Արա Զոհրաբյան. Դատական համակարգն, ի տարբերություն գործադիր, օրենսդիր իշխանությունների, պետք է առավել կայուն լինի
Հայաստանի համար գլխավոր առաջնահերթություններից է դատաիրավական համակարգի բարեփոխումը։ «ՀՀ դատական և իրավական բարեփոխումների 2019-2023 թվականների ռազմավարությունը` հանրային վստահության բարձրացման լույսի ներքո» խորագրով համաժողովին ասաց ՀՀ Փաստաբանների պալատի նախագահ Արա Զոհրաբյանը։
Նրա խոսքով, անցած ժամանակահատվածում բավականին մեծ աշխատանք է կատարվել, այսօր կա եռաստիճան դատական համակարգ, մասնագիտացված դատարաններ, այսօր դատարանն առավել մատչելի է քաղաքացուն, քան նախկինում։
«Խնդիրներ ունենք ինչպես նախկինից ժառանգություն ստացած, այնպես էլ ընթացիկ առաջացող խնդիրներ, որոնք կապված են տեխնոլոգիաների զարգացման հետ»,- ասաց Ա. Զոհրաբյանը։
Նա նշեց, որ այսօրվա փաթեթում ներկայացված են անցումային արդարադատության որոշ գործիքներ, որոնց անհրաժեշտութունն առաջացել է 2018 թ. իշխանափոխությամբ պայմանավորված քաղաքական նպատակներով։
«Ինձ մոտ տպավորություն է, որ մենք ցանկանում ենք անցյալը խմբագրել։ Չի կարելի անցյալը մոռանալ, որովհետև այդ դեպքում մենք մեր սխալները կկրկնենք, բայց անցյալով ապրելը մտահոգիչ եմ համարում։
Որևէ իշխանություն հավերժ չէ, և դատական համակարգն, ի տարբերություն գործադիր, օրենսդիր իշխանությունների, պետք է առավել կայուն լինի, դրանով է պայմանավորված, որ նույն Սահմանադրությունը գործիքներ չի տալիս քաղաքական իշխանության փոփոխությամբ պայմանավորված փոխել նաև դատական իշխանության պաշտոնատար անձանց, որովհետև ամեն փոփոխություն կբերի դատական իշխանության փոփոխության դրանից բխող բոլոր հետևանքներով։ Մենք լավ գիտենք, որ տուժողը լինելու է շարքային քաղաքացին։
Կոչս հետևյալն է՝ ուղղակի փորձենք զգույշ լինել, այսօր արհեստական անցյալի և նորի բաժանումը, ինձ համար արհեստական է, որևէ պաշտոնում չեմ տեսնում նորի, բոլորս այստեղ հին ենք, որովհետև նորը դառնալու համար մեզ ժամանակ է պետք, սովորություններ փոխել, կրթվել։ Այո, կան մարդիկ որոնք ազնիվ են եղել այդ համակարգում աշխատելիս։ Մենք պետք է այդ ազնվությունը խրախուսենք»,- ասաց Արա Զոհրաբյանը։
Նա մեջբերեց Գրիգոր Տաթևացուն, ով դեռ 14-րդ դարում ախտորոշել էր արդար դատաստանի խեղաթյուրման չորս պատճառ՝ կաշառքը, երեսպաշտությունը կամ կողմնակալությունը, վախը և տգիտությունը։
«Հավատացեք, այսօր էլ այդ չորս պատճառներն ակտուլ են, որևէ բան չի փոխվել։ Կարծում եմ՝ մեր բարեփոխումները պետք է թիրախավորեն հենց այս չորս պատճառներին։ Ակնհայտ է, որ դատական համակարգից կաշառքը վերացնելու համար առնվազն պետք է բարելավել դատավորների նյութատեխնիկական պայմանները, զուգահեռ բարձրացրնել իրավագիտակցություն, դատավորի միջից վախը հանելու համար, որպեսզի չվախենա գործադիր իշխանության ներկայացուցիչներից, հասարակությունից, մեխանիզմներ ներդնենք, որպեսզի այդ համակարգը նրան պաշտպանի»,- ասաց Փաստաբանների պալատի նախագահ Արա Զոհրաբյանը։