Թեժ աշնան թեժ օրը
ՍԴ դատարանի սեպտեմբերի 4-ի որոշումից հետո, որը նախատեսում էր Ռոբերտ Քոչարյանի անհապաղ ազատում, անցավ 216 ժամ։ Արտահերթ նիստ այդպես էլ չհրավիրվեց, և ի վերջո սեպտեմբերի 12-ին կայացավ նշանակված նիստը։ Աշխատանքային օրվա ավարտին դատավոր Աննա Դանիբեկյանը հեռացավ խորհրդակցական սենյակ՝ Ռ․Քոչարյանի կալանքից ազատելու միջնորդության վերաբերյալ որոշում կայացնելու համար։ Որոշումը կհրապարակվի սեպտեմբերի 17-ին․․․ «Անհապաղը» հետաձգվեց ևս 144 ժամով։
Նիստը, և ընդհանրապես օրը շատ ճնշող էին մի քանի պատճառներով։
Զարմանալի էր նիստում տուժողների իրավահաջորդների մեծաքանակ ներկայությունն այն դեպքում, երբ քննվող հարցի հետ նրանք բացարձակ կապ չունեին։ Այնպիսի տպավորություն էր, ասես բոլորն էլ զգալով, որ գործող իշխանությունների հեռանալով (ինչը սարերի հետևում չէ) այս դատը մարելու է նավթը վերջացած ճրագի նման՝ առիթը բաց չեն թողնում ժողովրդին լացացնելու համար։ Ի դեպ, տուժողների շարքում չկար տուժած 187 ոստիկաններից և ոչ ոք։ Նրանք չե՞ն տուժել։ Եթե կառավարությունը նրանց համար փոխհատուցում չի նախատեսել, արդյոք դրանից նրանք դադարում են Մարտի 1-ի դեպքերի տուժողներ լինել։ Իսկ փաստաբան Հայկ Ալումյանի դիպուկ բնորոշմամբ՝ ՀՀ երեք միլիոն բնակչությունն է մարտի 1-ին տուժել․․․ Մինչև հիմա էլ տուժում ենք՝ ազգի ու պետության առաջ ծառացած լուրջ մարտահրավերները տարուց ավել ստորադասելով այս դատական ֆարսին։
Նիստում դատախազների, առավել ևս տուժողների փաստաբանների ՍԴ որոշման տարակուսանք առաջացնող մեկնաբանություններից հետո սկսվեց օրվա ամենալավ նախապատրաստած համարը՝ Քաղպայմանագրի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ Սարգիս Քլոյանի առաջնորդությամբ մի քանի տուժողի կողմից Ռոբերտ Քոչարյանին սրտաճմլիկ մեղադրանքներ ներկայացվեցին։ Դրանց պարոն Քոչարյանը հակադարձեց զարմանալի տոկունությամբ։ Բայցևայնպես գործն արված էր՝ ապահովված էր էմոցիոնալ ֆոնը, անկախ մեղադրանքների փուչ ու անհիմն, անգամ զավեշտալի լինելուց։ Ասենք, ինչ մակարդակի փաստաբան որ ունեն, էն կարգի էլ ծառայություն են ստանում․․․ եթե 2008-ի մարտին հայտարարված Արտակարգ դրությունը փաստաբան Սեդա Սաֆարյանը ներկայացնում է որպես Ռազմական դրություն, էլ ի՞նչ սպասես նրանից։
Ասենք, որ շատ պարզունակ բեմադրություն էր․․․ Բայց պետք է նաև նշել, որ հատկապես այս նիստից հետո, զոհերի իրավահաջորդներն այլևս կարեկցանք չեն առաջացնում, որովհետև ակնհայտ է, որ դարձել են մանիպուլյացիաների զոհ, եթե ոչ մասնակից։
Հայաստանի ողբերգությունը Մարտի 1-չէ․ մեր ողբերգությունը դատարկ խոսքերին և բարձրագոչ կոչերին հավատացողներն ու դրանց հետևից գնացողներն են, ոմանց քինախնդրությանը ծափ տվողներն ու դամ պահողներն են․․․
Ի դեպ, սեպտեմբերի 12-ին, դատական նիստից բացի, մարտի 1-ի տուժողների իրավահաջորդներին այլ անդադարձներ ևս եղան ։ http://yerevan.today/all/social/39299/ «Զինվոր» հասարակական խորհրդի հրավիրած ասուլիսիսին բարձրաձայնվեց հետևյալ պահանջը՝ Մարտի 1-ի տուժածներին տրամադրվող աջակցության չափով (յուրաքանչյուրին 30 միլիոն դրամ, https://www.tert.am/am/news/2019/09/05/ ) պետք է աջակցություն տրամադրվի նաև զոհված զինծառայողների մայրերին ու այրիներին։ Խորհրդի նախագահ Մարգարիտա Խաչատրյանի խոսքով՝ եթե կառավարությունը չարձագանքի և չբավարարի իրենց առաջարկը, ապա իրենք պատրաստվում են դիմել ցույցերի, անգամ հացադուլի:
Լիովին արդարացի պահանջ է, և շատ տրամաբանված, քանի որ նրանց որդիներն ու ամուսինները զոհվել են Հայրենիքի համար, այլ ոչ թե ոմանց ամբիցիաների զոհն են դարձել։
Լարված էր նաև դատարանից դուրս։
Չորս օր անդադար բողոքի ակցիաներ անող և արդարադատություն պահանջող Ռոբերտ Քոչարյանի աջակիցներն օրը սկսեցին շատ սիմվոլիկ՝ Կոմիտասի անվան Պանթեոնում հայ մեծերի շիրիմներին ծաղիկներ դնելով… ասես նրանցից իմաստություն խնդրելով այսօրվա պառակտված հասարակության համար։
Նրանց դեմ հանդիման գոռում-գոչում էր խայտաբղետ մի զանգված։ «Հողեմ-թաղեմների» կողքին ՀԱԿ անդամների ներկայությունը մտածել էր տալիս, որ Փաշինյան Նիկոլը կարծես թե արդեն հաշտվել է Քոչարյանին ազատության մեջ տեսնելու մտքի հետ, ինչը միանգամայն անընդունելի է Տեր-Պետրոսյանի համար, ում անսահման քինախնդրության մասին միշտ է խոսվել։ Այնպիսի տպավորություն է, որ Նիկոլն իր բաժինն արել է՝ բանտարկելով Քոչարյանին և հնարավորինս ձգելով կալանքի տակ մնալու ամեն մի օրը։ Բայց այսօր նրա իրական պրոբլեմը ավելի շատ Ամուլսարն է, որը կարող է ռեալ կերպով սասանել նրա աթոռը։ ՀԱԿ-ի ակտիվ մասնակցությունն ի ցույց է դնում Ռոբերտ Քոչարյանից վրեժ լուծելու միակ հնարավորությունը մինչև վերջ օգտագործելու Տեր-Պետրոսյանի ջղաձիգ ջիգերը։
Շատ դիպուկ նշեց «Ազգային համաձայնություն» կուսակցության նախագահ Արամ Հարությունյանը՝ «Այսօր Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կռիվն է Ռոբերտ Քոչարյանի հետ: Այսօր մեջտեղ են եկել այն մարդիկ, ովքեր հող էին հանձնում»։
Քանի որ որտեղ հհշ, այնտեղ սադրանք ու կռիվն անպակաս են, այստեղ էլ սպասելի էին անցանկալի դեպքեր։ Սադրանք իհարկե կատարվեց, և իրեն «թո՛ւրք, բալեդ թաղեմ» անիծող կնոջը հարվածելու համար Արամ Հարությունյանը Շենգավիթի ոստիկանություն տարվեց։ Լավ չի իհարկե կնոջը հարվածելը, բայց ավելի վատ է, երբ քաղաքական գործիչները պատնեշվում են կանանցով, որոնք մի տեսակ անձեռնմխելիություն ունեն։ Բայց նախկին ու ներկա «БТР»-ներն այնքան են չափն անցել, որ անիծող-հայհոյող կնանմաններին ապտակողի վիճակը հասկանում ես։
Բերման էին ենթարկվել Ռ․ Քոչարյանի ևս մի քանի աջակիցներ։ 3 ժամը լրանալուց հետո նրանք ազատ արձակվեցին․․․ ինչպես որ անկասկած, ազատ կարձակվի 14 ամիս ապօրինի և 360 ժամ մեգա- ապօրինի (14 օր) կալանքի տակ պահված ՀՀ երկրորդ նախագահը։
Հ․Գ․ Վաղուց էինք ասում, որ բումերանգը հետ է գալու։ Իսկ այսօր հետ են գալիս փնջերով բումերանգներ։ Երևի Փաշինյան Նիկոլի մարտավարությունն այսօր այսպիսին է՝ Ամուլսարի հարցը շեղեմ Քոչարյանով։ Քոչարյանի հարցը շեղեմ Ստամբուլյան կոնվենցիայով։ Ստամբուլյան կոնվենցիան՝ բանկային հաշիվները վերահսկելով- Սանիտեքով- Թեղուտով-Շիշկինով-Սասնա ծռերով, Լոսի հանրահավաքով․․․․․․․․․․․ ու էս ամեն ինչով շեղեմ բոլորի ուշադրությունը Արցախից․․․
Լիա Իվանյան, հրապարակախոս