Հասարակություն 18:11 22/07/2019 Հայաստան

Բեդուիններին հյուր

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Եգիպտոսի ծովափնյա Հուրգադա քաղաքից «Արաբական անապատ» հայաստանցի մոտ երեք տասնյակ լրագրողներին հասցրեցին երեք ջիպերը։ Անապատը Սահարայի հյուսիսարևելյան մասում է։

Մոտ մեկ ժամ մեծ արագությամբ՝ երբեմն էլ նույնիսկ 150-160 կմ/ժ ընթացող մեքենաների վարորդները հաճախ էին մոռանում, որ մարդ են տեղափոխում։ Ճիշտ երևանյան գազելների վարորդների պես կտրուկ արգելակում էին կամ էլ մեծ արագությամբ փոսն ընկնում, նույնքան արագ էլ բլրակի վրա բարձրանում,  անընդհատ վազանց էին կատարում, փոշու հսկա ամպեր առաջացնում։

Ինձ թվում է,  տուն հասնելուն պես մեր մեքենայի վարորդն անպայման google translate-ի միջոցով ճշտելու է «անասուն» բառի իմաստը։ Ամեն անգամ փորձության ենթարկելուն զուգահեռ ու դրանից հետո մոտ տասը լրագրող նրան հիշում էին երևանյան կրկեսի տնօրենի՝  հայտնի դարձած խոսքերով։



Մինչ բեդուինների մոտ հասնելը լրագրողներին ուղեկցող Սամիրը տեղեկացրեց, եթե նույնիսկ խմբից մեկը սիրահարվի բեդուին տղայի կամ աղջկա, միևնույն է՝ ամուսնություն չի լինելու, արգելված է։ Անապատի բնակիչներն ամուսնանում են միայն իրար հետ։ Դրա շնորհիվ է, որ հիմա էլ բեդուիններն իրար հետ շփվում են մի լեզվով, որը գոյություն ունի 1500 տարի, ինչի պատճառով անապատից ոչ հեռու ապրող արաբներն էլ իրենց հայրենակիցներին չեն հասկանում։ Նրանք կրթված չեն, գրել-կարդալ չգիտեն։ Միայն շեյխերի երեխաներն են, որ կրթություն են ստանում։ Շեյխի կարգավիճակն անցնում է հորից որդուն։

Եգիպտոսի տարածքում ապրող բեդուինների թվի մասին որևէ մեկը հստակ տվյալներ չունի։ Նրանք ծնվում են, ապրում, մահանում առանց որևէ տեղ գրանցվելու, առանց փաստաթղթերի։ Բնակիչ են, բայց քաղաքացի չեն։ Չունեն իրավունքներ ու պարտականություններ՝ չեն ծառայում, չեն ընտրում։ Ունեն ավանդույթներ, շատ փող, մեծ ընտանիքներ, հիմա հաջողությամբ մրցակցում են բժիշկների հետ, ասում են, բուսաբուժության մեջ անգերազանցելի են, նաև ասում են՝ զենքի առևտրով են զբաղվում։ Սամիրն ու մյուս գիդը՝ Մովսեսը պնդում են, անապատի բնակիչները Եգիպտոսի բնակչության հինգ տոկոսն են կազմում, բայց սա շա՜տ մոտավոր թիվ է։



Բեդուինների ընտանիքը, որին մենք այցելեցինք, մեզ լուռ դիմավորեց, տղամարդն ու ավագ որդին էլ խուլ ու համր էին։ Օտար տղամարդկանց արգելվում է բեդուինների կանանց մոտենալ։ Չնայած ճանապարհին ուլերին էշերի վրա կանգնեցրած բեդուին կանայք պատրաստ էին լուսանկարվել նաև տղամարդկանց հետ։ Կամ գուցե բեդուին չէին, ուղղակի բեդուինի հագուստով էին։

Հագուստի գույները խորհրդանշում են նրանց կարգավիճակը։ Եթե սև հագուստի տակից երևում է վարդագույն կամ շագանակագույն կտոր, ապա կինը ամուսնացած է, երկնագույն՝ ամուսնացած չէ,  սև կամ մուգ կապույտ՝ տարեց է։







Մեզ ուղտով պտտելուց հետո առանց շաքար թեյ հյուրասիրեցին։ Շաքարով թեյը նրանց համար կարևոր նշանակություն ունի։ Ամուսնության տարիքի հասած տղամարդու համար մայրն է հարսնացու ընտրում։ Իսկ ընտրության հարցում կարևոր է աղջկա ոտքերի թմբլիկությունը։ Եթե աղջկա սրունքները բարակ ու ոսկորոտ չեն, ենթադրվում է, որ նա առողջ է, գեղեցիկ,  կարող է առողջ երեխաներ լույս աշխարհ բերել։ Շեյխը բարեխոսում է աղջկա ընտանիքի հետ, ապա  տղան գնում է հարսնատես։ Եթե աղջիկը հավանում է երիտասարդին, շաքարով թեյ է հյուրասիրում, եթե ոչ՝ թեյ առանց շաքար։

Աղջկա դեմքը թեյ բերելիս բաց է լինում։ Եթե պարզվում է, որ նա գեղեցկադեմ  կամ էլ փեսացուի ճաշակով չէ, տղան բերած թեյը չի էլ համտեսում, առանց իմանալու շաքարի առկայության կամ բացակայության մասին հեռանում է։ Ի դեպ, խստիվ արգելվում է հանդիպման ու հետագա որոշման մասին որևէ մեկին պատմելը, դա համարվում է ծանր վիրավորանք աղջկա հասցեին։

Իսկ եթե ամուսնանում են, ապա յոթ օր հարսանիք են անում, կերակրում կողքի բնակավայրերից եկած բոլոր հյուրերին։ Ինչքան գեղեցիկ է հարսնացուն, այնքան երկար է տևում հարսանիքը, ինչքան գեղեցիկ է հարսնացուն, այնքան շատ ուղտ է ստանում ընտանիքը նրա դիմաց։ Մեկ ուղտի գինը մոտավորապես 1500 դոլար է։

-Օրինակ, գեղեցիկ հարսանցուի համար քանի՞ ուղտ են տալիս մոտավորապես,-հետաքրքրվում է Մարիան։
-30-40,-պատասխանում է Սամիրը։
-Իսկ եթե գեղեցիկ չէ,-շարունակում է մեր գործընկերուհին։
-Երկու հավ,-կատակում է գիդը։




Լրագրողներին հյուրընկալած ընտանիքում մի քանի կանայք կային ու մոտ երկու տասնյակ երեխա։ Ի դեպ, դեպի Լյուքսոր ուղեկցած գիդը՝ Մովսեսը պատմեց, որ առաջնեկին ծննդաբերելիս կինը հեռանում է իրենց բնակավայրից, ծննդաբերության բարդությունները միայնակ հաղթահարելուց հետո նա երեխայի հետ վերադառնում է։ Եթե ետ չի գալիս, որևէ մեկը չի էլ իմանում՝ թե ինչ պատահեց նրան։ Այդպես են որոշում՝ կինը ուժե՞ղ է, թե՞ թույլ։



Տարածքում եղեգով կիսածածկ մի քանի «շինություն» կար։ Մեկը թոնրատունն էր։ Հացն էլ կոչվում է լավաշ։ Սնվում են իրենց պահած կենդանիների մսով, նրանց կաթից ստացած մթերքներից։ Նրանք նույնիսկ խանութ ունեին, հյութեր, ծխախոտ ու առաջին անհրաժեշտության որոշ իրեր էին վաճառում։



Ջուրը գտնում են ուղտերը։ Նրանց ցույց տված տեղում ջրհորներ են փորում։ Այստեղ 40 մ խորության վրա էր։ Մի քանի լրագրողներ համատեղ ուժերով մի դույլ ջուր հանեցին։ Իսկը մկանները զարգացնելու զբաղմունք է։



Ուղտերը նրանց համար փոխադրամիջոց են, բուրդ, միս, կաթ տվող։ Պատահական չէ, որ Եգիպտոսում կանանց հաճոյախոսելու համար նրանց ուղտ են անվանում, կամ կով՝ նկատի ունենալով խոշոր աչքերը։ Լրագրողների խմբում էլ խոշոր աչքեր ունեցողներ կային, ու նրանց համար արաբ երկրպագուներ հայտնվեցին։ Պատրաստ էին այնքան ուղտ տալ, ինչքան ուզեինք։ Բայց քանի որ դրանք Հայաստան հասցնելը բավականին բարդ գործ կլիներ, խոշոր աչքերով մեր գործընկերուհիները տուն վերադարձան։






















 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

15:25
Սոս Հակոբյան. Վահե Մակարյանի հավատարմագրումը դադարեցնելու որոշումը ընդունվել է օրենքի կոպիտ խախտմամբ և պետք է վերացվի
Փաստաբան Սոս Հակոբյանը ստանձնել է Mediahub.am լրատվական կայքի լրագրող  Վահե Մակարյանի շահերի պաշտպանությունը՝ վերջինիս և, իր, իսկ, իսկ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:10
Ինչո՞ւ Հայաստանի իշխանությունները չեն շտապում հրաժեշտ տալ ԵԱՏՄ-ին. Զատուլինի կարծիքը
Դժվար թե Հայաստանի իշխանությունները շտապեն դուրս գալ Եվրասիական տնտեսական միությունից (ԵԱՏՄ)։Այդ մասսին «Օբզաց»-ին ասել է Պետդումայի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:07
Մեկ շաբաթում ավտոբուսներին վճարել են 213 173 300 դրամ
Նոյեմբերի 1-ից 7-ն ընկած  ժամանակահատվածում «Երևանի ավտոբուս» ՓԲԸ-ի կողմից հավաքագրվել է 213 173 300 ՀՀ դրամ։ Քաղաքապետարանից...
Աղբյուր` Panorama.am
14:50
Աշոտյան. Այս անմոռուկը ցեղասպանությունն ուրացողների ինադու եմ խփել
«Հայաստանի վրա տարբեր ընտրություններ կարող են ազդեցություն ունենալ՝ Վրաստանի, ԱՄՆ-ից, Մոլդովայի, բայց ամենակարևորը, որ Հայաստանն իր վրա...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Տիգրան Սարգսյան. Հայաստանը տրամադրված է համագործակցել Ռուսաստանի հետ
Հայաստանը տրամադրված է Ռուսաստանի հետ համագործակցելուն։ Այդ մասին SHOT Telegram ալիքի թղթակից Ալեքսանդր Յունաշևին ասել է ՀՀ նախկին վարչապետ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:38
Դատարանը թույլ տվեց Արշակ Սրբազանին այցելել Արմեն Աշոտյանին՝ որպես խոստովանահայր
«Աշխարհը շուռ չի գա, որ եթե մերժեք, բայց, վստահաբար, քրիստոնեական ընկալմանը Հայաստանում ևս մեկ հանրային հարված կհասցվի»,-միջնորդության քննարկմանն՝ ասաց Աշոտյանը։
Աղբյուր` Panorama.am
14:33
Մամիջանյան. Կարեն Անդրեասյանը, հավանաբար, Նիկոլ Փաշինյանի նկարից «խոնավություն է քաշել»
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը, անդրադառնալով ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանի հնչեցրած հայտարարություններին,...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Լիազորությունները դադարեցված դատավոր Վահե Միսակյանը կդիմի ՄԻԵԴ
Երևանի ընդհանուր իրավասության քրեական դատարանի՝ լիազորությունները դադարեցված դատավոր Վահե Միսակյանը կդիմի ՄԻԵԴ՝ վերականգնելու իրավունքները։...
Աղբյուր` Panorama.am
14:05
Ալիևը Բաքվից կրկին պատերազմով է սպառնում Հայաստանին
Արևմտյան որոշ պետություններ Հայաստանին Ադրբեջանի հետ նոր պատերազմի են մղում։ ՏԱՍՍ-ի փոխանցմամբ, այդ մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:03
2016 թ. ընդունված Ընտրական օրենսգրքում ամրագրվեց նախադեպը չունեցող կարգավորում. ԿԸՀ փոխնախագահ
«Գործող Ընտրական օրենսգիրքը սահմանում է բավարար  կարգավորումներ ընտրությունները,  ընտրական վարչարարությունը  պատշաճ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:02
«Ֆլայ Արնայի» համահիմնադիր Air Arabia-ն դժգոհ է եղել Փաշինյանի կառավարությունից. «Հետք»
«Հետքի» աղբյուրի տեղեկացմամբ՝ 2023-ի ապրիլի 27-ին Air Arabia ավիաընկերության գլխավոր գործադիր տնօրեն Ադել Ալին Նիկոլ Փաշինյանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:43
Բաժանում չի լինում. Արա Մարտիրոսյանի հիշատակին նվիրված համերգին ընդառաջ ընկերները փորձերից տեսանյութեր են հրապարակում
Այսօր երեկոյան՝ ժամը 19։00-ին Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրի համերգային դահլիճում տեղի կունենա կյանքից անժամանակ հեռաղած երգիչ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Ո՞ւմ չքնաղ միտքն է Yerevan Fashion Week-ն անցկացնել Հայ բռնադատված զոհերի հուշարձանի տարածքում
«Ինձ որևէ մեկը կբացատրի՞, թե ում չքնաղ միտքն է եղել անցկացնել Yerevan Fashion Week-ը  Հայ բռնադատված զոհերի հուշարձանի տարածքում,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:05
Ինքնակոչ կերպով իրեն «չոբանի շուն» հռչակած Նիկոլ Փաշինյանի կողմից անցկացվող հանրաքվեի գործընթացը չեղարկվել էր. ԱԺ-ում իրավիճակը լարվեց
«Զավեշտալի է, որ ՀՀ-ում Ընտրական օրենսգրքի վերափոխման վերաբերյալ քննարկումը ծավալվում է մի խորհրդարանում՝ 8-րդ գումարման ԱԺ-ում, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
13:02
Մխիթարյանը խաղային հուշումներ է տալիս Սպերցյանին, հետևում է հավաքականի խաղերին, անհանգստանում. Տիկնիզյան
Հայաստանի ազգային հավաքականի և Մոսկվայի «Լոկոմոտիվի» 25-ամյա կիսապաշտպան Նաիր Թիկնիզյանը խոսել է Հենրիխ Մխիթարյանի՝ հավաքականի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:41
Սնունդ բաժանող դատապարտյալը հացերի մեջ թաքցրել էր բջջային հեռախոս և wi-fi սարք
Քրեակատարողական ծառայողները կանխել են ազատազրկված անձանց կողմից թմրամիջոցների և արգելված իրերի ապօրինի շրջանառության հերթական դեպքը։...
Աղբյուր` Panorama.am
12:36
ՊԵԿ-ը տուգանել է «Զվարթնոց»-ին
Պետական եկամուտների կոմիտեն ներկայացնում է հոկտեմբերի 1-ից 30-ն ընկած ժամանակահատվածում ՊԵԿ հետաքննության և օպերատիվ հետախուզության վարչության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Թեժ քննարկում է եղել, բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին
«Արցախի Հանրապետության բռնի տեղահանված քաղաքացիների ընտրական իրավունքի հարցը քննարկվել է, բայց դեռևս լուծում չկա»,- «ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:15
«Պեստո»-ում սնունդը պատրաստել են հիգիենայի պահանջների խախտմամբ
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի արագ արձագանքման բաժնի տեսուչները «Պեստո» ՍՊԸ-ին պատկանող հանրային սննդի օբյեկտում (ք․...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Եղանակն առաջիկա օրերին
Երևանում նոյեմբերի 8-ի ցերեկը, 9-13-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ ​Մարզերում նոյեմբերի 8-ի ցերեկը, 9-13-ին սպասվում է առանց...
Աղբյուր` Panorama.am
12:06
Չեք կարծում, որ սա որևէ կառավարության կողմից կարող է օգտագործվել ընտրությունների ոչ նախընտրելի արդյունքների զրոյացման համար. Դավիթ Խաժակյան
«Չե՞ք կարծում, որ սա որևէ կառավարության կողմից կարող է բերել մի հնարավորության, որ արտակարգ կամ ռազմական դրության հայտարարաման միջոցով,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:04
Էդ իրավական գիտելիքներո՞վ եք համակարգում իրավական, օրենսդրական պրոցեսները. Էդգար Ղազարյանը՝ ԱՆ փոխնախարարին
«ՀՀ ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և  հարակից օրենքների...
Աղբյուր` Panorama.am
12:02
«Ականատես» դիտորդական առաքելության բաց նամակը ՀՀ գլխավոր դատախազությանը
2023թ․ Երևանի ավագանու ընտրություններում «Ականատես» դիտորդական առաքելությունը հետևում էր ընտրական գործընթացներին, այդ թվում՝...
Աղբյուր` Panorama.am
11:55
Հերքում «Ժողովուրդ»-ին
Գլխավոր դատախազության մամուլի խոսնակ Լուսինե Մարտիրոսյանը հերքում է «Ժողովուրդ» օրաթերթի հրապարակումը՝ գլխավոր դատախազի տեղայակի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:36
Երեխաների սննդակարգում շաքարի ցածր պարունակությունը կարող է զգալիորեն նվազեցնել մեծ տարիքում քրոնիկ հիվանդությունների զարգացման ռիսկը. հետազոտություն
Ամերիկացի և կանադացի գիտնականների իրականացրած հետազոտությունը ցույց է տվել, որ հղիության և երեխայի կյանքի առաջին երկու տարիների ընթացքում շաքարի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:31
Նեյմարն իր ապագայի վերաբերյալ անսպասելի որոշում է կայացրել
Ալ-Հիլալի» հարձակվող Նեյմարը կարող է հեռանալ սաուդյան ակումբից։ 32-ամյա բրազիլացին երազում է հայրենիք վերադառնալու մասին։ Goal.com-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:30
Կառավարությունը հաստատել է «Նախադպրոցական կրթության մասին» օրենքի փոփոխության նախագիծը
Կառավարության վերջին նիստում հավանության է արժանացել «Նախադպրոցական կրթության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
11:23
ՊԵԿ-ը կանխել է առանց ակցիզային մակնշման ծխախոտների խմբաքանակի ներկրման փորձ
Օրերս ՊԵԿ մաքսանենգության դեմ պայքարի  վարչության օպերատիվ հետախուզության բաժնի աշխատակիցներն օպերատիվ տվյալներ էին ստացել առ այն, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:01
Ոստիկանությունն արգելել է «Գոյ»-ի դերասաններին վրաններ տեղադրել նստացույցի համար. Արզումանյան
«Բացի նստացույցից, մենք այսօր, նաև շաբաթ և կիրակի օրերին ունենք լուրջ անելիքներ»,- ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում ասաց «Գոյ»...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին
12:42 08/11/2024

Բերվել են բոլոր հակափաստարկները. ԱՆ փոխնախարարը՝ արցախցիների ընտրելու իրավունքի մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}