թվականը աստիճանաբար նվազեցնել՝ հասցնելով 20 տոկոս:

Սուրեն Պարսյանի խոսքով՝ սա նշանակում է, որ  շատ եկամուտ ստացողն ու քիչ աշխատավարձ ստացողը վճարելու են նույն չափով եկամտահարկ. «Սա անարդար և անազնիվ մոտեցում է»:

Տնտեսագետը նշեց, որ ըստ Սահմանադրության, Հայաստանը սոցիալական պետություն է, և այս դրույթից ելնելով պետությունը ստանձնում է մի շարք պարտավորություններ:

«Շատ ունեցողը պետք է հարաբերականորեն շատ վճարի, քանի որ պետությունը շատ եկամուտ ունեցողի համար հարաբերականորեն մատուցում է ավելի մեծ ծառայություններ,  քան քիչ ունեցողի համար, և այս տրամաբանությունը պետք է պահպանել նաև հարկային դրույքաչափերի ժամանակ»,- ասաց նա:

Սուրեն Պարսյանի խոսքով՝  ինչպես գործող, այնպես էլ նախորդ կառավարությունը հռչակել էին ներառական տնտեսական աճի  ապահովում, որը ենթադրում է՝  այդ աճից պետք է օգտվի հասարակության մեծ մասը: Մինչդեռ, ըստ տնտեսագետի, գործող  կառավարությունը փորձում է նոր ներառականության սահմանում տալ, ըստ որի՝ ներառականությունը հասարակության մեծ մասի մասնակցությունն է:

«Դա սխալ մոտեցում է, քանի որ  համաշխարհային տնտեսագիտական տեսության մեջ նման մոտեցում չկա: Ներառականությունը ենթադրում է, որ այդ աճը պետք է բաշխվի հասարակության բոլոր անդամների միջև, իսկ պրոգրեսիվ հարկային համակարգը ապահովում է այդ բաշխումը»,- ասաց տնտեսագետը:

Նա կարծում է, որ այս հարկային համակարգի ներդրման հետևանքով պետությունը կունենա նաև որակյալ կադրերի խնդիր.  «Այս կառավարությունը գնում է ծայրահեղ լիբերալ քայլերի, այսինքն՝ ամեն ինչ թողնելով  շուկային, սակայն այս հարկային քաղաքականության արդյունքում եկամուտների բևեռացում է լինելու»:

Այսպիսով, ըստ նրա,  պետք է բացառել նման հարկային օրենսդրության ընդունումը, որը եթե ոչ հիմա, ապա մի քանի տարի հետո տանելու է սոցիալական բունտերի:

Սուրեն Պարսյանը նշեց նաև, որ կառավարությունը փորձում է համահարթեցման միջոցով ամբողջ ծավալով ներդնել պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգը:

«2020 թ-ից  սկսած  500 հազար և ավելի աշխատավարձ ստացողները վճարելու են ոչ թե 5, այլ 10 տոկոս եկամտահարկ: Այս դեպքում պետությունն առաջարկում է 8 տոկոսով նվազեցնել եկամտային հարկը՝ 10 տոկոս կուտակային վճարը ավելացնելու պայմանով, ուստի այս մոտեցման արդյունքում բարձր աշխատավարձ ստացողները միանշանակ չեն շահելու»,- ասաց նա:

Նա նաև հայտնեց, որ համահարթեցման ժամանակ պետական բյուջեի եկամուտները նվազելու են 27-37  մլրդ դրամի չափով, իսկ այդ բացն առաջարկվում է լրացնել ակցիզային հարկերի դրույքաչափերը բարձրացնելով, ինչպես նաև մի շարք գործունեությունների մասով պետական տուրքերն ավելացնելով: