Իրավունք 11:01 09/10/2019 Հայաստան

Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանի դատական գործը առաջ է գնում թուրքական դատարաններում. Սասունյան

Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության (Լիբանան, Անթիլիաս) ներկայացրած հայցադիմումը՝ Թուրքիայի Սիս քաղաքում գտնվող իր նախկին նստավայրի վերականգնման համար, հասարակական լայն հնչեղություն էր ստացել, մինչդեռ նույնքան կարևոր մեկ այլ դատական հայց ընդդեմ Թուրքիայի հազիվ թե հայտնի է հայ և միջազգային հանրությանը։ 

Այս համեմատաբար անհայտ դատավարությունը հարուցվել է Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանի կողմից յոթ տարի առաջ: Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Ստամբուլում հայկական թերթի հրապարակած միակ լուրը վերաբերում էր Երուսաղեմի պատրիարք Նուրհան Արքեպիսկոպոս Մանուկյանի Թուրքիա կատարած տարատեսակ այցերին՝ այդ երկրում պատրիարքարանի կալվածքների վերաբերյալ հայցերի առնչությամբ: Երուսաղեմի պատրիարքարանի կողմից հայտարարություններ չեն եղել, և հայկական մամուլում ոչ մի հարցազրույց  չի հրապարակվել այս կարևոր դատական գործի մասին:

Թուրքիայում Երուսաղեմի պատրիարքարանի դատական գործի վերաբերյալ առաջին գլխավոր նորությունը հրապարակվեց թուրքական «Հյուրիեթ» թերթում 2019 թ․ հոկտեմբերի 2-ին: «Հյուրիեթը» հաղորդեց, որ Սահմանադրական դատարանը (Թուրքիայի բարձրագույն դատարանը) 2019 թ․ սեպտեմբերի 12-ին որոշում կայացրեց, որ Թուրքիայի ստորին ատյանի դատարանը խախտել է Հայոց պատրիարքարանի իրավունքները՝ մերժելով պատշաճ մուտք դատարան հայցադիմումի ներկայացման համար (Սահմանադրության 36-րդ հոդված)։ Սահմանադրական դատարանը հայտարարեց, որ ստորին ատյանի դատարանը բավարար չափով չի հետաքննել հայկական հայցադիմումի պահանջները։

Երուսաղեմի Սուրբ Հակոբյանց Հայ Առաքելական Աթոռը (Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքությունը) 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին հայց էր ներկայացրել Անկարայի դատարան՝ ձգտելով վերականգնել իր կալվածքները Թուրքիայում։ Թուրքական փաստաթղթերում հղում է արվում Երուսաղեմի պատրիարքարանի Սուրբ Հակոբյանց միաբանությանը որպես Մար Յակուբի, որը Սուրբ Հակոբյանցի թուրքերեն թարգմանությունն է։ Երկու տարբեր անունները խառնաշփոթ էին առաջացրել դատարանում այս կալվածքների սեփականատիրոջ իսկական ինքնության մասին:

Սահմանադրական դատարանը հայցը վերադարձրեց Անկարայի դատարան՝ պահանջելով, որ ստորին ատյանի դատարանը վերանայի այդ հարցը՝ անցկացնելով հետագա քննություններ։ Եթե ստորին ատյանի դատարանը վերանայի իր ավելի վաղ մերժումը, ապա այն դուռ կբացի դատական հետապնդման համար Թուրքիայի դատական համակարգի միջոցով։

Անցյալ շաբաթ ես պատիվ ունեցա հեռախոսազրույց ունենալՆուրհան արքեպիսկոպոս Մանուկյանի հետ դատական գործի կարգավիճակի վերաբերյալ։ Որքան ինձ հայտնի է, սա առաջին հարցազրույցն էր, որ Նորին գերազանցությունը շնորհել էր լրատվամիջոցի ներկայացուցչին այս հարցի առնչությամբ։ Նա ինձ տեղեկացրեց, որ Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանը միայն Ստամբուլում ուներ շուրջ 1200 կալվածք: Պատրիարքարանը ուներ նաև տասնյակ այլ կալվածքներ ամբողջ Թուրքիայում, որոնք կառավարության կողմից բռնագրավվել էին 1915 թ․ Հայոց ցեղասպանության ժամանակաշրջանում: Պատրիարք Մանուկյանը նշեց, որ Թուրքիայի Յալովա քաղաքում Երուսաղեմի պատրիարքարանի սեփականություն հանդիսացող շատ մեծ և արժեքավոր մի կալվածք 1950 թ․ մի թուրքահայի կողմից վաճառվել է մի թուրքի, որից հետո նա փախչել Միացյալ Նահանգներ։ Պատրիարքն ասաց, որ ինքը շահագրգռված է դատական հայց հարուցելու այդ թուրքահայի ժառանգների դեմ:

1973 թ․ օգոստոսի 7-ին Թուրքիայի Հիմնադրամների գլխավոր տնօրինությունը ի սկզբանե Երուսաղեմի կալվածքները ընդգրկել էր իր ցանկում։ Երբ որոշում կայացվեց դրանք Հիմնադրամի գլխավոր վարչության ենթակայությունից հանելու մասին, Երուսաղեմի պատրիարքարանը 2012 թ. հուլիսի 19-ին դատական հայց ներկայացրեց, սակայն թուրքական դատարանը մերժեց հայցադիմումը: Չնայած Պատրիարքարանը շահեց բողոքարկումը, սակայն դատարանը մերժեց այդ որոշումը․․․
Սահմանադրական դատարանը հայտարարեց, որ այս պահին կարիք չկա քննել Երուսաղեմի  Հայոց պատրիարքարանի կողմից պահանջվող կալվածքների սեփականության իրավունքը:
Սահմանադրական դատարանն այնուհետև որոշում կայացրեց, որ «նախքան փաստաթղթերը և գրառումները, մասնավորապես դատական գործի վարչական քննությունները դատարան ներկայացնելը, պետք է հնարավոր լիներ պարզել, թե արդյոք եղե՞լ է երկրորդ  Հիմնադրամ, թե՞ ոչ։ Առանց այդ բոլոր հարցերի պարզաբանման և առանց այդ բոլոր անհրաժեշտ քննությունների իրականացման դատական հայցադիմումը մերժելը մեծ անհարմարություն է առաջացրել դիմումատուի [Պատրիարքարան] համար, և դատարան դիմելու նրա իրավունքին միջամտելը եղել է անհամաչափ։ Այս մերժմամբ խախտվում է Սահմանադրական դատարանի 36-րդ հոդվածը՝ դատական կարգով մարդու իրավունքների պաշտպանությունը»:

Սա կարևոր դատավարություն է ոչ միայն Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարանի, այլև ողջ հայ ժողովրդի համար: Հայցադիմումով պահանջվող հսկայական թվով ՝ 1200 կալվածքները, այն դարձնում են խիստ արժեքավոր, հատկապես հաշվի առնելով դրանց գտնվելու վայրը Ստամբուլում ՝ Թուրքիայի ամենանշանավոր քաղաքում:

Թեև դեռ շատ վաղ է խոսել այս դատական գործընթացի վերջնական արդյունքների մասին, հավանական է, որ Պատրիարքարանը վերականգնի 1200 կալվածքների մի մասը, եթե ոչ բոլորը, ապա Թուրքիայի կառավարությունը կարող է թույլ չտալ այդ գույքի վաճառքը և եկամուտների դուրս բերումը Թուրքիայից, թույլ տալով միայն գույքի օգտագործումը կամ դրա վարձակալությունը ուրիշների կողմից: Ստացված եկամուտը այնուհետև կարող է օգտագործվել Թուրքիայի հայկական դպրոցների և եկեղեցիների աջակցության համար:

Այնուամենայնիվ, եթե ստորին ատյանի դատարանը և Սահմանադրական դատարանը որոշում կայացնեն ընդդեմ հայկական Պատրիարքարանի, ապա այն կարող է հետո դատական հայց ներկայացնել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում:

Կիլիկիո կաթողիկոսարանը նույն սխեմային հետևելու գործընթացի մեջ է, այն բանից հետո, երբ նրա հայցադիմումը մերժվեց Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից, քանի որ այն ուղղակիորեն ներկայացվել էր Թուրքիայի Սահմանադրական դատարան՝ շրջանցելով Թուրքիայի ստորին ատյանի դատարանը: Կաթողիկոսարանն այժմ իր հայցը վերաներկայացնում է Թուրքիայի ստորին ատյանի դատարան։

Այս երկու դատավարությունների վերաբերյալ թուրքական դատարանների, անհրաժեշտության դեպքում, նաև Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի որոշումը վերաձևակերպելու է Թուրքիայից հայկական պահանջների օրինական հետապնդման օրակարգը՝ Հայոց ցեղասպանության պարզ ճանաչումից ավելի հեռուն գնալով:

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:07
Արթուր Պողոսյանը` Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնի թեկնածու
«Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունն առաջադրել եմ Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնում»,-Հանրային հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:56
Սաակաշվիլին հեղաշրջման կոչ է անում. Մամուկա Մդինարաձե
Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին կոչ է անում քաղաքացիներին երկրում հեղաշրջում իրականացնել՝ ասելով, որ ցուցարարները պետք է ավելի շատ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ից հայտնում են, որ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության վերջնարդյունքում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը և այդ մասին իր ֆեկսբուքյան էջում.․ «Հարցազրույցս Հանրային...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}