Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ռեժիսոր, դերասան, պրոդյուսեր, նկարիչ, գրող Արթուր Էլբակյանը երկար տարիներ ապրում է ԱՄՆ-ում, սակայն նկարների գույները հայկական են, գրածները հայերեն են, խաղացածը հայերեն է: Նա լիահույս է, որ մի օր իր արվեստով կներկայանա Երևանին և երևանցիներին:

Արթուր Էլբակյանը պատասխանել է Panorama.am-ի հարցերին.

Panorama.am-Ռեժիսոր, դերասան, պրոդյուսեր, նկարիչ, գրող՝ ո՞րն է Ձեզ ավելի հոգեհարազատ, ո՞ր ոլորտում եք Դուք ձեզ ավելի ազատ զգում ձեր բոլոր մտահղացումներն իրագործելու առումով։

Ա.Էլբակյան-Ձեր հարցը հասկանալի է, բայց թվարկածը ինձ համար ոլորտ չէ, այլ ապրելու կերպ: Իմ աշխարհն է, իմ տունն է, իմ հոգեվիճակը: Կյանքիս այս հատվածում  հայտնվել եմ մի խաչմերուկում, որտեղ արվեստի բոլոր այդ ճյուղերը խաչաձևել և ուղեկցում են ինձ: Նրանք նուրբ  թելերով կապված են իրար հետ, լրացնում են միմյանց և օգնում են ինձ բացահայտել իմ բնությունը:

Panorama.am-Այս պահին ինչի՞ վրա եք աշխատում՝ ֆիլմ, բեմադրություն, գիրք...

Ա.Էլբակյան-Այս հարցազրույցը համընկավ ստեղծագործական բուռն շրջանի հետ և թվարկումս երկար կարող է ստացվել:  Այս պահին ընթանում  են Երևանի և երևանցիների մասին պատմող «Մեր մասին» գրքի սրբագրման և ձևավորման անչափ դժվարին աշխատանքները, որից հետո գիրքը կգնա տպարան, և վերջապես այդ գրքի վրա աշխատելու իմ մի քանի տարվա մաքառումը դրանով կավարտվի: Զուգահեռ տպագրության եմ պատրաստում «Հարյուր» վերնագրով իմ բանաստեղծությունների գիրքը և «Իմ խելագար Շեքսպիրը» պիեսների ժողովածուն, որի մեջ բացի նշածիցս տեղ են գտել «Հայրենասերը», «Խորթը», «Կարմիր կակաչներ» և «Հայրիկ, ես արդեն մեծ եմ» պիեսները: Վերջինիս բեմադրական աշխատանքները դերասանական կազմի ընտրությունից հետո շուտով կսկսվեն: Իսկ Սողոմոն Թեհլիրյանին նվիրված  «Կարմիր կակաչներ» պիեսի բեմադրական աշխատանքները արդեն սկսվել են, որի պրեմիերան նախատեսված է գարնանը: Պրոդյուսարական աշխատանքներ  են տարվում իմ գրած սցենարով «Արամի Դուռը» ֆիլմը նկարահանելու ուղղությամբ: Ֆիլմը պատմելու է օտար ափերում հայտնված, դժվար կյանքով ապրող Արամի մասին, որը շատ ու շատ տարագիր հայերի նման աշխարհի երեսին իր տունն է փնտրում: Մոտ ապագայում նախատեսվում է նաև իմ նկարչական աշխատանքների առաջին մեծ անհատական ցուցահանդեսը: Եվ եթե այս ամենին գումարեք նաև ամեն շաբաթ  «Արթուր Էլբակյանը ժամադրում է»  հաղորդաշարի նկարհանումները, կարծում եմ, ամբողջական պատկերը կլրանա:

Panorama.am-  «What is Jass» ֆիլմը, «Իմ խելագար Շեքսպիրը» պիեսն արժանացել են մրցանակների։ Ի՞նչ են մրցանակներն, առհասարակ, ստեղծագործող մարդու համար, պե՞տք է մտածել՝ «ստեղծել այնպիսի գործ, որ մրցանակի արժանանալու հնարավորություն ունենա», թե առաջնայինը գաղափարն է, թեև մտքում ունենալով, որ այն «այնքան էլ փառատոնային, մրցութային չէ»։ Ո՞րն է Ձեր աշխատանքների հիմքը։

Ա.Էլբակյան-Փառատոնային հարթակներն աշխարհին ներկայանալու ու տարբեր երկրների մշակութին ծանոթանալու հնարավորություն են տալիս, իսկ մրցանակներն աշխատանքիդ գնահատականն են և, կարծում եմ, լավ է, որ դրանք գոյություն ունեն: Սակայն հավատացեք ես չեմ կենտրոնանում մրցանակների և կոչումների վրա: Պարզապես ապրում եմ իմ աշխարհում և իմ գործն եմ անում: Չգրված մի օրենք կա՝ «Գործդ լավ արա և մրցանակները իրենք կգտնեն քեզ»: Ես այդ սկզբունքն եմ որդեգրել: Ցանկացած աշխատանքիս հիմքում իմ ընկալած աշխարհն է` իմ հույզերն ու մտքերն են: Նկարներիս գույները հայկական են, գրածներս հայերեն են, խաղացածս հայերեն է: Ինչ անում եմ` անում եմ հայերեն: Ու եթե դա տեսնում և գնահատում է օտարը, ես ինձ պարզապես լավ  եմ զգում: Ամերիկյան լավագույն թատերագետներից մեկը Նյու-Յորքում «Իմ խելագար Շեքսպիրը» ներկայացումը դիտելուց հետո իմ պիեսը դրեց Ֆրանց Կաֆկայի, Միլան Կունդերայի, Կարել Չապեկի, Միխայիլ Բուլգակովի և Նիկոլայ  Գոգոլի համաշխարհային անուններ ունեցող հեղինակների կողքին, իսկ պիեսում բարձրացված հարցերը որակեց որպես համամարդկային:

Panorama.am - Կարոտո՞ւմ եք հին Երևանը, որն այսօր արդեն դժվարությամբ կարելի է «գտնել»։

Ա.Էլբակյան- Իմ գրքում գրել եմ. «Երևանը միայն շինությունները չեն: Երևանը ինձ համար նախ և առաջ մարդիկ են` ովքեր շունչ ու հոգին են տվել մեր քաղաքին»: Ուստի, եթե խոսքը կարոտին է վերաբերվում, ապա  ես նախ և առաջ նրանց եմ կարոտում ում հետ ապրել եմ նույն քաղաքում: Չեմ ուզում կարծիք ձևավորվի, որ Երևանի և երևանցիների մասին գրած իմ գրքի հիմքում կարոտն է: Գիրքը ավելի շուտ մտորում է առնվազն երկու սերունդների անցած կյանքի մասին: Մեր ծնողների և իմ  սերունդի մասին է, ովքեր կառուցեցին, պահպանեցին մեր սիրելի քաղաքը և թողեցին նոր սերունդներին: Իմ գիրքը բառիս լայն իմաստով այն ժամանակների երևանցու մշակույթի և արժեքների մասին է:

Panorama.am -Ինչո՞ւ որոշեցիք գրել «Մեր մասին» գիրքը և ում էր այն հիմնականում ուղղված՝ հենց այն քանդողներին, թե հին Երևանն ու երևանցիներին կարոտողներին։ Զրույցներ հին երևանցիների հետ, լուսանկարներ հին Երևանից՝ դժվա՞ր էր այդ ամեն ինչին անդրադառնալ հուշեր, հիշողություններ արթնանալու առումով։

Ա.Էլբակյան -Գիրքը գրելու պատճառները մի քանիսն են, բայց հիմնական պատճառը իմ սիրո խոստովանությունն  է մեր սիրած քաղաքին: Ես անուղղելի երևանցի եմ,  և չնայած նրան, որ քսան տարուց ավել Երևանում չեմ  ապրում, մնացել եմ  նույն երևանցին:  Անասելի դժվար էր գրքի վերջին վերջակետը դնելը: Աշխատելիս նոր փաստեր էին ի հայտ գալիս, նոր ճակատագրերի հետ էի հանդիպում: Այո դժվար էր, սակայն, այնուամենայնիվ, գիրքն ավարտեցի,  բայց վերջակետ չդրեցի:

Panorama.am- Ինչպիսի՞նն է այսօր Երևանն ու երևանցին, հեռվից ի՞նչ եք «զգում»։

Ա.Էլբակյան- Անհիշելի ժամանակներից չեմ եղել իմ սիրած քաղաքում, այդ իսկ պատճառով չեմ ուզում ոչ օբյեկտիվ գնահատական տալ: Այն, ինչ տեսնում եմ սոցիալական ցանցերի միջոցով և ինձ պատմում են իմ ընկերները, խոսում է այն մասին, որ մեր Երևանը էլի գեղեցիկ է: Ցավում եմ, որ որոշ շինություններ անվերադարձ կորցրել ենք, բայց մեկ է` ես սիրում եմ Երևանը ինչպիսին էլ, որ լինի: Սիրում եմ իր կնճիռներով ու վերքերով, իր հնությամբ ու իր նորով: ԵՐԵՎԱՆԸ  եղել է, կա և կմնա, իսկ երևանցու տեսակը միշտ կլինի: «Հեռվից ի՞նչ եմ «զգում»: Հեռվից անսպառ սեր ու ջերմություն եմ զգում: Լիահույս եմ, որ մի օր իմ արվեստով կներկայանամ Երևանին և երևանցիներին:

Միշտ Ձեր` Արթուր Էլբակյան:

Panorama.am-Շնորհակալություն: