Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հունիսի 24-ին 5-րդ ալիքի երեկոյան եթերում ցուցադրվեց  ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի բացառիկ հարցազրույցը։ Շատ չծավալվելու համար չեմ անդրադառնա  նրա պատկառազդու և արժանապատիվ կեցվածքին,  քաջատեղյակությանն ու խորաթափանցությանը,  ասած յուրաքանչյուր բառի ծանրությանն ու  կշռին։ Զերծ կմնամ նաև ներկայիս խոսքառատ իշխանությունների հետ զուգահեռներ անցկացնելուց, չնայած  համեմատելու գայթակղությունը  շատ մեծ է  և աչք էր ծակում։ Ընդհանուր տպավորությամբ՝ սա հայրենիքի ճակատագրով մտահոգ մարդու խոսք  էր, ում կոնկրետ այս պահին անհանգստացնում է ոչ այնքան իր դեմ սանձազերծված դատական երկարատև ֆարսը, որքան Հայաստանին ու Արցախին նետված մարտահրավերները և դրանք հաղթահարելու ոչ այնքան դրական միտումները։

​Հարցազրույցում չշրջանցվեց  հանրային հետաքրքրություն ներկայացնող որևէ հարց, ընդհուպ ասեկոսեներն ու տասնամյա հակաքոչարյանական քարոզի ազդեցությամբ ձևավորված կլիշեները։ Պատասխաները ուղիղ էին, և գրեթե միշտ աֆորիստիկ․․․ դրանց օրինակներն անկասկած առաջիկայում կտեսնենք մամուլում և սոցցանցերում։  Պատասխանելով  Ագնեսա Խամոյանի հարցերին՝ պարոն Քոչարյանն  ախտորոշեց մեր երկրի ներկայիս վիճակը, որպես հենակետ ունենալով  դժվարագույն ժամանակներում Հայաստանն ու Լեռնային Ղարաբաղը   ղեկավարելու սեփական փորձը։ Առանձնացնենք  մի քանի պահեր, որոնց պատասխաներն  իրոք հետաքրքիր էր իմանալ հենց պարոն նախագահից։

• Ինչո՞ւ  1998-ին քաղաքական գնահատական չտրվեց նախորդներին հարցին՝ պարոն Քոչարյանը պատասխանեց․ «պետք էր երկրի առաջ  կանգնած հրատապ խնդիրներով զբաղվել, ոչ թե անցյալի մեջ խրվել»։ Եվ չնայած, դրա հետևանք այսօրվա իր կարգավիճակին՝ բնավ չի զղջացել, քանի որ «․․․պատմության մեջ մնալու է ոչ թե այն, ինչ կատարվում է այսօր ինձ հետ։  Պատմության մեջ մնալու է՝   ինչ վիճակով եմ ընդունել երկիրը, և ինչ վիճակով եմ հանձնել։ Ընդունել եմ երեք լուսավորված փողոցով, երկու ռեստորանով, հանձնել եմ Հյուսիսային պողոտայով»։
• Մեղրին հանձնելու չարչրկված հարցի պատասխանն էր ՝ « Ես հող հանձնող չեմ, ես հող գրավող եմ․․․ ազատագրված 7 շրջանները միացրել ենք Ղարաբաղին և  ստեղծել ենք անվտանգության գոտի»  և «այդպես կարող է ասել մարդ, ով չգիտի ինչ գնով են ձեռք բերվել այդ տարածքները և ինչ նշանակություն ունեն նրանք»»։   Արցախին առնչվող հարցերը բնականաբար շատ էին, և  ակնհայտ էր պարոն Քոչարյանի մտահոգությունը ներկայիս իրավիճակի առումով, հատկապես  երբ վարչապետը չի հարգում ԱՀ անկախությունը, բանակցային հարցում տեսլական չունի, և  ի լուր աշխարհի ու համանախագահների ի ցույց է դնում իր միջամտությունը Արցախի ներքին կյանքին։  Սա հղի է նրանով, որ վարչապետին  կարող են կանգնեցնել հետևյալի առաջ՝ « դու ունես  այդ ազդեցությունը, գնա և պարտադրի»։ Ռոբերտ Քոչարյանը հավաստիացրեց, որ  ՀՀ երեք նախագահներից ոչ ոք երբևէ չի միջամտել  Արցախի ներքին հարցերին՝ ի տարբերություն այսօրվա իրականության։  Մտահոգության առիթ է նաև այն, որ 90-ականների կեսերի նմանությամբ, այսօրվա իշխանությունների կողմից  ևս Արցախը որպես բեռ  է ընկալվում։ Մինչդեռ, բացի այն, որ  «Ղարաբաղը  Հայաստանի անվտանգության լուրջ բաղադրիչ է», նաև   «մեծ արժեք է, քանի որ առանց նրա  Հայաստանը տարածաշրջանում առանձնապես դերակատարություն ունենալ չի կարող»։ Եվս մեկ մեջբերում․ «Ազգ-բանակ գաղափարը շատ մոտիկ է այն վիճակին, որը տիրում է Ղարաբաղում»։

• Ուշագրավ էր պարոն Քոչարյանի պատասխանը՝  իր խափանման միջոցը փոխելու համար  Արցախի գործող և նախկին նախագահների  արած միջնորդությունը  ՀՀ գործերին միջամտություն որակելու մասին հարցին․  « ․․․ասում են, որ այս դատը քաղաքական չէ։  Եթե քաղաքական չէ, ինչպես է դիտարկվում  այդ միջնորդությունը որպես քաղաքական» ։

• Երկրի տնտեսական վիճակը ՀՀ երկրորդ նախագահը գնահատում է շատ հակասական․ «․․․իշխանություներին  և անկախ տնտեսագետներին  լսելիս տպավորություն է, որ տարբեր երկրների մասին են խոսում»։ Իսկ «իզմերի» բացակայությունը նշանակում է քաղաքական կանխատեսելիության  բացակայություն և անորոշություն։   Երկրի առաջընթացի և տնտեսության ճիշտ կազմակերպմանը վերաբերող  պատասխաներից  առանձնացնեմ   երկու միտք՝ « Ոչ թե հարուստին է պետք աղքատացնել, այլ աղքատին հարստացնել» և « Երբ ինչ-որ մարդկանց ուզում ես բոմժ սարքել, երկիրը բոմժ կդարձնես»։

• Առաջնորդ-ժողովուրդ փոխհարաբերությունների առնչությամբ պարոն Քոչարյանը կարծիք հայտնեց՝  երբեք չպետք է մոռանալ, որ   «ժողովրդի սերը շատ տատանվող երևույթ է», իսկ առաջնորդի սերը պետք է արտահայտվի մարդկանց բարեկեցությամբ։   Առաջնորդի կեցվածք չէ երկիրը մի  փոքր խմբի ցանկություններով առաջնորդելը։  Ընդհանուր առմամբ,  այսօրվա իշխանությունների վարքագիծն ըստ պարոն Քոչարյանի՝   առաջին ալիքի  հեղափոխականների սխալների շարքից է։

• Դատական համակարգի և հունիսի 25-ի իրեն սպասվող Վերքաննիչի  վճռի կապակցությամբ պարոն  Քոչարյանն ասաց, որ սպասելիքներ չունի, որովհետև սցենարը նախապես գրված էր, իսկ  առանց պաշտպանական  կողմին  լսելու դատավորի հեռանալն   արտառոց երևույթ էր ողջ աշխարհի մասշտաբով։  «Ամենադժգոհ մարդը ես պետք է լինեմ դատարաններից, բայց ինչ  որ հիմա արվում  դատական համակարգի նկատմամբ՝ չլսված բան է»։ 

​Վերջում պարոն Քոչարյանը վերահաստատեց, որ մասնակցություն է ունենալու երկրի քաղաքական կյանքին, իսկ թե ինչ դերակատարություն կունենա՝ ցույց կտան գործընթացները։

Հ․Գ․ Շատ կանխատեսելի են կոնտեքստից կտրված մակերեսային ու պարզունակ վայրահաչոցները, որոնցով  անկասկած կողողվեն սոցցանցերն ու որոշ լրատվականներ, բայց կրկին մեջբերում անեմ Արցախի հերոս Ռոբերտ Քոչարյանի  խոսքից․ «Դժվար է ազդել այն մարդկանց  վրա,  ովքեր նման կարգի էժանագին բաների չեն տրվել»։ 

​​​​​​​​Լիա Իվանյան