Ռուսական հրթիռի պայթյունի տեղեկատվական ռադիացիան
Վերջին օրերին արևմտյան և հատկապես ամերիկյան մամուլում շրջանառվում է տեղեկատվություն, որ օգոստոսի 8-ին ՌԴ Արխանգելսկի մարզի Նյոնոկս բնակավայրի մոտ գտնվող ռազմածովային պոլիգոնում տեղի ունցած միջադեպի հետևանքներն համեմատելի են Չեռնոբիլի ատոմակայանի պայթունի հետ և ռուսական կողմը փորձ է կատարում թաքցնել իրականությունը։
Ըստ ՌԴ պաշպանական գերատեսչության հաղորդագրության՝ պայթունը տեղի է ունեցել հեղուկ հրթիռային վառելիքի փորձարկման ժամանակ, ինչի արդյունքում երկու հոգի մահացել և վեց հոգի վիրավորվել են։ Ավելի ուշ Ռոսատոմից տեղեկացրել էին իրենց հինգ աշխատակիցների մահվան մասին։
ՌԴ ՊՆ-ն հավաստիացրել էր նաև, որ պայթյունի վայրում ռադիացիոն ֆոնը նորմայի մեջ է և որ որևէ վնասակար նյութ մթնոլորտ չի արտանետվել։ Այլ ռուսական պաշտոնական աղբյուրները ևս պնդում են, որ անհանգստանալու կարիք չկա։ Օգոստոսի 13-ին մեկնաբանությամբ հանդես է եկել նաև նախագահ Պուտինի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը, հայտարարելով, որ բոլոր իրավասու գերատեսչությունների կողմից արվում է ամեն ինչ և ՌԴ քաղաքացիների անվտանգությունն ամբողջությամբ ապահովվում է։
Ամերիկյան փորձագետներն այլ կարծիքի են։ Տեսակետներ է հնչում, որ պայթյունը տեղի է ունեցել միջուկային թևավոր հրթիռի, մասնավորապես՝ 9M730 «Բուրեվեստնիկ» կամ ՆԱՏՕ-ի անվանակարգում SSC-X-9 Skyfall անվանումը ստացած միջմայրցամաքային հրթիռի փորձարկման ժամանակ։ Այս զինատեսակի մասին անցած տարի մարտին հայտարարել էր նախագահ Պուտինը՝ որպես 6 նոր ռազմավարական զինատեսակներից մեկը։ Նշվում է, որ այն ունի միջուկային շարժիչ և մարտագլխիկ, և թռիչքի երկարությունը, ըստ էության, անսահմանափակ է։
Պայթյունին անդրադարձել է ԱՄՆ նախագահ Թրամփը՝ թվիթերյան գրառմամբ։ Նա նշել է, որ ԱՄՆ դասեր է քաղում Ռուսաստանում ձախողված հրթիռային պայթյունից և որ իրենք նույնպես ունեն նման, բայց ավելի զարգացած տեխնոլոգիա։
«Ռուսական «Skyfall»-ի պայթյունը ստիպել է մարդկանց անհանգստանալ՝ կայանի շուրջ և դրանից շատ հեռու օդի որակի համար։ Լավ չէ»,- եզրափակել է Դոնալդ Թրամփը:
Ամերիկյան փորձագետներից նշում են նաև, որ պայթյունի հետևանքները շատ ավելի ծանր են և առաջացած ռադիացիան կարող է լուրջ վնաս հասցնել տեղի մարդկանց ու շրջակա միջավայրին։ Սոցիալական ցանցերում ևս շրջանառվում է այս տեսակետը։ Լուրեր տարածվեցին, որ Արխանգելսկի ու Սեվերոդվինսկի տագնապած բնակիչները դեղատներից մեծ քանակով յոդ են գնում՝ ռադիացիայի հետևանքները կանխելու համար։
Ինչևէ, իրականում թե ինչ է տեղի ունեցել, այս պահին դժվար է ասել և շատ են անորոշությունները։ Սակայն, որոշակի է մի փաստ, որ «սառը պատերազմյան» ախոյանները շարունակում են անցյալ դարակեսին իրենց բնորոշ հանրության հետ հաղորդակցման ռազմավարությունները։ Ռուսական կողմը, շարունակելով խորհրդային ավանդույթները, թաքցնում կամ թերի տեղեկատվություն է տրամադրում՝ ռազմական առումով հզոր ու անգերազանցելի կերպարը չվնասելու և գործող իշխանությունների նկատմամբ հանրային հավատը չխարխլելու համար։ Նման օրինակ է նաև անցած հուլիսին ռուսական միջուկային սուզանավերից մեկում տեղի ունեցած պայթյունը, որի հետևանքով զոհվեցին 14 նավաստիներ։
Իր հերթին ամերիկյան կողմը չի հապաղում շահարկել նմանատիպ միջադեպերը, որոնք կարող են և պատահում են նաև ԱՄՆ ռազմական փորձարկումների ժամանակ, և Ռուսաստանի վերաբերյալ ձևավորել բացասական հանրային ընկալումներ ԱՄՆ-ում և նրա սահմաններից դուրս։
Ռուսաստանում տեղեկատվության ազատության և այլ իրավունքների սահմանափակումները ԱՄՆ համար մշտապես եղել լրացուցիչ գործիքներ՝ սեփական առավելությունները ցուցադրելու և ռուսական իշանություններին «դեմոնիզացնելու» համար։
Ռուս-ամերիկյան մրցապայքարը «կոշտ ուժի», սպառազինության ոլորտում բավականին մտահոգիչ է համաշխարհային խաղաղության ու կայունության, ռազմավարական հավասարակշռման ապահովման առումով, ինչը հերթական մեծ հարվածը ստացավ, երբ այս օգոստոսի սկզբին ԱՄՆ պաշտոնապես դուրս եկավ միջին և փոքր հեռահարության հրթիռների վերացման մասին դեռևս 1987թ. ԽՍՀՄ հետ կնքած պայմանագրից։
Պակաս վտանգավոր չէ նաև «փափուկ ուժի», հաղորդակցման ու տեղեկատվության ոլորտում ԱՄՆ և ՌԴ սրացող պայքարը, որի նպատակն է շահել մարդկանց «սրտերն ու հոգիները»։ Ռուսական կողմն հաճախ է դիմում ծանր պրոպագանդիստական մեթոդների, իսկ ամերիկյան ներկա վարչակազմը աչքի է ընկնում իրարամերժ հայտարարություններով ու ամերիկյան բացառիկության քարոզով։
Երկու դեպքում էլ վտանգվում է արժանահավատությունը, ինչը «փափուկ ուժի» արդյունավետ կիրառման գրավականն է։ Արդյունքում տուժում են ու ապակողմնորոշված են մնում հասարակ մարդիկ, առավել ևս երբ շահարկվում են միջուկային անվտանգության հետ կապված հարցեր։
Ինչպես կասեր Մարկ Տվենը, «երբ դու թերթ չես կարդում, դու տեղեկացված չես, երբ թերթ ես կարդում, դու թյուր տեղեկացված ես»:
Լրահոս
Տեսանյութեր
ԱՄՆ-ում հրդեհների հետևանքով մոխրացել է Սահակ-Մեսրոպ հայ քրիստոնյա վարժարանը
