Քաղաքական 13:55 29/08/2019 Հայաստան

Լivenews. Պարոն Փաշինյան, Ամուլսարի աղետը դեռ կարելի է կանխել, հետևանքների ողջ պատասխանատվությունը, առաջին հերթին, ձեր վրա է ընկնելու

Վարչապետը և մյուս պատասխանատուները պատկերացնո՞ւմ են գոնե կեսն այն հետևանքների, որոնք սպասվում են Ամուլսարի հանքի շահագործման դեպքում: Չգիտեմ, բայց ի գիտություն ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարար Էրիկ Գրիգորյանին, ՀՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանին, ԱԱԾ տնօրեն Արթուր Վանեցյանին, Քննչական կոմիտեի նախագահ Հայկ Գրիգորյանին, ոստիկանապետ Վալերի Օսիպյանին. Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտների հանքավայրում հետագա աշխատանքները պետք է արգելել, ոչ միայն տարածաշրջանի էկոլոգիական անվտանգության, այլև Հայաստանի էկոլոգիական և, ընդհանրապես, ազգային անվտանգության հրամայականներից ելնելով, չպետք է թույլատրել Ամուլսարի հանքի բացումն ու շահագործումը: Գրում է Լivenews.am-ը։

Ամուլսարի հանքի շահագործման դեպքում բուն հանքի տարածքում թթվային դրենաժի ռիսկը կառավարելի չի լինելու, նշվածն անժխտելի է: Դա նշանակում է, որ հանքի տարածքում փոշու նստեցման համար օգտագործվող հսկայական ծավալի ջրի, անձրևաջրերի և հալոցքային ջրերի, մյուս կողմից սուլֆիդային միներալների միացման, քիմիական ռեակցիայի հետևանքով առաջացած ծծմբական թթու (H2SO4) պարունակող նույն ջրերի ներթափանցումը (ստորգետնյա «մազանոթներով»` Ամուլսարի ապարների միլիոնավոր կամ միլիարդավոր ճեղքվածքներով, որոնք, բնականաբար, էլ ավելի են շատանալու պայթեցումների հետևանքով) Ամուլսարից ներքև գտնվող ստորգետնյա ջրեր և դրանց թունավորումն անհնար է լինելու կանխել, կանխարգելել, չեզոքացնել: Ըստ գիտնականների, Ամուլսարի ապարներն առանց այդ պայթեցումների էլ շատ ճաքճքված են; Թունավորվելու կամ առնվազն աղտոտվելու են նաև Որոտան և Արփա գետերը, որոնց աղբյուրները կապ ունեն այդ ստորգետնյա ջրերի հետ, սնվում են դրանցով: Աղբյուրների և գետերի ջրերը ոչ միայն անպիտան, այլև վտանգավոր են դառնալու խմելու և ոռոգման համար: Այս համոզմանն է նաև ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն, երկրաբանա-հանքաբանական գիտությունների դոկտոր Արմեն Սաղաթելյանը:

Պետք է անպայման նկատի ունենալ, որ Ամուլսարի հանքը շահագործվելու է բաց եղանակով, այսինքն` փորվելու է հսկայական փոս («կարիեր»), որը ձագարի դեր է խաղալու, և՛ մթնոլորտային տեղումները, և՛ մակերեսային հոսքերը, և՛ գրունտային ջրերը, բոլորը լցվելու են այդ ձագարի մեջ, որն այդ ամբողջ ջուրը քաշելու է դեպի խորք: Ձևավորված ջրային հոսքը` իր մեջ ներառած ծծմբական թթուն, խառնվելու է ստորգետնյա ջրերին:

Ավելին. ծծմբական թթու պարունակող ջուրը շատ ավելի մեծ ինտենսիվությամբ, քան սովորական ջուրը, իր մեջ լուծելու է հիշյալ հանքի ապարների մեջ առկա կապարը,  մյուս ծանր ու թունավոր մետաղները, նյութերը, ինչպես նաև ռադիոակտիվ ուրանը, որի մեծ պարունակություն կա Ամուլսարում: Արդյունքում ստացվելու է, որ ստորգետնյա ջրերը, որոնց մի մասն Ամուլսարից ներքև գտնվող հորիզոններում դուրս է գալիս խմելու ջրի աղբյուրներից, մի մասը, արդեն իսկ կատարված հետազոտության համաձայն, հասնում Ջերմուկ, թունավորվելու են ոչ միայն ծծմբական թթու, այլև դրա լուծած թունավոր և ռադիոակտիվ նյութերը պարունակող ջրերով:

Արմեն Սաղաթելյանի հավաստմամբ, Ամուլսարը սուլֆիդային դասի հանքավայր է, որտեղ տարբեր մետաղներ առկա են ծծմբի միացությունների տեսքով: Կան երկաթի, պղնձի, այլ մետաղների միներալներ (բնական քիմիական միացություններ): Սուլֆիդային հանքավայրերում, նրանց թվում նաև` Ամուլսարում, բոլոր բնական միացությունները մետաղի և ծծմբի միացություններ են: Օրինակ` պիրիտ (երկաթ-ծծումբ-թթվածին), խալկոպիրիտ (երկաթ-պղինձ-ծծումբ-թթվածին), և այլ մետաղների հետ ծծմբի միացություններ:

Անկառավարելի այլ ռիսկեր նույնպես կան, ինչպես, օրինակ, 7, 8 մագնիտուդ ուժգնության երկրաշարժի դեպքում (ինչը տվյալ վայրում միանգամայն սպասելի է, հիշենք, թեկուզ, 735թ ավերիչ երկրաշարժի հետևանքով շուրջ 10 000 բնակիչ ունեցող Վայքի մայրաքաղաք Մոզի կործանումը) թունավոր նյութերով լեցուն ահռելի պոչամբարի հատակային մեկուսիչ շերտի պատռվելը և ստորգետնյա ճեղքերով թունավոր նյութերի արտահոսքն ու թափանցումը ստորգետնյա ջրեր, որոնց մի մասը  դուրս է գալիս երկրի մակերես, այժմ օգտագործվում խմելու և ոռոգման համար, ինչն Ամուլսարի շահագործումից հետո կդառնա անհնար:

Աղբյուրը  ներկայացնում է նաև ԷԼԱՐԴ/ELARD ընկերության իրականացրած ուսումնասիրության արդյունքների հրապարակումից հետո Արմեն Սաղաթելյանի պատասխանները։

Հարց— ՀՀ քննչական կոմիտեի կողմից ԷԼԱՐԴ/ELARD -ի փորձագիտական խմբի ներկայացրած «ԲՍԱԳ-ի ուսումնասիրություն, Ջրային ռեսուրսների և երկրաբանության, կենսաբազմազանության և օդի որակի վրա ազդեցությունների երրորդ կողմի անկախ գնահատում» փաստաթղթի հրապարակումից հետո Դուք շարունակո՞ւմ եք մնալ այն կարծիքին, որ Ամուլսարի բուն հանքի տարածքում թթվային դրենաժի ռիսկը շարունակում է մնալ անկառավարելի, ինչը մեծ վտանգ է ներկայացնում տարածաշրջանի, հեռանկարում նաև` Հայաստանի համար:

Պատասխան— Ըստ էության, ոչ մի բան չի փոխվել, ինչ որ ասում էր «Լիդիան Արմենիա» ընկերությունը, մի քիչ այլ ձևակերպումներով տվել է ԷԼԱՐԴ/ELARD ընկերությունը: Այն հիմնական խնդիրը, որը մենք 2016 թվականից միշտ մատնանշել ենք, այսինքն` բուն հանքի տարածքում թթվային դրենաժը, չի արծարծվել, այն թաքցվում է: Թաքցվում է բառախաղերի ետևում, ինչ-որ անկապ հայտարարությունների, որոնք խելքին մոտիկ էլ չեն, ամեն կերպ փախցվում է ուշադրությունը հիմնական խնդրից, որ բուն հանքի տարածքում թթվային դրենաժի ռիսկը լինելու է անկառավարելի:

Հարց— Այդ պայմաններում, երբ տվյալ ռիսկը մնում է անկառավարելի, հանքի բացումն ու շահագործումն անթույլատրելի՞ եք համարում:

Պատասխան— Իհարկե՛: Եթե մենք հանքն այդ պայմաններում շահագործենք, մի քանի տարի հետո կկորցնենք Կեչուտի ջրամբար ջուր տանելու համար նախատեսված թունելը, այլևս չենք կարողանա Կեչուտից մաքուր ջուր տեղափոխել Սևանա լիճ: Շատ հնարավոր է, որ Ամուլսարից ներքև գտնվող, ցածրադիր գյուղերը զրկվեն խմելու ջրից, աղբյուրները թթվայնանան: Կարելի է թվարկել բազմաթիվ դժբախտություններ, որը կբերի Ամուլսարի հանքի շահագործումը: Պետք է հաշվի առնել նաև հետևյալ հանգամանքը. ամբողջ աշխարհի փորձը ցույց է տալիս, որ այդ թթվային դրենաժի գործընթացը ժամանակի մեջ ուժգնանում է, կսկսվի, ասենք, երկրորդ, երրորդ տարում, իսկ հետո կարող է երկրաչափական պրոգրեսիայով ուժեղանալ:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:40
Նեթանյահուն պաշտոնանկ է արել պաշտպանության նախարարին
Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն հայտարարել է, որ պաշտոնանկ է արել պաշտպանության նախարար Յոավ Գալանտին։ «Այսօր ես որոշեցի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:47
ՔՊ-ն որոշել է, թե ովքեր պետք է լինեն ՀԾԿՀ նախագահ և ԲԴԽ անդամ
ՔՊ-ն ֆեյսբուքի իր էջի միջոցով հայտնում է. ««Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության Վարչությունը որոշեց՝ Կառավարությանն...
Աղբյուր` Panorama.am
22:14
Կաթողիկոսն ընդունել է Ալֆորվիլ քաղաքի քաղաքային իշխանության և տեղի եկեղեցու ծխական խորհրդի անդամներին
Մայր Աթոռից հայտնում են, որ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունել է Ալֆորվիլ քաղաքի քաղաքային իշխանության  և  Սուրբ Պողոս Սուրբ Պետրոս...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
Շուտով Նիկոլի ագիտպրոպում՝ Բագրատ Սրբազանն այսօր քայլել է Ռոբերտ Քոչարյանի կառուցած Հյուսիսային պողոտայով. Վահե Սարգսյան
Վահե Սարգսյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «Շուտով Նիկոլի ագիտպրոպում՝ - Բագրատ Սրբազանն այսօր քայլել է Ռոբերտ Քոչարյանի կառուցած...
Աղբյուր` Panorama.am
21:40
Գուրգեն Արսենյանի հետ Մոսկվայում կպահպանենք, այսպես ասած, կառուցողական հարաբերություններ. ՌԴ-ում Ադրբեջանի դեսպան
Ռուսաստանում Ադրբեջանի դեսպան Ռահման Մուստաֆաևը շնորհակալություն է հայտնել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին՝ Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:22
Դատելով կապիտուլյանտների վարած «քաղաքականությունից»՝ Հայաստանի առջև ծառացած է լինելու անվտանգության հարցը. Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «Եթե հավատանք GALLUP International Association-ի հայաստանյան ներկայացուցչության, այսօր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Լարսը փակ է բեռնատարների համար
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են։ «Վրաստանի ՆԳՆ ԱԻ դեպարտամենտից և ՌԴ ԱԻՆ Հյուսիսային...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Հայաստանում ապրելն ավելի թանկ է, քան եվրոպական շատ քաղաքներում, ինչո՞ւ բունտեր տեղի չեն ունենում․ Օհանյան
«Հրապարակ» օրաթերթի խմբագիր Արմինե Օհանյանը գրում է․ «Ինչո՞ւ մեզանում սոցիալական բունտեր տեղի չեն ունենում: Չէ՞ որ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:11
Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին տեղի ունեցած վթարի հետևանքով կան տուժածներ
Նոյեմբերի 5-ին, ժամը 17:05-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն տեղեկություն է ստացվել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
ՀԺՄ-ն ՔՊ-ին հորդորում է քննության առարկա դարձնել Ալեն Սիմոնյանի պահվածքը
Հայաստանի Ժուռնալիստների միությունը հայտարարություն է տարածել,  որում ասվում է․ «Հոկտեմբերի 31-ին հերթական միջադեպն է գրանցվել...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Ադրբեջանի հորինած պահանջների զավեշտալի օրինակ
«Գեղարդ» հիմնադրամը գրում է․ Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի Հանրապետության տարածքների նկատմամբ տևական պահանջներն, ինչպես նաև դրանց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:29
ՌԴ-ում Հայաստանի դեսպանն իր հավատարմագրերն է հանձնել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին
Նոյեմբերի 5-ին Ռուսաստանի Դաշնությունում Հայաստանի Հանրապետության դեսպան Գուրգեն Արսենյանը Կրեմլում տեղի ունեցած հանդիսավոր արարողության...
Աղբյուր` Panorama.am
19:18
Ռուսաստանը Երևանին և Բաքվին չի մղում «չհասունացած խաղաղության». Լավրով
Ռուսական կողմը, ի տարբերություն արևմտյան կեղծ միջնորդների, Երևանին և Բաքվին չի դրդում հապճեպ հաշտության պայմանագիր կնքել: Այս մասին ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:01
Կոտայքի մարզի բնակիչը կալանավորվել է՝ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության մեղադրանքով
Թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ քրեաիրավական պայքարը լայն թափով շարունակվում է։ Այս մասին հայտնում է ՀՀ քննչական կոմիտեն։ «ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:45
ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի պատասխան առաջարկները
Նոյեմբերի 5-ին Հայաստանը ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի պատասխան առաջարկները (նախագծի 11-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:33
Ինչպե՞ս հանձնվեց Արցախը․ Զոհրաբյան
«Ժողովրդավարություն և անվտանգություն» հասարակական կազմակերպության ղեկավար, քաղաքական գործիչ Նաիրա Զոհրաբյանը գրում է․...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
Սարքե՛ք Երևանի մայթերը, փող կա, չէ՞․ Պիպոյան
Երգչուհի Լիլիթ Պիպոյանը գրում է․ «Երևանի քաղաքապետարան, սարքեք Երևանի մայթերը, հատկապես կենտրոնի: Սալիկները վատ վիճակում են,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:08
Իսրայելը մեղադրել է Թուրքիային ՄԱԿ-ին ուղարկված նամակի համար
ՄԱԿ-ում Իսրայելի մշտական ​​ներկայացուցիչը խիստ է արձագանքել Թուրքիայի կողմից ՄԱԿ-ին ներկայացված և 52 երկրների կողմից ստորագրված նամակին, որով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:59
Հոբելյանական գիտաժողով՝ նվիրված Պարույր Սևակի ծննդյան 100-ամյակին
Գիտությունների ազգային ակադեմիայում մեկնարկել է Պարույր Սևակի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված հոբելյանական գիտաժողովը։ Միջոցառմանը ներկա են եղել նաև...
Աղբյուր` Panorama.am
17:51
Լազարևը ներողություն է խնդրել «Ну ка все вместе» շոուում հանուն Արփի Աբգարյանի սկանդալի համար
Երգիչ Սերգեյ Լազարևը բացատրել է  «Ну ка все вместе» նախագծի հատուկ թողարկման ժամանակ իր սկանդալային արարքի պատճառը։ Նա իր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:45
ԲԴԽ-ն արդեն անթաքույց միջամտություն է իրականացնում յուրաքանչյուր գործով. Զարուհի Նախշքարյան
«Այս որոշումը մի խայտառակ բան է, որը ևս մեկ անգամ ամրագրում է հասարակության մեջ տեղ գտած կարծիքը, որ Բարձրագույն Դատական խորհրդի հիմնական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:35
Հավատի մասին չի խոսքը, ադրբեջանցիները պետք է հետ գնան. Սյունիքի մարզպետ
«Ճիշտ կլինի, որ սահմանազատման գործընթացն ամբողջ պարագծով ավարտվի, ամբողջ երկայնքով լինի։ Մի քանի տարիներին լինի, բայց լինի»,- ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:27
Գերագույն հոգևոր խորհրդի ժողովում կքննարկվեն նաև արցախահայությանը, Արցախի մշակութային ժառանգությանը վերաբերող հարցեր
Այսօր Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահությամբ, սկսվեց Գերագույն...
Աղբյուր` Panorama.am
17:04
Նախաքննությամբ ձեռնարկված միջոցառումների արդյունքում 900.000.000 ՀՀ դրամ է վերադարձվել պետությանը
Քննչական կոմիտեի տնտեսական հանցագործությունների և մաքսանենգությունների քննության գլխավոր վարչությունում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 285-րդ հոդվածի 2-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
16:58
Ես ամուսնալուծված եմ, չունեմ կին. Շրջակա միջավայրի նախարար
«Ես ամուսնալուծված եմ, չունեմ կին, որ հիմա բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարությունում է աշխատում»,-  ԱԺ-ում...
Աղբյուր` Panorama.am
16:32
Պուտին. ՌԴ-ն կշարունակի անել ամեն ինչ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման համար
«Մենք արել և անում ենք ամեն ինչ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները կարգավորելու համար»,- հայտարարել է  ՌԴ նախագահ Վլադիմիր...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
Էս անճար ժողվուրդն է տրանսպորտից օգտվում, իշխանությունն էլ թոկը գցել է վզից ու ձգում է. Քաղաքացիները՝ ուղեվարձի նոր կարգի վերաբերյալ
Panoarama.am-ը քաղաքացիներից հետաքրքրվեց, թե ինչպես են վերաբերվում տրանսպորտի ուղեվարձի վճարման նոր համակարգի ներդրմանը և արդյո՞ք գոհ են...
Աղբյուր` Panorama.am
16:14
«Ջաղաց» հանգստի կենտրոնում երկու խմած կանայք ծեծկռտուքի են մասնակցել. Նրանց մասով նյութերն ուղարկվել են դատարան
Այս տարվա հուլիսի 18-ին՝ ժամը 22:25-ին, ահազանգ էր ստացվել Կապան քաղաքի «Ջաղաց» հանգստի կենտրոնում երեք անձի դանակահարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
15:59
Սունդուկյանի թատրոնի տնօրենն ինքնիրավչություն է կատարում, հաղորդում ենք ներկայացրել. «Գոյ» թատրոնի կառավարման խորհրդի նախագահ
«Գոյ» թատրոնի դերասանական ու ստեղծագործական կազմը հաղորդում է ներկայացրել ոստիկանություն։ «Հաղորդումն այն մասին է, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:47
Ոնց որ Ջոկեր լինես, Մերի. Անդրանիկ Հարությունյանը նմանակում է Փաշինյանին
Դերասան Անդրանիկ Հարությունյանը նմանակել է Նիկոլ Փաշինյանին։ Տիկտոկում նա կարճ տեսանյութ է հրապարակել, որտեղ մեքենա է քշում, կողքին Ջոկերի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան
17:51 05/11/2024

Ուղեվարձերի գումարի ավելացման վերաբերյալ քաղաքապետարանի հրապարակած թվերը ծիծաղելի են ու ամոթալի. Բաբկեն Պիպոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}