Իրավունք 11:01 09/10/2019 Հայաստան

Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանի դատական գործը առաջ է գնում թուրքական դատարաններում. Սասունյան

Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության (Լիբանան, Անթիլիաս) ներկայացրած հայցադիմումը՝ Թուրքիայի Սիս քաղաքում գտնվող իր նախկին նստավայրի վերականգնման համար, հասարակական լայն հնչեղություն էր ստացել, մինչդեռ նույնքան կարևոր մեկ այլ դատական հայց ընդդեմ Թուրքիայի հազիվ թե հայտնի է հայ և միջազգային հանրությանը։ 

Այս համեմատաբար անհայտ դատավարությունը հարուցվել է Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանի կողմից յոթ տարի առաջ: Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Ստամբուլում հայկական թերթի հրապարակած միակ լուրը վերաբերում էր Երուսաղեմի պատրիարք Նուրհան Արքեպիսկոպոս Մանուկյանի Թուրքիա կատարած տարատեսակ այցերին՝ այդ երկրում պատրիարքարանի կալվածքների վերաբերյալ հայցերի առնչությամբ: Երուսաղեմի պատրիարքարանի կողմից հայտարարություններ չեն եղել, և հայկական մամուլում ոչ մի հարցազրույց  չի հրապարակվել այս կարևոր դատական գործի մասին:

Թուրքիայում Երուսաղեմի պատրիարքարանի դատական գործի վերաբերյալ առաջին գլխավոր նորությունը հրապարակվեց թուրքական «Հյուրիեթ» թերթում 2019 թ․ հոկտեմբերի 2-ին: «Հյուրիեթը» հաղորդեց, որ Սահմանադրական դատարանը (Թուրքիայի բարձրագույն դատարանը) 2019 թ․ սեպտեմբերի 12-ին որոշում կայացրեց, որ Թուրքիայի ստորին ատյանի դատարանը խախտել է Հայոց պատրիարքարանի իրավունքները՝ մերժելով պատշաճ մուտք դատարան հայցադիմումի ներկայացման համար (Սահմանադրության 36-րդ հոդված)։ Սահմանադրական դատարանը հայտարարեց, որ ստորին ատյանի դատարանը բավարար չափով չի հետաքննել հայկական հայցադիմումի պահանջները։

Երուսաղեմի Սուրբ Հակոբյանց Հայ Առաքելական Աթոռը (Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքությունը) 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին հայց էր ներկայացրել Անկարայի դատարան՝ ձգտելով վերականգնել իր կալվածքները Թուրքիայում։ Թուրքական փաստաթղթերում հղում է արվում Երուսաղեմի պատրիարքարանի Սուրբ Հակոբյանց միաբանությանը որպես Մար Յակուբի, որը Սուրբ Հակոբյանցի թուրքերեն թարգմանությունն է։ Երկու տարբեր անունները խառնաշփոթ էին առաջացրել դատարանում այս կալվածքների սեփականատիրոջ իսկական ինքնության մասին:

Սահմանադրական դատարանը հայցը վերադարձրեց Անկարայի դատարան՝ պահանջելով, որ ստորին ատյանի դատարանը վերանայի այդ հարցը՝ անցկացնելով հետագա քննություններ։ Եթե ստորին ատյանի դատարանը վերանայի իր ավելի վաղ մերժումը, ապա այն դուռ կբացի դատական հետապնդման համար Թուրքիայի դատական համակարգի միջոցով։

Անցյալ շաբաթ ես պատիվ ունեցա հեռախոսազրույց ունենալՆուրհան արքեպիսկոպոս Մանուկյանի հետ դատական գործի կարգավիճակի վերաբերյալ։ Որքան ինձ հայտնի է, սա առաջին հարցազրույցն էր, որ Նորին գերազանցությունը շնորհել էր լրատվամիջոցի ներկայացուցչին այս հարցի առնչությամբ։ Նա ինձ տեղեկացրեց, որ Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանը միայն Ստամբուլում ուներ շուրջ 1200 կալվածք: Պատրիարքարանը ուներ նաև տասնյակ այլ կալվածքներ ամբողջ Թուրքիայում, որոնք կառավարության կողմից բռնագրավվել էին 1915 թ․ Հայոց ցեղասպանության ժամանակաշրջանում: Պատրիարք Մանուկյանը նշեց, որ Թուրքիայի Յալովա քաղաքում Երուսաղեմի պատրիարքարանի սեփականություն հանդիսացող շատ մեծ և արժեքավոր մի կալվածք 1950 թ․ մի թուրքահայի կողմից վաճառվել է մի թուրքի, որից հետո նա փախչել Միացյալ Նահանգներ։ Պատրիարքն ասաց, որ ինքը շահագրգռված է դատական հայց հարուցելու այդ թուրքահայի ժառանգների դեմ:

1973 թ․ օգոստոսի 7-ին Թուրքիայի Հիմնադրամների գլխավոր տնօրինությունը ի սկզբանե Երուսաղեմի կալվածքները ընդգրկել էր իր ցանկում։ Երբ որոշում կայացվեց դրանք Հիմնադրամի գլխավոր վարչության ենթակայությունից հանելու մասին, Երուսաղեմի պատրիարքարանը 2012 թ. հուլիսի 19-ին դատական հայց ներկայացրեց, սակայն թուրքական դատարանը մերժեց հայցադիմումը: Չնայած Պատրիարքարանը շահեց բողոքարկումը, սակայն դատարանը մերժեց այդ որոշումը․․․
Սահմանադրական դատարանը հայտարարեց, որ այս պահին կարիք չկա քննել Երուսաղեմի  Հայոց պատրիարքարանի կողմից պահանջվող կալվածքների սեփականության իրավունքը:
Սահմանադրական դատարանն այնուհետև որոշում կայացրեց, որ «նախքան փաստաթղթերը և գրառումները, մասնավորապես դատական գործի վարչական քննությունները դատարան ներկայացնելը, պետք է հնարավոր լիներ պարզել, թե արդյոք եղե՞լ է երկրորդ  Հիմնադրամ, թե՞ ոչ։ Առանց այդ բոլոր հարցերի պարզաբանման և առանց այդ բոլոր անհրաժեշտ քննությունների իրականացման դատական հայցադիմումը մերժելը մեծ անհարմարություն է առաջացրել դիմումատուի [Պատրիարքարան] համար, և դատարան դիմելու նրա իրավունքին միջամտելը եղել է անհամաչափ։ Այս մերժմամբ խախտվում է Սահմանադրական դատարանի 36-րդ հոդվածը՝ դատական կարգով մարդու իրավունքների պաշտպանությունը»:

Սա կարևոր դատավարություն է ոչ միայն Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանի, այլև ողջ հայ ժողովրդի համար: Հայցադիմումով պահանջվող հսկայական թվով ՝ 1200 կալվածքները, այն դարձնում են խիստ արժեքավոր, հատկապես հաշվի առնելով դրանց գտնվելու վայրը Ստամբուլում ՝ Թուրքիայի ամենանշանավոր քաղաքում:

Թեև դեռ շատ վաղ է խոսել այս դատական գործընթացի վերջնական արդյունքների մասին, հավանական է, որ Պատրիարքարանը վերականգնի 1200 կալվածքների մի մասը, եթե ոչ բոլորը, ապա Թուրքիայի կառավարությունը կարող է թույլ չտալ այդ գույքի վաճառքը և եկամուտների դուրս բերումը Թուրքիայից, թույլ տալով միայն գույքի օգտագործումը կամ դրա վարձակալությունը ուրիշների կողմից: Ստացված եկամուտը այնուհետև կարող է օգտագործվել Թուրքիայի հայկական դպրոցների և եկեղեցիների աջակցության համար:

Այնուամենայնիվ, եթե ստորին ատյանի դատարանը և Սահմանադրական դատարանը որոշում կայացնեն ընդդեմ հայկական Պատրիարքարանի, ապա այն կարող է հետո դատական հայց ներկայացնել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում:

Կիլիկիո կաթողիկոսարանը նույն սխեմային հետևելու գործընթացի մեջ է, այն բանից հետո, երբ նրա հայցադիմումը մերժվեց Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից, քանի որ այն ուղղակիորեն ներկայացվել էր Թուրքիայի Սահմանադրական դատարան՝ շրջանցելով Թուրքիայի ստորին ատյանի դատարանը: Կաթողիկոսարանն այժմ իր հայցը վերաներկայացնում է Թուրքիայի ստորին ատյանի դատարան։

Այս երկու դատավարությունների վերաբերյալ թուրքական դատարանների, անհրաժեշտության դեպքում, նաև Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի որոշումը վերաձևակերպելու է Թուրքիայից հայկական պահանջների օրինական հետապնդման օրակարգը՝ Հայոց ցեղասպանության պարզ ճանաչումից ավելի հեռուն գնալով:

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:33
2010 թ.-ին կրկին հաստատվեց, որ Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճակը պետք է որոշվի իրավական պարտադիր ուժ ունեցող Ղարաբաղի ժողովրդի կամքի արտահայտմամբ. Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է. «2010թ. դեկտեմբերի 1-ին, Ղազախստանի մայրաքաղաք Աստանայում գումարված ԵԱՀԿ գագաթաժողովի բացման...
Աղբյուր` Panorama.am
23:20
Նիկոլ Փաշինյանի հետ բանավեճի գնացած միակ նախագահը եղել է Իլհամ Ալիևը. Էդգար Ղազարյան
Հասարակական-քաղաքական գործիչ Էդգար Ղազարյանը գրում է. «Նիկոլ Փաշինյանի հետ բանավեճի գնացած միակ նախագահը եղել է Իլհամ Ալիևը, ով...
Աղբյուր` Panorama.am
23:13
Նա մի ողջ հասարակություն փորձում է ներքաշել իր հակապետական և հակաազգային թեզերի մեջ. Արա Պողոսյան
Քաղաքագետ Արա Պողոսյանը գրում է  «Նիկոլին իրականում ոչինչ պետք չէ համոզել կամ ապացուցել։ Նա մի ողջ հասարակություն փորձում է...
Աղբյուր` Panorama.am
23:00
Գլխներիս պատիժ չբերեինք, որ հետո ստիպված լինեինք մարսել ոճիրը. Տարոն Սիմոնյան
«Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության անդամ Տարոն Սիմոնյանը գրում է. «Մի զարմացեք, երբ հանցագործություն կատարած անձինք (և...
Աղբյուր` Panorama.am
22:52
Չափազանց օգտակար կլինի, որ Փաշինյանը բանավիճի Փաշինյանի հետ. Լևոն Տեր-Պետրոյանի մամուլի խոսնակի արձագանքը Փաշինյանին
Մեր պետության ու հասարակության համար չափազանց օգտակար կլինի, որ Փաշինյանը բանավիճի Փաշինյանի հետ, գրել է Առաջին նախագահի մամուլի խոսնակ ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:38
Մայր Տաճար էր բերվել հանուն Քրիստոսի առաջին նահատակի մասունքակիր աջը. Մայր Աթոռ
Մայր Աթոռից հայտնում են, որ տեղի է ունեցել դպրության, ուրարակրության և կիսասարկավագության աստիճանների տվչություն։ «Դեկտեմբերի 23-ին՝...
Աղբյուր` Panorama.am
22:26
Տիկտոկյան կոմիկ պերսոնաժների հետ ոչ ոք լուրջ թեմաներ, իհարկե, չի քննարկի. Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակի արձագանքը Փաշինյանի՝ բանավեճի հրավերին
ՀՀ երկրորդ նախագահի գրասենյակի ղեկավար Բագրատ Միկոյանի պատասխանը Նիկոլ Փաշինյանի՝ բանավեճի հրավերին: «Նախագահ Քոչարյանը վաղուց չի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:06
Եթե նա շատ է ուզում բանավիճել, ապա խորհուրդ ենք տալիս բանավիճել համանախագահ երկրների նախագահների հետ.Սերժ Սարգսյանի գրասենյակի պատասխանը Փաշինյանին
Արցախը Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մաս ճանաչելու մասին հայտարարության հեղինակ Նիկոլ Փաշինյանը պնդել է, թե 1994 թվականից ի վեր...
Աղբյուր` Panorama.am
21:48
Շրջանառությունից հանվել է տնտեսվարող սուբյեկտների կողմից իրենց տարածքները տեսահսկման համակարգերով ապահովելու օրենսդրական փաթեթը
ՀՀ ՆԳՆ-ից հայտնում են, որ շրջանառությունից հանվել է հանրային անվտանգության ապահովման շրջանակում տնտեսվարող սուբյեկտների կողմից իրենց տարածքները...
Աղբյուր` Panorama.am
21:30
Խոշոր ավտովթարի ժամանակ բախվել են «BMW»-ն ու «Volkswagen»-ը, վերջինը հայտնվել է մայթին
Նախորդ օրը՝ եկտեմբերի 22-ին, ժամը 12։10-ի սահմաններում Ահարոնյան և Դրոյի փողոցների խաչմերուկում բախվել են «BMW» և...
Աղբյուր` Panorama.am
21:12
Իրանի խորհրդարանը վավերացրել է Իրանի և ԵԱՏՄ-ի միջև Ազատ առևտրի գոտու համաձայնագիրը
Իրանի խորհրդարանի պատգամավորները լիագումար նիստում քննարկել են տնտեսական հանձնաժողովի զեկույցը՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետության և Եվրասիական...
Աղբյուր` Panorama.am
20:54
Թբիլիսիի քաղաքապետարանը Meta-ի գովազդի համար մոտ 25 հազար դոլար կծախսի
Թբիլիսիի քաղաքապետարանը Meta ընկերության Instagram և Facebook սոցիալական ցանցերում գովազդի (Boost) համար 2025 թվականին 70 հազար լարի (մոտ 25...
Աղբյուր` Panorama.am
20:41
Փաշինյանը ստելով՝ փորձում է ինքն իրեն արդացնել Արցախ կորստի և զոհերի համար․ Լևոն Քոչարյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանn, անդրադառնալով վարչապետ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե «1994...
Աղբյուր` Panorama.am
20:22
Ի՞նչ բանավեճ քաոսի լեզվով խոսող, առողջ տրամաբանությունը մերժող և միտքը կեղծիքի վրա կառուցող մարդու հետ․ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրում է.  «Ինքդ էլ լավ գիտես, որ նախորդ նախագահներից ոչ ոք չի գալու քեզ հետ բանավեճի, դրա համար էլ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Անդրեն ու կինը՝ Անին բաժանվե՞լ են․ Երգչի կինը հեռացրել է բոլոր լուսանկարները
Starnews-ը գրում է․ «Օրեր առաջ ԱՄՆ-ում՝ Dolby թատրոնում տեղի ունեցավ «Armenian music Video Awards» հեղինակավոր...
Աղբյուր` Panorama.am
20:00
Գերասիմ Վարդանյանը կշարունակի մնալ ազատության մեջ․ փաստաբան
Փաստաբան Սերգեյ Հարությունյանը տեղեկացնում է․ «ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանն այսօր մերժեց ՀՀ գլխավոր դատախազության հատուկ վերանայման...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Բա դու ո՞ւմ ետևում ես թաքնվում`ոստիկանության զորքի՞, թե՞ զրահապատ շքախմբի․ քաղաքացիները պատասխանում են Փաշինյանին
Նիկոլ Փաշինյանը ֆեյսբուքյան էջում գրել է․ «Լավ է, որ նախկին նախագահները իրենց ներկայացուցիչների միջոցով արձագանքել են ԼՂ բանակցային...
Աղբյուր` Panorama.am
19:20
Սամվել Վարդանյանի նկատմամբ հանցագործության կազմակերպիչը հանդիսացել է ՔՊ-ի բարձրագույն ղեկավարությունը․ Մելիքյան
«Սա հանցագործության մասին հաղորդում է, որը ներկայացրել է տուժող ճանաչված Հակոբ Ասլանյանը։ Այն քանի որ հանրային մեղադրանքի գործ է, ոչ թե՝...
Աղբյուր` Panorama.am
18:49
Արցախյան բանակցությունների մասին Նիկոլի գրառումը ոտքից գլուխ սուտ է, փորձում է էշի տեղ դնել․ Աշոտյան
Նիկոլի այսօրվա գրառումը մինչ իր կողմից իշխանության զավթումն Արցախյան բանակցությունների բովանդակության մասին ոտքից գլուխ կեղտոտ, անլվա սուտ է,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:37
Դատավարությունը կարող է վերջանալ Սամվել Վարդանյանի պարգևատրմամբ․ Նարեկ Մալյան
Հնարավոր է ինտրիգ ակնկալել  Սամվել Վարդանյանի դեմ դատից՝ հաշվի առնելով Հակոբ Ասլանյանի այսօրվա կարգավիճակը, լրագրողի հարցին ի պատասխան...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Ես նմա՞ն եմ հալածվողի․ ՔՊ-ից հեռացված Հակոբ Ասլանյան
Լրագրողները ՔՊ-ից հեռացված Հակոբ Ասլանյանից հետաքրքրվեցին, թե հնարավոր է հետ վերցնի բողոքը, պատասխանը կարճ էր՝ ոչ։ Հարցին թե, արդյո՞ք...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Չեմ հասկանում, ով է նման հաշվարկ կատարել. Տնտեսագետը՝ աշխատաժամանակի կրճատման մասին
Աշխատաժամանակի տևողության՝ մեկ ժամով կրճատումը կառաջացնի բացասական հետևանքներ թե տնտեսության, թե գործատուների, թե պետական բյուջեի համար։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Սիրիայի արտգործնախարարի պաշտոնակատարը կրթություն է ստացել Թուրքիայում
Սիրիայի նոր իշխանություններն արտաքին գործերի նախարարի ժամանակավոր պաշտոնակատար  են նշանակել Ասաադ Հասան ալ-Շիբանիին: Այդ մասին տեղեկացրել է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:58
Նա uտախnսnւթյան բացարձակ չեմպիոն է. Ռ.Քոչարյանի գրասենյակի ղեկավարը՝ Փաշինյանի մասին
«Վաղուց պարզ է, որ նա ստախոսության բացարձակ չեմպիոն է»,- NEWS.am-ի հետ զրույցում ասել է ՀՀ երկրորդ նախագահի գրասենյակի ղեկավար...
Աղբյուր` Panorama.am
17:51
Հայ nրբnւhիների գործած Ղազիրի գորգը՝ Հայոց ցեղասպանnւթյան թանգարան-ինստիտուտում
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը ստացել է արժեքավոր նվիրատվություն՝ Ղազիրի (Լիբանան) որբանոցի հայ որբուհիների գործած գորգը, որը գործվել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Կրեմլը հերքել է լուրերն այն մասին, որ Ասադի կինը ցանկանում է բաժանվել նրանից և հեռանալ Ռուսաստանից
ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը, մեկնաբանելով Բաշար ալ-Ասադի կնոջ՝ «Ռուսաստանի Դաշնությունից հեռանալու հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
Պուտինն Իրանի նախագահին հրավիրել է Ռուսաստան
Իրանի նախագահ Մասուդ  Փեզեշքիանը  հրավիրվել է Ռուսաստանի Դաշնություն։ Նրան համապատասխան հրավեր է ուղարկել Ռուսաստանի ղեկավար Վլադիմիր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:21
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտն իր քաղաքացիներին հորդորել է անհապաղ լքել Բելառուսը
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը Բելառուսում գտնվող ամերիկացիներին կոչ է արել անհապաղ լքել հանրապետության տարածքը։ «ՌԻԱ նովոստի»-ի փոխանցմամբ,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
Հոռոմ-Արթիկ-Ալագյազ ավտոճանապարհին թույլ բուք է, տեղ-տեղ մերկասառույց
Դեկտեմբերի 23-ին՝ ժամը 17:00-ի դրությամբ, Հոռոմ-Արթիկ-Ալագյազ ավտոճանապարհին թույլ բուք է, տեղ-տեղ մերկասառույց։ Անիի տարածաշրջանում խիտ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:14
ՄԻՊ-ն հրապարակել է արտահերթ զեկույց
Մարդու իրավունքների պաշտպանը հրապարակել է  արտահերթ զեկույց՝ «ՀՀ ԱՆ քրեակատարողական հիմնարկներում և ՆԳՆ ոստիկանության...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
12:25 21/12/2024

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}