Ձեր վստահելի աղբյուրը

Բանկային համակարգը չափազանց զգայուն է, ուստի շատ հաճախ հնչող միակողմանի կարծիքները կարող են լուրջ հարված հասցնել բանկային համակարգին։ Այս մասին Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավար Թաթուլ Մանասերյանն՝ անդրադառնալով «Բանկային գաղտնիքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին» որոշման նախագծին։

Նրա խոսքով՝ մարդիկ պետք է ավելի ուշադիր կարդան բանկային համակարգին վերաբերող  առաջարկությունները, իսկ եթե ռիսկեր են տեսնում, ապա մերժելու փոխարեն պետք է առաջարկություններ ներկայացնեն։

Հիշեցնենք, որ «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» և «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքների փոփոխությունների համաձայն, առաջարկվում է առանձին դեպքերում հնարավորություն ստեղծել ստանալ բանկային գաղտնիք կազմող տեղեկություններ առանց սուբեկտային սահմանափակման:  Այսինքն՝ այս որոշումով իրավապահներին ոչ միայն մեղադրյալների ու կասկածյալների վերաբերյալ բանկային գաղտնիքի հասանելիություն են տալիս, այլև նրանց հետ փոխկապակցված ցանկացած անձի վերաբերյալ բանկային գաղտնիքը կարող է տրամադրվել իրավապահներին։ Միաժամանակ առաջարկվում է հանցագործությունների ցանկ, որոնցով հարուցված գործերով կարող է ներկայացվել նման միջնորդություն: Սակայն քննիչը բանկային գաղտնիք կազմող տեղեկություններ ստանալու միջնորդություն կարող է ներկայացնել բացառապես դատախազի համաձայնությամբ և գլխավոր դատախազի կամ նրա տեղակալի հաստատմամբ։

Թաթուլ Մանասերյանը չի կիսում այն տեսակետը, թե մեղադրյալի հետ առնչություն ունեցող անձի բանկային տեղեկատվությունը կարող է այդքան հեշտ հասանելի դառնալ իրավապահ մարմիններին։

«Չեմ կարծում, որ իրավապահները կչարաշահեն օրենքը, առավել ևս, չեմ կարծում, որ իրավապահներն այդպես հեշտությամբ կարող են հասնել գլխավոր դատախազին կամ նրա տեղակալին, որ նրանք միջնորդություն անեն դատարաններում այս կամ այն անձի բանկային գաղտնիքի գաղտնազերծման համար։ Սա մի քիչ չափազանցված մոտեցում է»,- ասաց տնտեսագետը։

Նրա խոսքով՝ դրա համար գլխավոր դատախազը կամ տեղակալը պետք է լուրջ փաստարկներ ունենան, իսկ եթե անգամ դատարանը որոշում կայացնի, ապա տվյալ անձն իրավունք ունի բողոքարկել այդ որոշումը և հասնել նույնիսկ մինչև ՄԻԵԴ:

Թաթուլ Մանասերյանը միաժամանակ նշեց, որ ինքն էլ է ռիսկեր տեսնում, ուստի ցանկացած օրենք պետք է անցնի մասնագիտական քննարկման, սակայն քննարկումները պետք է լինեն լուրջ մասնագետների մասնակցությամբ։

«Մենք ունենք կոնկրետ իրավիճակ, որ շատ փորձված «աղվեսներ», անկախության առաջին իսկ օրերից փորձել են որոշակի դպրոց անցնել, կատարելագործվել և ավելի հնարամիտ սխեմաներ մշակել՝ պետությանը հոշոտելու և առավելագույն գումարներ կորզելու համար։ Այս պարագայում հնարավոր չէ ստանդարտ մեթոդներով, եղած ինստիտուցիոնալ գործիքներով կոռուպցիայի դեմ պայքարել։ Նրանք, որոնք մերժողական մոտեցում ունեն, պետք է զուգահեռ նաև առաջարկ ներկայացնեն՝ ինչպես անել, ինչ անել։ Ինձ համար հարցերի հարցն այն է, թե ինչպես պետք է հանցագործ սխեմաները, փողերի լվացման դեպքերը բացահայտել»,- ընդգծեց նա։

Նա միաժամանակ ասաց՝ ինքն այն կարծիքին չէ, որ Կենտրոնական բանկը ռիսկերը հաշվի չառներ, ի վերջո առաջին տուժողը լինելու է ԿԲ-ն, տուժելու է բանկային և ֆինանսական համակարգը։

Տնտեսագետի խոսքով՝ նախագծով փորձ է արվում պահպանել հավասարակշռությունը՝ բանկային գաղտնիքի պաշտպանության,  հանրային շահի և  կոռուպցիայի դեմ պայքարի:

«Պետք է գտնել այս երեքի հատման կետերը, հակառակ դեպքում, սայլը տեղից չի շարժվելու և կոռուպցիայի դեմ արդյունավետ պայքար չի իրականացվելու»,- ընդգծեց նա։

Անդրադառնալով որոշ տնտեսագետների այն տեսակետին, թե նախագծի ընդունումից հետո ոչ միայն բանկային, այլ նաև  ֆինանսական համակարգը լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնելու, քանի որ դրա հետևանքով հնարավոր է բանկերից գումարները տեղափոխեն ավելի ապահով երկրներ, Թաթուլ Մանասերյանը նշեց, որ նախ՝ պետք է նման տեսակետ հայտնողներին հարցնել՝ իրենք իրենց ավանդները հանե՞լ են բանկերից, այլ երկրներ տեղափոխե՞լ են, թե վտանգ են տեսնում, որ ուզում են իրենց գաղտնազերծել։

«Բանկային համակարգը շատ զգայուն օրգանիզմ է, եթե հիմա պայմանավորվենք և չարամտորեն ինչ-որ շշուկներ տարածենք, ապա մինչև երեկո կարող ենք լուրջ վնաս հասցնել բանկային համակարգին։ Դրա համար ցանկացած օրենքի մասով պետք է մասնագիտական կարծիք լինի։ Այն օրենքների նախագծերը, որոնք նախապես չեն քննարկվել փորձագիտական հանրության հետ, մշտապես կա ռիսկ, որ դրանք բողոքների արդյունքում չեղարկվելու են։ Դրա համար պետք է գիտականորեն հիմնավորված որոշումներ կայացվեն»,- ասաց Թաթուլ Մանասերյանը։