Հասարակություն 18:11 22/07/2019 Հայաստան

Բեդուիններին հյուր

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Եգիպտոսի ծովափնյա Հուրգադա քաղաքից «Արաբական անապատ» հայաստանցի մոտ երեք տասնյակ լրագրողներին հասցրեցին երեք ջիպերը։ Անապատը Սահարայի հյուսիսարևելյան մասում է։

Մոտ մեկ ժամ մեծ արագությամբ՝ երբեմն էլ նույնիսկ 150-160 կմ/ժ ընթացող մեքենաների վարորդները հաճախ էին մոռանում, որ մարդ են տեղափոխում։ Ճիշտ երևանյան գազելների վարորդների պես կտրուկ արգելակում էին կամ էլ մեծ արագությամբ փոսն ընկնում, նույնքան արագ էլ բլրակի վրա բարձրանում,  անընդհատ վազանց էին կատարում, փոշու հսկա ամպեր առաջացնում։

Ինձ թվում է,  տուն հասնելուն պես մեր մեքենայի վարորդն անպայման google translate-ի միջոցով ճշտելու է «անասուն» բառի իմաստը։ Ամեն անգամ փորձության ենթարկելուն զուգահեռ ու դրանից հետո մոտ տասը լրագրող նրան հիշում էին երևանյան կրկեսի տնօրենի՝  հայտնի դարձած խոսքերով։



Մինչ բեդուինների մոտ հասնելը լրագրողներին ուղեկցող Սամիրը տեղեկացրեց, եթե նույնիսկ խմբից մեկը սիրահարվի բեդուին տղայի կամ աղջկա, միևնույն է՝ ամուսնություն չի լինելու, արգելված է։ Անապատի բնակիչներն ամուսնանում են միայն իրար հետ։ Դրա շնորհիվ է, որ հիմա էլ բեդուիններն իրար հետ շփվում են մի լեզվով, որը գոյություն ունի 1500 տարի, ինչի պատճառով անապատից ոչ հեռու ապրող արաբներն էլ իրենց հայրենակիցներին չեն հասկանում։ Նրանք կրթված չեն, գրել-կարդալ չգիտեն։ Միայն շեյխերի երեխաներն են, որ կրթություն են ստանում։ Շեյխի կարգավիճակն անցնում է հորից որդուն։

Եգիպտոսի տարածքում ապրող բեդուինների թվի մասին որևէ մեկը հստակ տվյալներ չունի։ Նրանք ծնվում են, ապրում, մահանում առանց որևէ տեղ գրանցվելու, առանց փաստաթղթերի։ Բնակիչ են, բայց քաղաքացի չեն։ Չունեն իրավունքներ ու պարտականություններ՝ չեն ծառայում, չեն ընտրում։ Ունեն ավանդույթներ, շատ փող, մեծ ընտանիքներ, հիմա հաջողությամբ մրցակցում են բժիշկների հետ, ասում են, բուսաբուժության մեջ անգերազանցելի են, նաև ասում են՝ զենքի առևտրով են զբաղվում։ Սամիրն ու մյուս գիդը՝ Մովսեսը պնդում են, անապատի բնակիչները Եգիպտոսի բնակչության հինգ տոկոսն են կազմում, բայց սա շա՜տ մոտավոր թիվ է։



Բեդուինների ընտանիքը, որին մենք այցելեցինք, մեզ լուռ դիմավորեց, տղամարդն ու ավագ որդին էլ խուլ ու համր էին։ Օտար տղամարդկանց արգելվում է բեդուինների կանանց մոտենալ։ Չնայած ճանապարհին ուլերին էշերի վրա կանգնեցրած բեդուին կանայք պատրաստ էին լուսանկարվել նաև տղամարդկանց հետ։ Կամ գուցե բեդուին չէին, ուղղակի բեդուինի հագուստով էին։

Հագուստի գույները խորհրդանշում են նրանց կարգավիճակը։ Եթե սև հագուստի տակից երևում է վարդագույն կամ շագանակագույն կտոր, ապա կինը ամուսնացած է, երկնագույն՝ ամուսնացած չէ,  սև կամ մուգ կապույտ՝ տարեց է։







Մեզ ուղտով պտտելուց հետո առանց շաքար թեյ հյուրասիրեցին։ Շաքարով թեյը նրանց համար կարևոր նշանակություն ունի։ Ամուսնության տարիքի հասած տղամարդու համար մայրն է հարսնացու ընտրում։ Իսկ ընտրության հարցում կարևոր է աղջկա ոտքերի թմբլիկությունը։ Եթե աղջկա սրունքները բարակ ու ոսկորոտ չեն, ենթադրվում է, որ նա առողջ է, գեղեցիկ,  կարող է առողջ երեխաներ լույս աշխարհ բերել։ Շեյխը բարեխոսում է աղջկա ընտանիքի հետ, ապա  տղան գնում է հարսնատես։ Եթե աղջիկը հավանում է երիտասարդին, շաքարով թեյ է հյուրասիրում, եթե ոչ՝ թեյ առանց շաքար։

Աղջկա դեմքը թեյ բերելիս բաց է լինում։ Եթե պարզվում է, որ նա գեղեցկադեմ  կամ էլ փեսացուի ճաշակով չէ, տղան բերած թեյը չի էլ համտեսում, առանց իմանալու շաքարի առկայության կամ բացակայության մասին հեռանում է։ Ի դեպ, խստիվ արգելվում է հանդիպման ու հետագա որոշման մասին որևէ մեկին պատմելը, դա համարվում է ծանր վիրավորանք աղջկա հասցեին։

Իսկ եթե ամուսնանում են, ապա յոթ օր հարսանիք են անում, կերակրում կողքի բնակավայրերից եկած բոլոր հյուրերին։ Ինչքան գեղեցիկ է հարսնացուն, այնքան երկար է տևում հարսանիքը, ինչքան գեղեցիկ է հարսնացուն, այնքան շատ ուղտ է ստանում ընտանիքը նրա դիմաց։ Մեկ ուղտի գինը մոտավորապես 1500 դոլար է։

-Օրինակ, գեղեցիկ հարսանցուի համար քանի՞ ուղտ են տալիս մոտավորապես,-հետաքրքրվում է Մարիան։
-30-40,-պատասխանում է Սամիրը։
-Իսկ եթե գեղեցիկ չէ,-շարունակում է մեր գործընկերուհին։
-Երկու հավ,-կատակում է գիդը։




Լրագրողներին հյուրընկալած ընտանիքում մի քանի կանայք կային ու մոտ երկու տասնյակ երեխա։ Ի դեպ, դեպի Լյուքսոր ուղեկցած գիդը՝ Մովսեսը պատմեց, որ առաջնեկին ծննդաբերելիս կինը հեռանում է իրենց բնակավայրից, ծննդաբերության բարդությունները միայնակ հաղթահարելուց հետո նա երեխայի հետ վերադառնում է։ Եթե ետ չի գալիս, որևէ մեկը չի էլ իմանում՝ թե ինչ պատահեց նրան։ Այդպես են որոշում՝ կինը ուժե՞ղ է, թե՞ թույլ։



Տարածքում եղեգով կիսածածկ մի քանի «շինություն» կար։ Մեկը թոնրատունն էր։ Հացն էլ կոչվում է լավաշ։ Սնվում են իրենց պահած կենդանիների մսով, նրանց կաթից ստացած մթերքներից։ Նրանք նույնիսկ խանութ ունեին, հյութեր, ծխախոտ ու առաջին անհրաժեշտության որոշ իրեր էին վաճառում։



Ջուրը գտնում են ուղտերը։ Նրանց ցույց տված տեղում ջրհորներ են փորում։ Այստեղ 40 մ խորության վրա էր։ Մի քանի լրագրողներ համատեղ ուժերով մի դույլ ջուր հանեցին։ Իսկը մկանները զարգացնելու զբաղմունք է։



Ուղտերը նրանց համար փոխադրամիջոց են, բուրդ, միս, կաթ տվող։ Պատահական չէ, որ Եգիպտոսում կանանց հաճոյախոսելու համար նրանց ուղտ են անվանում, կամ կով՝ նկատի ունենալով խոշոր աչքերը։ Լրագրողների խմբում էլ խոշոր աչքեր ունեցողներ կային, ու նրանց համար արաբ երկրպագուներ հայտնվեցին։ Պատրաստ էին այնքան ուղտ տալ, ինչքան ուզեինք։ Բայց քանի որ դրանք Հայաստան հասցնելը բավականին բարդ գործ կլիներ, խոշոր աչքերով մեր գործընկերուհիները տուն վերադարձան։






















 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:07
Արթուր Պողոսյանը` Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնի թեկնածու
«Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունն առաջադրել եմ Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնում»,-Հանրային հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:56
Սաակաշվիլին հեղաշրջման կոչ է անում. Մամուկա Մդինարաձե
Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին կոչ է անում քաղաքացիներին երկրում հեղաշրջում իրականացնել՝ ասելով, որ ցուցարարները պետք է ավելի շատ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ից հայտնում են, որ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության վերջնարդյունքում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը և այդ մասին իր ֆեկսբուքյան էջում.․ «Հարցազրույցս Հանրային...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}