Ձեր վստահելի աղբյուրը

Իշխանության գալուց առաջ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, թե Հայաստանում ապրանքների գները բարձր են, որովհետև չկա մրցակցությունը: Օլիգարխները բաժանել են շուկաները և ոչ միայն թույլ չեն տալիս, որպեսզի գներն իջնեն, այլև չհիմնավորված բարձր գներ են սահմանել:

Իշխանափոխությունից հետո մենաշնորհները կարծես թե «արմատախիլ» արվեցին, հաստատվեցին հավասար մրցակցային հարաբերություններ, ավելացան մասնակիցները, բայց գներն այդպես էլ չնվազեցին: Այսօր էլ դրանք նույնքան բարձր են ու շարունակում են բարձրանալ:

Նոր սակագնային տարվան ընդառաջ՝ աստիճանաբար մեկնարկում են հանրային ծառայությունների սակագները վերանայելու գործընթացները: Որպես այդպիսին, առաջնեկը դարձավ «Վեոլիա Ջուրը»: Ընկերությունն արդեն դիմել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին՝ սակագները ճշգրտելու և հերթական տարվա համար նոր սակագներ հաստատելու հայտով: Ջրային համակարգի կառավարման պայմանագրով, «Վեոլիա Ջուրն» իրավունք ունի ամեն տարի հանդես գալ նման նախաձեռնությամբ, ինչից և օգտվել է:

Այս անգամ ընկերությունն առաջարկել է բնակչությանը խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման ծառայության գինը սահմանել խորանարդի դիմաց 181,8 դրամ: Այն 1.8 դրամով ավելի է սպառողների այս խմբի համար ներկայումս գործող սակագնից:

Ինչպես հայտնի է, այժմ բնակչությունը ջրամատակարարման և ջրահեռացման ծառայության յուրաքանչյուր խորանարդ մետրի դիմաց վճարում է 180 դրամ: Թեև հաստատված սակագինն ավելի բարձր է: Այն կազմում է 191,4 դրամ: Տարբերությունը՝ 11,4 դրամը, փոխհատուցում է պետությունը:

Այդպես էր մինչև իշխանափոխությունը, այդպես է նաև իշխանափոխությունից հետո: Չնայած ժամանակին Նիկոլ Փաշինյանը խոսում էր հանրային ծառայությունների ոլորտում արհեստական բարձր և չհիմնավորված սակագների առկայության մասին, այնուհանդերձ իշխանության գալուց հետո այդ առումով այդպես էլ ոչինչ չփոխվեց: Սակագները ոչ միայն չնվազեցին, այլև շարունակում են բարձրանալ:

Ջրամատակարարման ոլորտում դրանք այսօր շատ ավելի բարձր կլինեին, եթե կառավարությունը պետական բյուջեի հաշվին լրացուցիչ պարտավորություններ չվերցներ: Դեռևս իշխանափոխությունից շատ չանցած վերանայվեց կառավարման պայմանագիրը, և սակագների բարձրացման մի մասն անցած տարվանից տեղափոխվեց:  Տպավորություն ստեղծվեց, թե հաջողվեց խուսափել թանկացումից: Բայց իրականում այդ գումարը շարունակում է կախված մնալ սակագների վրա:

Սպառողներն այն կվճարեն ավելի ուշ: Արդեն 12 դրամ տեղափոխվել է 2025թ., որը պիտի ավելանա այդ տարվա համար հաստատվող սակագներին:

Պայմանագրի վերաթարմացումը. իհարկե, այդքանով չսահմանափակվեց  և չէր էլ կարող սահմանափակվել: Իշխանափոխությունը նոր էր տեղի ունեցել, ու կառավարությունը, գոնե մոտակա մեկ-երկու տարիներին, սակագների կտրուկ բարձրացում թույլ չտալու խնդիր ուներ:

Ուստի որոշվեց սակագների բարձրացումը զսպել պետական բյուջեի միջոցների հաշվին:

Առաջիկա երկու տարիների բազիսային սակագները չբարձրացնելու դիմաց կառավառությունը ջրամատակարար ընկերության փոխարեն կիրականացնի նրա ստանձնած ներդրումային ծրագրերի մի մասը: Այդ նպատակով բյուջեն արդեն բավական մեծ գումարներ վճարել է: Գումարներ, որոնք կարող էին ուղղվել բազմաթիվ այլ ծրագրերի ֆինանսավորմանը: Բայց կառավարությունը նախընտրել է գնալ այս ճանապարհով՝ պետական բյուջեի հաշվին փորձելով փրկել սեփական  հեղինակությունը:

Թերևս, դրա արդյունքում է, որ ընկերության հաջորդ տարվա սակագնային հայտն այդքան համեստ է ստացվել: Չնայած ի սկզբանե ակնկալվում էր, որ անգամ դա չպետք է լինի: Սակագները երեք տարի չպիտի բարձրանան:

Բայց ունենք այն, ինչ ունենք: Ընկերությունը 1,8 դրամի հավելում է ուզում գործող սակագների վրա: Ու հիմա Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը պետք է կաշվից դուրս գա՝ հիմնավորելու, որ առաջարկվող գումարը հիմնավորված չէ:

Կհաջողվի՞, թե՞ ոչ, շուտով կերևա: Թեև այնպես չէ, որ դրանով շատ բան է փոխվում:

Սակագների կտրուկ բարձրացման հարցը վերստին արդիական կդառնա 2022 թվականից: Եթե ոչինչ չփոխվի, ապա այդ ժամանակ սպառողները շատ ավելի առարկայական կզգան թանկացման ազդեցությունը:

Սակագների վերանայման ժամկետները մոտենում են նաև հանրային ծառայությունների մյուս ոլորտներում: Առայժմ այստեղ չկան վերանայման հայտեր: Սակայն դա չի նշանակում, թե չեն լինելու: Եվ դա վերաբերում է, առաջին հերթին, գազին:

Այս պահին կառավարությունում շունչները պահած սպասում են Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի հոկտեմբերին նախատեսվող երևան յան այցին: Ակնկալվում է, որ այդ ժամանակ էլ կհայտարարվի առաջիկա մի քանի տարիներին Հայաստանին վաճառվող ռուսական գազի գինը:

Ճիշտ է, այդ մասին առայժմ չի խոսվում, բայց ամեն ինչ տանում է նրան, որ գազի ներմուծումը կշարունակի թանկանալ: Ինչպես հայտնի է, այս տարվա սկզբիս գինը 10 տոկոսով արդեն բարձրացել է՝ 150-ից դառնալով 165 դոլար:

Այդ փոփոխությունից հետո, իհարկե. հաջողվեց խուսափել ներքին սակագների վերանայումից, չնայած այդպես էլ պարզ չդարձավ, թե դա ինչպե՞ս հնարավոր եղավ անել: Եթե «Գազպրոմ Արմենիան» ուներ այդքան հնարավորություն, ապա ինչո՞ւ նախկինում այն չէր ծառայեցնում սակագինը մեղմելուն: Այս հարցի պատասխանը շարունակում է բաց մնալ, ինչն էլ տարբեր ենթադրությունների ու մեկնաբանությունների տեղիք է տալիս:

Սակագնային հերթական տարին մոտենում է ավարտին, և գազի ներմուծման գնի ձևավորման համար կողմերն այլևս քիչ ժամանակ ունեն: Բանակցությունները, առանց այդ էլ, արդեն շատ երկար են ձգվում: Գազի ներմուծման նախկին եռամյա պայմանագրի ժամկետն ավարտվել է անցած տարի, իսկ նորը դեռ չկա:

Սպասվում է, որ այն կլինի մոտակա երկու ամսվա ընթացքում: Այնպես, որպեսզի հնարավոր լինի մինչև տարվա վերջ անդրադառնալ նաև ներքին սակագներին: Օրենսդրական պահանջ է. որպեսզի նոր սակագները հաստատված լինեն գործողության մեջ մտնելուց առնվազն մեկ ամիս առաջ:

«168 ժամ», Հակոբ Քոչարյան