Սահմանադրագետ. ՍԴ բնականոն ընթացքին միջամտությունը պետք է ունենա իրավական հետևանքներ
«Ես հույս ունեմ՝ որոշ ժամանակ անց մենք բոլորս կգիտակցենք ու կարժևորենք Սահմանդրության օրը և կնշենք այն որպես իսկական կարևորագույն պետական տոն, քանի որ Սահմանդրությունը Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանության, անվտանգության, իրավական ու ժողովրդավար պետություն լինելու հիմքն է»,-լրագրողների հետ հանդիպումն այս խոսքերով սկսկեց սահմանադրագետ Արամ Վարդևանյանը։
Նա հիշեցրեց, որ 1995-ին ընդունված ՀՀ Սահմանդրությունն անթերի փաստաթուղթ չէր, սակայն դա ստեղծեց սահմանդրական մշակույթը, որը դեռևս պետք է զարգանար ու այսօր էլ պետք է զարգանա։
«1995-ից մինչ օրս Սահմանդրությունը մեծ էվոլուցիա է ապրել, մեծ զարգացում է ունեցել, 1995-ի Սահմադրությունը կարելի է բնութագրել որպես ժողովրդավարական արժեքների հիմքը ստեղծող, բայց ոչ բավարար ժողավրդավարություն ունեցող փաստաթուղթ։ 2005-ի Սահմանդրությունն այդ առումով շատ մեծ քայլ էր դեպի ժողովրդավարություն ու դա պատահական չէր, քանի որ դրան նախորդել էր ՀՀ անդամակցությունը ԵԽ-ին»,-նկատեց բանախոսը։
Ինչ վերաբերում է 2015-ին ընդունված Սահմանդրությանը, ապա այստեղ փոփոխությունները զգալի էին, փոխվեց նաև կառավարման համակարգը, Հայաստանն անցում կատարեց խորհրդարանական կառավարման։
Վարդևանյանն ուշադրություն հրավիրեց Սահմանդրության փոփոխությունների ազդեցությանը դատական իշխանության վրա, ասաց, 1995-ի Սահմանադրությունը բավարար դատական անկախության երաշխիքներ չէր նախատեսում, բավականին լուրջ խնդիրներ կային դատավորների ընտրության ու նշանակման առումով։
2005-ի Սահմանդրությունը որոշակի բեկում առաջարկեց, բայց դատական իշխանությունը, ըստ մասնագետի, չափից դուրս անկախացավ, խնդիրները մնում էին դատական իշխանության ներսում ու հենց դատավորները պետք է դրանք լուծեին, որը ոչ միշտ էր հաջողվում։
«Հիշենք, արդարադատության խորհուրդ կոչվող մարմինն ուներ 13 անդամ, որից 9 անդամը դատավոր էր, 4-ը՝ իրավաբան գիտնական։ Ավելին, դատական իշխանության ամենաբարձր պաշտոն զբաղեցնող անձը՝ Վճառաբեկ դատարանի նախագահը նաև Արդարադատության խորհրդի նախագահն էր։ Այս և այլ խնդիրների 2015-ի Սահմանդրությունը լուծում տվե ցԲարձրագույն դատական խորհուրդ կոչվող մարմնի միջոցով, որն ունի 10 անդամ՝ հինգ դատավոր, հինգ գիտնական իրավաբան»,-մանրամասնեց Վարդևանյանը՝ նշելով, որ վերջին մեկ տարվա ընթացքում ԲԴԽ-ն լուրջ աշխատանք է կատարել, սակայն դրանց մասին չի բարձրաձայնվել։
Սահմանադրագետն ընդգծեց, այսօր պետք է լինի իրավունքի գերակայություն, ոչ թե օրենքի, հենց սա ամրագրվեց 2005-ի, կատարելագործվեց 2015-ի Սահմանդրությամբ։
«Մենք ունենք որակապես բարձր մակարդակի, բայց ոչ կատարյալ Սահմանդրություն»,-ասաց նա՝ հիշեցնելով, որ դրանք զարգացող փաստաթղթեր են։
Անդրադառնալով Սահմանդրական դատարանին, նա ընդգծեց, ՍԴ-ն վերիշխանական և բացառիկ մարմինն է, որ կարողանում է պետական բոլոր մարմինների կայացրած ակտերի վերաբերյալ ներկայացնել դիրքորոշում, որոշել դրանց սահմանադրականությունը։
«Սահմանդրական դատարանն այդպիսին էլ պետք է լինի, այն պետք է օժտված լինի անկախության և իր գործունեությանը չմիջամտելու բոլոր սահմանդրական ու պրակտիկ երաշխիքներով։ Չի կարող լինել այնպես, որ Սահմանդրական դատարանի գործունեությանը որևէ մեկ անձ, նույնսիկ Սահմանադրական դատարանի դատավոր, ինչքան էլ դա կարող է տարակուսելի հնչել, միջամտել։ ՍԴ-ն լինելով վերիշխանական մարմին, լինելով այն բացառիկ մարմինը, որն օժտված է սահմանադրական նորմերի մեկնաբանման լիազորությամբ, պետք է ունենա իր գործունեության բնականոն ընթացքը և միջամտությունը պետք է ունենա իրավական հետևանքներ»,-ասաց Արամ Վարդևանյանը՝ հիշեցնելով, որ օրենքով առանձին սահմանվում է ՍԴ լիազորությունների յուրացումը որպես հանցագործություն։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
