Քաղաքական 10:30 21/08/2019 Հայաստան

Ամերիկահայերը դատի են տվել Թուրքիային՝ իրենց հայրենի երկիրն առանց անձնագրի այցելելու համար. Հարութ Սասունյան

2019 թ. մայիսի 29-ին երկու ամերիկահայեր ներկայացրել են եզակի դատական հայց, որը հիմնված չէր Հայոց ցեղասպանության վրա, Միացյալ Նահանգների դաշնային դատարան, Կալիֆորնիայի կենտրոնական շրջանի, ընդդեմ Թուրքիայի կառավարության:

Դատական հայցը հարուցվել է 88-ամյա Պարգև Ղազարյանի և նրա որդու՝ Կարո Ղազարյանի կողմից՝ պնդելով «տարեցների նկատմամբ օրենքով սահմանված բռնության գործադրման, դիտավորյալ հուզական տագնապի պատճառման, միջազգային օրենքի խախտման, վստահված անձի պարտականությունների խախտման և ժառանգության ակնկալիքին դիտավորյալ միջամտության մասին», ասված է «Կիրկոնյան Դաջանի» ՍՊԸ փաստաբանական ընկերության կողմից ներկայացված 44 էջանոց բողոքում:

Հայցվոր Պարգև Ղազարյանը Միացյալ Նահանգների քաղաքացի է, ծնված 1931 թ. ապրիլի 20-ին Թուրքիայի Քալադուրան գյուղում: Նա այժմ բնակվում է Կալիֆորնիա նահանգի Գլենդել քաղաքում: Նրա որդին՝ Կարո Ղազարյանը, որը ծնվել է Բեյրութում, Լիբանան, ևս Միացյալ Նահանգների քաղաքացի է և ապրում է Գլենդելում:

Բողոքում պնդում են, որ հայցվորներին հասցվել է անձնական վիրավորանք, որը պատճառվել է ԱՄՆ-ում Թուրքիայի կառավարության աշխատակիցների կամ գործակալների խճճված գործողությունների կամ թերացման պատճառով:

1930-ական թվականներին Քալադուրանը փոքր հայկական գյուղ էր ներկայիս Սիրիայի Քեսաբի ծայրամասում: Պարգև Ղազարյանը մկրտվել է որպես հայ քրիստոնյա «Բալում, Թուրքիա գտնվող սրբազան արարողությունների վայրում, 1931 թվականին», նշված է դատական հայցում: Բալումը կամ Բառլումը հունահռոմեական ավերակների հնագույն տեղանք է, որը գտնվում է Քալադուրանից մի փոքր հեռու: Դարեր շարունակ տեղի հայերը, ներառյալ Պարգևի ընտանիքը, գնացել են ուխտագնացության Բալում՝ կատարելու իրենց կրոնական և մշակութային ծեսերը:

1939 թ.-ին Քալադուրանը բաժանվեց Սիրիայի և Թուրքիայի միջև՝ Պարգևի տունը թողնելով սիրիական կողմում, իսկ նրա ընտանիքին պատկանող դաշտերն ու հողերը մնացին թուրքական կողմում: Քանի որ Բալումը նույնպես մնում էր թուրքական հսկողության տակ, Քալադուրանի հայերը այլևս չէին կարողանում իրականացնել իրենց ծեսերը այդ վայրում:

2017-ի հոկտեմբերի 11-ին Պարգևը որոշել է մեկնել Թուրքիա՝ Բալում այցելելու համար: Նա դիմում է ներկայացրել վիզայի համար Վաշինգտոնում գտնվող թուրքական դեսպանատուն, նշելով, որ նրա մուտքի ակնկալվող ամսաթիվը կլինի 2017 թ. դեկտեմբերի 23-ը: Վիզայի դիմումում՝ «անձնագրի տեսակը» կատեգորայի տակ նա նշել է «Այլ» վանդակը և «Խնդրում ենք մատնանշել» վանդակի տակ գրել է՝ հայ քրիստոնյա: Պարգևը նաև նշել է, որ նա ծնվել է Քալադուրանում, Թուրքիա և մուտք է ուզում «կրոնական ուխտագնացության» նպատակով: Համաձայն հայցի՝ նա նպատակ ուներ «հայրենի կրոնական և մշակութային ավանդույթները փոխանցել որդուն՝ հայցվոր Կարոյին և հետնորդներին»:

Պատահականորեն, 2017-ի հոկտեմբերի 8-ին Թուրքիան դադարեցրել է վիզաների տրամադրումը ԱՄՆ քաղաքացիներին՝ ի պատասխան ԱՄՆ-ի կողմից Թուրքիայի քաղաքացիների նկատմամբ նմանատիպ արգելքի հակադարձության մինչև 2017 թ. դեկտեմբերի 28-ը: Պարգևը չուներ ԱՄՆ անձնագիր, սակայն եթե նույնիսկ ունենար, Թուրքիան կմերժեր նրան մուտքի վիզա տալ արգելքի պատճառով: Թուրքիայի դեսպանությունը Պարգևի վիզայի վերաբերյալ դիմումը ստացել է Թուրքիա ժամանելուց 71 օր առաջ, մինչդեռ դեսպանությունը պահանջում էր, որ այդպիսի դիմումները ներկայացվեն մեկնելու ակնկալվող ամսաթվից առնվազն 30 օր առաջ: Պատասխան չստանալով Թուրքիայի դեսպանատան կողմից, Պարգևը հիշեցում է ուղարկել 2017 թ. դեկտեմբերի 6-ին՝ հետաքրքրվելով իր վիզայի դիմումի կարգավիճակի մասին:

2017 թ. դեկտեմբերի 11-ին Թուրքիայի դեսպանատան աշխատակիցը զանգահարել է Պարգևի որդու գրասենյակ, նշելով, որ դեսպանատունը չգիտեր, թե ինչ տեսակի վիզա է հայցում Պարգևը, չնայած, որ հստակ նշված էր՝«կարճատև այց» վիզայի դիմումագրում: Ի պատասխան՝ 2017 թ. դեկտեմբերի 18-ին Պարգևը էլեկտրոնային նամակ է ուղարկել դեսպանատուն:  Այնուհետև, 2017 թ. դեկտեմբերի 22-ին նա հիշեցում է ուղարկել դեսպանատուն՝ գիշերային փոստով: 2017 թ. դեկտեմբերի 22-ի նույն օրը, երբ Պարգևը պետք է թռչեր Թուրքիա, դեսպանության հյուպատոսական բաժինը էլեկտրոնային նամակ է ուղարկել Պարգևին՝ հանձնարարելով նրան անձնագրով նորից դիմել Լոս Անջելեսի Թուրքիայի հյուպատոսարան: Պարգևի փաստաբանների ներկայացրած հայցադիմումում նշվում է, որ Թուրքիայի ներկայացուցիչները «անհանգստացրել, վրդովել, շփոթեցրել և խանգարել են Պարգևին՝ մտադրվելով արժեզրկել նրա ինքնությունը, որպես Թուրքիայում ծնված հայ քրիստոնյա»:

Հայցադիմումում մեջբերված է նաև 1923 թ. Թուրքիայի Հանրապետության հիմնադիր Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքի հայտարարությունը՝ «Հայերն ընդհանրապես իրավունքներ չունեն այս բարգավաճ երկրում: Հողը ձերն է, հողը պատկանում է թուրքերին: Պատմության մեջ այս հողը թուրքական էր, հետևաբար այն թուրքական է և հավիտյան կմնա թուրքական: Վերջապես հողը վերադարձվել է իր օրինական տերերին: Հայերն ու մյուսներն այստեղ ոչ մի իրավունք չունեն: Այս օրհնված շրջաններն իսկական թուրքերի հայրենի հողերն են»:

Հայցադիմումում այնուհետև նշվում է, որ «այդպիսի հայտարարություններով, իսկ հետո օրենսդրական, գործադիր, վարչական և այլ պաշտոնական և (կամ) ոչ պաշտոնական գործողությունների միջոցով, որ ամբաստանյալը ստեղծել է  նպատակային քաղաքականություն հենց Թուրքիայի Հանրապետության հիմնադրման ժամանակ: Նպատակային քաղաքականության հիմնական նպատակը բնիկ հայ քրիստոնյաներին իրենց իրավունքներից և ինքնությունից զրկելն էր՝ անմարդկայնացնելու, նվաստացնելու, սեփականազրկելու, թշնամացնելու, ընտրելու իրավունքից զրկելու, լուծարելու և այլ կերպ հեռացնելով հայ քրիստոնյաներին իրենց հայրենի հողերից և հայրենի սովորույթներից ու կրոնական սովորություններից այդ հողերում: Այս նպատակային քաղաքականությունը իրականացվել, հիմնարկվել, կատարելագործվել և պահպանվել է ամբաստանյալի հաջորդական կառավարությունների և գործակալների կողմից»:

Հայցադիմումում Թուրքիան և նրա գործակալները մեղադրվում են հետևյալ միջազգային պայմանագրերը խախտելու մեջ՝ Պարգևի նկատմամբ իրենց վատ վերաբերմունքով.

- ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների հռչակագիրը,
- ՄԱԿ-ի սկզբունքները տարեցների համար,
- Լոզանի պայմանագիրը,
- Մարդու իրավունքների եվրոպական համաձայնագիրը,
- Տնտեսական, սոցիալական և մշակութային իրավունքների մասին միջազգային դաշնագիրը,
- Ծերացման խնդիրների Վիեննայի գործողությունների միջազգային ծրագիրը,
- Ծերացման խնդիրների մադրիդյան միջազգային ծրագիրը,
- ՄԱԿ-ի հռչակագիրը բնիկ ժողովուրդների իրավունքների վերաբերյալ:

Ցավոք, Պարգևի առողջությունը վատացել է 2017 թ. Թուրքիա իր կատարելիք այցի պահից և նա այլևս ի վիճակի չէ ճանապարհորդել: Սա վերջին հնարավորությունն էր, որ Պարգևը կարող էր այցելել իր բնօրրանն և որպես հայ քրիստոնյա կատարել իր կրոնական ծեսերը: Թուրքիայի կառավարությունը Պարգևին զրկեց այդ հնարավորությունից՝ նրան արտոնություն չտալով մտնել Թուրքիա:

2019 թ. հունիսի 10-ին ԱՄՆ դաշնային դատարանը հայցվորներին խնդրեց գրավոր հայցադիմում ներկայացնել՝ ոչ ուշ, քան 2019 թ. հունիսի 28-ը, այն մասին, թե ինչու գործը չպետք է կարճվի առարկայական իրավասության բացակայության պատճառով: Դատարանի պահանջով, հայցվորները 25 էջանոց հուշագիր ներկայացրեցին 2019 թ. հունիսի 28-ին՝ բացատրելով, որ Թուրքիան, որպես օտարերկրյա գերիշխանություն, իրավունք չունի խախտել ԱՄՆ և միջազգային մարդասիրական օրենքները, մասնավորապես ամերիկյան հողի վրա:

2019-ի հուլիսի 11-ին Դաշնային դատարանը որոշում կայացրեց, որ այն «հետաձգում է իր իրավասության մասին որոշումը, մինչև Թուրքիան ստանա հայցը և հնարավորություն ունենա տրամադրելու իր տեսակետները այդ հարցի վերաբերյալ»:

Այս հայցադիմումը եզակի հնարավություն է տալիս հաստատելու հայերի իրավունքները՝ առանց անձնագրի այցելելու իրենց հայրենի հողերը, որոնք այժմ գրավված են Թուրքիայի կառավարության կողմից…

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:38
Գարեգին Երկրորդը պատվո բարձր շքանշանների արժանացրեց բարերարներ Տեր և Տիկին Աշոտ և Լորա Թունյաններին
Մայր Աթոռից հայտնում են, որ տեղի է ունեցել  շքանշանի հանձնման արարողություն։ «Նոյեմբերի 4-ին, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում...
Աղբյուր` Panorama.am
23:27
Գերմանիայում դատարանը նախադեպային որոշում է ընդունել Արցախի քաղաքացիների վերաբերյալ. Տարոն Սիմոնյան
ԱԺ նախկին պատգամավոր Տարոն Սիմոնյանը գրում է. «Շատ կարևոր որոշում Գերմանիայի Քասել քաղաքի վարչական դատարանը ընդունել է...
Աղբյուր` Panorama.am
22:45
Ուշիի ոլորաններում ողբերգական ավտովթարի զոհերի թիվը դարձել է 2
Նոյեմբերի 4-ին, Արագածոտնի մարզում տեղի ունեցած խոշոր ու ողբերգական ավտովթարի հետևանքով հիվանդանոց տեղափոխված վիրավորներից մեկը նույնպես մահացել...
Աղբյուր` Panorama.am
22:28
Թբիլիսիում ավարտվել է ընդդիմության բողոքի ակցիան
Թբիլիսիում խորհրդարանի շենքի դիմաց ավարտվել է ընդդիմադիրների բողոքի ցույցն ընդդեմ խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքների, որոնցով հաղթել էր...
Աղբյուր` Panorama.am
22:06
Հակասանիտարական վիճակ ու խոլերայի վտանգ
Արդեն մի քանի օր է՝ SHAMSHYAN.com-ն ահազանգեր է ստանում Կոտայքի մարզի Նոր Հաճն խոշորացված համայնքի Քանաքեռավան գյուղի բնակիչներից, ովքեր իրենց...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ԱԺ մի քանի պատգամավորի գնահատականը համարում ենք սուբյեկտիվ. «Շողակաթ» ՀԸ
«Շողակաթ» հեռուստաընկերությունը պարզաբանում  է տարածել հոռուստաընկերության  վերաբերյալ ԱԺ-ում հնչած գնահատականների...
Աղբյուր` Panorama.am
21:51
Լրագրող Վահե Մակարյան. ԱԺ նախկին որևէ նախագահ իրեն թույլ չէր տալիս լրագրողի հասցեին որևէ անպարկեշտ արտահայտություն
«Տաս տարուց ավելի  լուսաբանում եմ խորհրդարանի աշխատանքը, տեսել եմ Ազգային ժողովի մի քանի նախագահ, անկախ այդ մարդկանց քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Նարեկ Սարգսյանը ՔԿՀ-ից ազատ արձակվեց
ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի եղբորորդին՝ Նարեկ Սարգսյանը, ՔԿՀ-ից ազատ արձակվեց՝ պատժի կրումից հետո։ Տեղեկությունը «Փաստինֆո»-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:24
Բռնապետական իշխանությունները մեծ եռանդով շարունակում են մեր կրթական համակարգի կուսակցականացում. Մհեր Մելքոնյան
ՀՅԴ Շիրակի Մարզային կոմիտեի ներկայացուցիչ, ԱԺ  «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Մհեր Մելքոնյանը գրում է....
Աղբյուր` Panorama.am
20:43
Այո, ես պատճառ եմ եղել, որ չստացվեց մայիսին, բայց դա չի նշանակում, որ չի ստացվելու․ Բագրատ Սրբազան
«Այո, ես պատճառ եմ եղել կամ իմ ոչ ամբողջական վերլուծության արդյունքով է, որ չստացվեց մայիսին, բայց դա չի նշանակում, որ չի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Ոստիկանապետի նկարները կրկին հայտնվել են Երևանի փողոցներում
«Սրբազան պայքարը» լուսանկարներ է հրապարակել՝ կից գրելով․ «Կրկին ոստիկանապետի նկարներն են հայտնվել Երևանի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:14
Ի՞նչ կլինի ԱՄՆ-ի կանաչ տնտեսության հետ ընտրություններից հետո․ Euronews
Արդյո՞ք ԱՄՆ-ը կմնա եվրոպական էլեկտրական մեքենաների հիմնական շուկա: Թե՞ կզարգացնեն իրենց արտադրությունը։ Euronews-ի փոխանցմամբ՝ մոտենում են ԱՄՆ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:07
Բագրատ Սրբազանը քաղաքական հանդիպումներ ունեցե՞լ է արտերկիր այցի ընթացքում
«Անկեղծ ասած` դեռ Սրբազանին չեմ հանդիպել և ոչնչից տեղյակ չեմ: Բայց չեմ էլ կարծում, որ որևէ մեկը, բացի իրենից, այս հարցերին կարող է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:49
Էրդողան․ Ամբողջովին դադարեցրինք առևտրային հարաբերություններն Իսրայելի հետ
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն անդրադարձել է Գազայի հատվածում Իսրայելի գործողություններին՝ որակելով դրանք որպես «դարի ամենադաժան...
Աղբյուր` Panorama.am
19:32
Վեդի քաղաքի կամրջի մոտակայքում «GAZelle» -ը բախվել է ավտոմեքենային և կողաշրջվել, կան տուժածներ
Նոյեմբերի 4-ին, ժամը 15:42-ին Արարատի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն տեղեկություն է ստացվել, որ Երևան-Մեղրի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:10
Մասուդ Փեզեշքիանը կմեկնի Բաքու՝ մասնակցելու COP29-ին
Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանը կմասնակցի COP29 գագաթնաժողովին, որը կանցկացվի Բաքվում նոյեմբերի 11-ից 22-ը։ Իրանի նախագահը կգլխավորի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:07
Ի՞նչ է տեղի ունեցել իրականում Վահե Մակարյանի և Ալեն Սիմոնյանի միջև. Լրագրողը մանրամասներ է հրապարակել
Մի քանի օր առաջ՝ հոկտեմբերի 31-ին, Ազգային ժողովում միջադեպ  է գրանցվել «Մեդիահաբ»-ի լրագրող Վահե Մակարյանի և Ազգային ժողովի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:59
Մեղրաշեն բնակավայրի 30-ամյա բնակչի սպանության համար մեղադրանք է ներկայացվել նրա 29–ամյա համագյուղացուն
ՀՀ քննչական կոմիտեի Շիրակի մարզային քննչական վարչության Արթիկի և Անիի քննչական բաժնում քննվող քրեական վարույթի շրջանակներում իրականացվում են...
Աղբյուր` Panorama.am
18:43
Նախկին «Գոյ» թատրոնի հայտարարությունը չունի որևէ իրավական հիմք․ Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն
Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնը հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է․ «Այսօր՝ 2024թ․ նոյեմբերի 4-ին ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:39
Թբիլիսիում երթ է ընթանում
«Սադգուրիս մոեդանի» հրապարակում հավաքված ընդդիմադիր կուսակցությունների անդամներն ու նրանց համախոհները շարժվում են դեպի Ռուսթավելիի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
ԼՂ առանձին շրջաններից բռնի տեղահանվածների հիպոթեքային վարկերի մարմանը կուղղվի ավելի քան 7 մլրդ դրամ
Գալիք տարվա պետական բյուջեի նախագծով Լեռնային Ղարաբաղի առանձին շրջաններից բռնի տեղահանված ընտանիքների բնակարանային մատչելիության ապահովման...
Աղբյուր` Panorama.am
18:10
Բռնցքամարտի Հայաստանի երիտասարդական հավաքականը նվաճած մեդալներով հայրենիք կվերադառնաա վաղը
Հայաստանի բռնցքամարտի ֆեդերացիան տեղեկացնում է․ «Բռնցքամարտի Հայաստանի երիտասարդական հավաքականը հայրենիք կվերադառնաա նոյեմբերի 5-ի`...
Աղբյուր` Panorama.am
17:49
Աննա Հակոբյանի հրավիրած խնջույքին մասնակցել է նաև «Լիդիան Արմենիա»-ի տնօրենը
Նիկոլ Փաշինյանի կնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հրավիրած Խնջույքին մասնակցել է  նաև  «Լիդիան Արմենիա» ընկերության գործադիր տնօրեն...
Աղբյուր` Panorama.am
17:19
Հայրապետական մաղթանք՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
Նոյեմբերի 4-ին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ  Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գահակալության 25-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
Հնդկաստանում ՄիԳ-29 ինքնաթիռ է կործանվել
Հնդկաստանի ռազմաօդային ուժերի ՄԻԳ-29 ինքնաթիռը երկուշաբթի օրը վթարի է ենթարկվել պլանային ուսումնական թռիչքի ժամանակ, օդաչուն հասցրել է լքել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:09
Զախարյանը նախատեսում է մասնակցել Իսպանիայի գավաթի առաջիկա հանդիպմանը
Ռուսաստանի հավաքականի կիսապաշտպան Արսեն Զախարյանը մարզվում է «Ռեալ Սոսյեդադի» ընդհանուր խմբում և պատրաստվում է մասնակցել նոյեմբերի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:03
Ինչ պայմաններում են շաուրմա պատրաստել Ֆուչիկի փողոցի սննդի կետում
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավարի որոշմամբ՝ կասեցվել է անհատ ձեռնարկատեր Նշան Սարգսյանին պատկանող հանրային սննդի օբյեկտի (ք....
Աղբյուր` Panorama.am
16:27
Վրաստանի նախագահի խառնաչկությունը՝ հեռանալուց առաջ. Սարգսյան
«Վրաստանի նախագահը վրեժխնդիր է լինում հայ ժողովրդից՝ Ջավախքի շրջաններում կրած խայտառակ պարտության և ՀՀ իշխանությունների՝ Վրաստանի ընտրված իշխանություններին շնորհավորելու համար»
Աղբյուր` Panorama.am
16:17
Անձրևատարները նույն կոյուղատարների հորոխպոր տղերքն են. Տիգրան Ավինյան
«Ինձ հարյուրավոր մարդիկ նամակներ են գրում, որ թափառող շների վիճակը ոչ թե լավանում է, այլ հակառակը։ Տանում են դրանց ստերջացնում են՝ավելի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

«Գոյ» թատրոնի դերասանները դիմեցին ոստիկանություն
14:26 04/11/2024

«Գոյ» թատրոնի դերասանները դիմեցին ոստիկանություն

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}