Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ի՞նչ վարկանիշ ունեն օրվա իշխանությունները, վարկանիշային ո՞ր հորիզոնականում են հայտնի ընդդիմադիր ուժերն ու դեմքերը, որքանով են հավաստի միջազգային տարբեր սոցիոլոգիական կենտրոնների վերջերս ներկայացրած արդյունքները... Այս և մի շարք այլ հարցերի պատասխաններ «Իրավունք TV»-ի տաղավարում փորձել են  պարզել  «Սոցիոմետր» անկախ սոցիոլոգիական կենտրոնի տնօրեն Ահարոն Ադիբեկյանից:

-Պարոն Ադիբեկյան, ամերիկյան Միջազգային հանրապետական ինստիտուտի (IRI) սոցիոլոգիական հետազոտության արդյունք ների համաձայն, ակնհայտ է, որ հասարակության վստահության անկում կա գործող իշխանությունների հանդեպ: Ձեր գնահատմամբ՚ իրենց իսկ ասելով շուրջ 70 տոկոս վարկանիշ ունեցող օրվա իշխանությունն այսօր ի՞նչ վարկանիշ ունի:
-Նախ չմոռանանք, որ խորհրդարանական ընտրություններին իշխող «Իմ քայլը» դաշինքը հավաքել է ընդամենը ընտրության իրավունք ունեցող-ների 30 տոկոս ձայնը, քանի որ ընտրություններին մասնակցել են ընտրելու իրավունք ունեցողների ընդամենը 40 տոկոսը, որից 70 տոկոսն է ընտրել «Իմ քայլին»: Սա կազմում է ընտրելու իրավունք ունեցողների ձայների 1/3-ը: Իրական վարկանիշն այսքան է եղել, որովհետև եթե այն տատանվողները կամ տունը նստածները մասնակցեին ընտրություններին, և լիներ, օրինակ, ընտրելու իրավունք ունեցողների 60 տոկոս մասնակցություն, պարզ է, որ չէին գա Փաշինյանին ձայն տալու, այլ կտային ընդդիմությանը: Այսինքն' «Իմ քայլը» կստանար, ոչ թե ձայների 70 տոկոսը, այլ 50-55 տոկոսը: Այնպես որ, այդ թվերին պետք է նայել զգուշավոր և ճշգրիտ, որ հասկանալի լինի, թե դրա տակ ինչ երևույթ գոյություն ունի: Իրենք այդ 70 տոկոսը սարքել են դրոշակ' մոռանալով որ խոսքն ընդամենը ընտրողների 30 տոկոսի ձայնի մասին է: Իսկ մնացած 70 տոկոսը կա՛մ տանն են նստել, կա՛մ իրենց ձայն չեն տվել:

-Այդուհանդերձ, ունեցած թեկուզ 50- 55 տոկոս վարկանիշը, ըստ Ձեզ, «Իմ քայլին» հաջողվել է այսօր պահպանել:
-Վարկանիշները որակ չէ, որ կրում է քաղաքական գործիչը կամ կուսակցությունը, դա նրա վարվելակերպի արտացոլումն է հանրային գիտակցության և կարծիքի մեջ, որը բավականին արագ փոփոխվում է: Օրինակ' Լևոն Տեր-Պետրոսյանն առաջին նախագահական ընտրություններին ուներ 82 տոկոս, բայց երբ պաշտոնանկ եղավ, այդ տոկոսը իջավ 6-ի: Հանրային կարծիքը բավականին դժվար է ձևավորվում, դրա համար ժամանակ է պետք, որ հանրությունը գնահատի նոր իշխանությունների լուման Հայաստանի հետագա զարգացման գործում: Տնտեսական աճ ապրեցի՞նք, սոցիալական խնդիրներ լուծեցի՞նք, Արցախի հարցը լուծեցի՞նք... Եթե' ոչ, ուրեմն' վարկանիշը ինքնաբերաբար կիջնի, և հաջորդ ընտրությունների ժամանակ իրենք միանշանակ պարտություն կկրեն, եթե գա մեկը, որը հավատ կներշնչի, որ ինքը կարող եմ այդ ամենն անել:

-Այսինքն՝ հաջորդ ընտրություններին ընդդիմությունը մեծ շանսե՞ր ունի՝ իշխանությունը վերցնելու առումով:
-Եթե ընտրություններին գա ընտրելու իրավունք ունեցողների 60 տոկո-սը, սա նշանակում է, որ ընդդիմադիր ուժերի միավորվելու դեպքում՝ իրենք կարող են տապալել իշխանությանը, դարձնել նրանց երկրորդ ուժ, իսկ իրենք դառնան իշխանություն: Կարող է բավականին լուրջ պայքար լինել գոնե խորհրդարանում այս կամ այն օրենսդրական ակտը ընդունելու ու քննարկելու համար: Բայց դրա համար ժամանակ է պետք, որովհետև այդ 60 տոկոսը կա'մ կարծիք չունի, կա'մ եթե ունի, չի ուզում արտահայտել, որովհետև այն կարող է լինել ընդհանուր մթնոլորտին, այսպես ասած, քամուն դեմ: Որպեսզի ընտրություններին մասնակցող 30 տոկոսին գումարվի ևս մի 30 տոկոս, դրա համար պետք է ժողովուրդը ոգեշնչվի այս իշխանության հաջողություններով կամ հիասթափվի անհաջողություններով:

-Ի դեպ, նույն ամերիկյան Միջազգային հանրապետական ինստիտուտի (IRI) սոցիոլոգիական հետազոտության արդյունքներով' ՀՀԿ֊ն այսօր իր վարկանիշով 3-րդն է' «Իմ քայլից» և ԲՀ Կ-ից հետո: Համակարծի՞ք եք:
- Միանշանակ, որովհետև ԲՀԿ-ն պահպանում է իր դիրքը, քանի որ Նիկոլ Փաշինյանի կողքին ուրիշ քաղաքական ֆիգուր չկա, որը ազգանվեր գործունեություն է ծավալում, գործարան, շուկա է կառուցում, ուսանողներին անվճար ավտոբուս է տալիս, թոշակ է տալիս: Պարզապես, հիմա ՀՀԿ- ն, կարծես թե, դեռ խաղում չէ, դրա համար գնահատել են խաղացողներին: Կան միտումներ' Ոոբերտ Քոչարյանի վերադարձի, բայց չգիտեմ, որ հենքի վրա, որովհետև ՀՀԿ-ում դժվար իրեն ընդունեն որպես թեկնածու: ԲՀԿ-ն կարող է ընդունել կամ' ոչ, իսկ նոր կուսակցություն ստեղծելու համար ժամանակ է պետք, որ կարողանաս արագություն հավաքել և հզորություն ունենալ:

-ԱԺ «Իմ քայլը» խմրակցության պատգամավոր Արմեն Եղոյանը վստահ է, որ 40 տարի իրենք են լինելու իշխանության ղեկին...
-Այս ընկերը չի հասկանում, որ մենք ապրում ենք անորոշության պայմաններում, կանխատեսել 40 տարվա իշխանություն' կամ մանկամտություն կամ մտավոր ունակության բավականին լուրջ խնդիրների հետևանք: Ես տխրությամբ եմ ասում, որովհետև նա օրենսդիր մարմնի անդամ է:

-Իսկ վարչապետը իր վերջին հարցազրույցում տխրությամբ նշում է թե մեր երազանքների սահմանադրական դատարանը երբեք չենք ունենա: Նման հայտարարությունը ռոմանտիզմի՞ դաշտից է, թե՞ այլ բացատրություն ունի:
-Գիտեք, երազները լինում են տարբեր, օրինակ, մղձավանջային: Աստված չտա, որ նման երազն իրականացվի: Երազելի է այն, ինչը բավականին հեռու է, բայց երազները լինում են երկնքում և երազներում, իսկ իրականությունն ապրում է միջոցներով և ճանապարհներով: Երկրի ամենաճիշտ և արդյունավետ կառավարողը միշտ հաշվի է նստում իրողության հնարավորության հետ, այնպիսի լուծումներ է գտնում, որը ոչ թե մեկին նեղացնի, մեկին ձեռք առնի, այլ տա ուրիշ ճանապարհ, միջոց իր կենսապայմանները ապահովելու համար:

-Կարծում եք՝ վարչապետը իրողությունից կտրվո՞ւմ է:
-Խոսքերի մեջ բավականին մեծ հավակնություններ կան, բայց դրանք պետք է ունենան իրական հենք, որ գոնե փորձագիտական զանգվածը, որը հանրային կարծիք է ստեղծում, չկասկածի, հավատա ու կարողանա հիմնավորել: Իսկ եթե ընդամենը երազանքներն են բերելու որպես ծրագիր, սա, իհարկե, վարկանիշի կտրուկ իջեցման պատճառ կարող է դառնալ:

-Վերջին օրերին բավական լարված իրավիճակ է Նիկոլ Փաշինյանի ծննդավայր Իջևանում: Բախում էր տեղի ունեցել Իջևանում ճանապարհը փակող ապօրինի ծառահատումներով զբաղվող ցուցարարների և ոստիկանների միջև, որի հետևանքով կա 12 վիրավոր ոստիկան և 2 վիրավոր քաղաքացի: Հանրահավաքի ընթացքում մեղադրանքներ հնչեցին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հասցեին: Ի՞նչ է հուշում այս ամենը, հնարավո՞ր է, որ ժողովուրդը կրկին ոտքի կանգնի, ընդվզի, դուրս գա փողոց նման խնդիրների պատճառով կամ, օրինակ, Ստամբուլյան տխրահռչակ կոնվենցիան վավերացնելու իշխանության մտարտության դեմ:
- Իջևանի դեպքերի մեղքը «Իմ քայլի» մեջ է: Նրանք ցույց տվեցին ժո-ղովրդին, որ դուրս գալով փողոց, կարոդ են քաղաքական հարց լուծել: Եթե իրենք տապալվեին, Իջևանի դեպքերը չէին լինի: Բայց հիմա գիտեն, որ եթե համայնքը խնդիր ունի, կարող է ճանապարհը փակել, չնայած նրան, որ իր հարցի լուծման համար դիմելու տարբեր աստիճաններ կան: Չեն հասցնում կամ չեն համբերում, որ իրենց դիմումին պատասխանեն, մինչդեռ իշխանությունը կարող է շատ հարցեր լուծել այդ տարբերակով: Սակայն, ինչպես ասում են, հիսաթափված ժողովրդի վերջին միջոցն է իր խնդիրը լուծել նման տարբերակներով, բայց այն պետք է լինի ընկալելի, ընդունելի մյուսների կողմից, ոչ թե դառնա ծաղրանքի առարկա: Պատկերացրեք, որ վաղը գենդերները դուրս գան ու փողոց փակեն, ասեն՝ մեզ իրավունքներ տվեք: ժողովրդի մեծամասնությունն ինչպե՞ս կվերաբերվի, երբ մեզ մոտ տրամադրություններն այնպես է, որ մերժում ենք գենդերային հավասարության այն եղանակները, որոնք ընդունում են եվրոպական մի շարք երկրներ: Մենք ավանդապաշտ երկիր ենք, մեր արժեքային համա- կարգի, մեր ընտանիքի մոդելի, մեր սեռական կերպարների ձևավորման եղանակների փոխվելուն պատրաստ չենք:

-Նկատի ունեք, որ եթե փորձ կատարվի մերժելի օրենքներ ներմուծել՝ հարվածելով ազգային, ավանդական արժեքներին, հնարավո՞ր է , որ ժողովուրդը դուրս գա փողոց:
- Կարող է, եթե, ինչպես ասում են, դանակը հասնի ոսկորին: Եվ ընդհանրապես, միակ միջոցը խնդրի մասին այդ կերպ բարձրաձայնելն է, որովհետև մեզ մոտ կառավարություն-ժողովուրդ հետադարձ կապը շատ թույլ է: Առաջ կառավարությունն ուներ սոցիոլոգիական կենտրոն, որը պետք է ուսումնասիրեր սուր սոցիալական խնդիրները, սակայն այդ կենտրոնը ստեղծման պահից ոչ մի հետազոտություն չարեց: Իհարկե, կողքից անում էին, բայց անում էին հիմնականում անգրագետ:


Հրանտ Սարաֆյան