Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղար Մարիա Պեյչինովիչ Բուրիչը հոկտեմբերի 11-ին ելույթ է ունեցել Վենետիկի հանձնաժողովի լիագումար նիստում, որի ընթացքում հիմնականում անդրադարձել է Հայաստանում Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացմանը։ Բուրիչը խոսել է իր փորձի մասին, երբ Խորվաթիայի նախկին արտգործնախարարն ու փոխվարչապետն էր, որը ձգտում էր ապահովել, որ Խորվաթիայի խորհրդարանը վավերացներ Կոնվենցիան:

«Հայաստանում գործընթացը դեռևս չի ավարտվել, և պայմանագրի համատեղելիության գնահատումը, ի վերջո, Սահմանադրական դատարանի խնդիրն է: Այնպես որ, ես չեմ ուզում որևէ առանձնահատուկ մեկնաբանություններ անել Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքի վերաբերյալ: Այնուամենայնիվ, իմ փորձառությունից գիտեմ այս թեմայի վերաբերյալ անաչառ իրավական պատկերացումների կարևորությունը»,-ասել է Բուրիչը։

ԵԽ գլխավոր քարտուղարը նշել է, որ Խորվաթիայի ԱԳ և փոխվարչապետ եղած ժամանակ արվել է վերլուծություն, թե ինչ պարտավորություններ են բխում Ստամբուլի կոնվենցիայի վավերացումից՝ նշելով, որ յուրաքանչյուրի համար, ովքեր սատարում են պայմանագրի օրինական ուժի մեջ մտնելուն, դա կարևոր էր փաստերի հաստատման համար, և ազգային քննարկման մեջ ավելի շատ հանգստության և պատճառաբանվածություն մտցնելու համար։

«Ի վերջո, դա մեզ օգնեց ապահովել, որ մեր խորհրդարանն ընդունի օրինագիծը: Եվ դա իսկապես կարևոր էր:  Ստամբուլի կոնվենցիան համընդհանուր մոտեցում է ցուցաբերում կանանց նկատմամբ բռնության և ընտանեկան բռնության դեմ պայքարի համար: Այն պահանջում է պետությունների կողից միջոցներ ձեռնարկել հանցագործության կանխարգելման, զոհերի պաշտպանության և հանցագործների հետապնդման համար:  Եվ պարզ է, որ բռնությունը պետք է հասկանալ ոչ թե որպես մասնավոր դեպք, այլ որպես հանցավոր վարք, որի համար իշխանությունները պետք է ապահովեն, որ չլինի անպատժելիություն»,-ասել է ԵԽ գլխավոր քարտուղարն ու հավելել, որ այնտեղ, որտեղ երկրները վավերացրել և կիրարկել են պայմանագիրը, դրա ազդեցության մասին հասարակության վախերը վերացել են, մինչդեռ զոհերն ու հավանական զոհերը, հիմնականում կանայք, ավելի լավ են պաշտպանվել:

Բուրիչը նշել է, որ  ԵԽ բոլոր կոնվենցիաների, այդ թվում նաև Ստամբուլի կոնվենցիայի հիմքերը  Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայում և Եվրոպական սոցիալական խարտիայում են։

Նշենք, որ հոկտեմբերի 12-ին Վենետիկի հանձնաժողովի նիստի օրակարգում էր Հայաստանում Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացման սահմանադրականության հարցը, որի վերաբերյալ  հատուկ կարծիք ստանալու համար Վենետիկի հանձնաժողովին դիմել էր արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը։

Վենետիկի հանձնաժողովն իր կարծիքում նշել է, որ Ստամբուլի կոնվենցիան չի պարունակում որևէ դրույթ, որը հակասում է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը: Հանձնաժողովը անդրադարձել է Կոնվենիցայի որոշ հայեցակարգերի «բախմանը» ու հատուկ ուշադրություն հրավիրել «գենդեր», «գենդերային ինքնություն», «սեռական կողմնորոշում», ինչպե նաև «ընտանիք» ու «ամուսնություն» տերմինների վրա։

«Արձագանքելով այն պնդումներին, որ Ստամբուլի կոնվենցիան այսպես կոչված գենդերային գաղափարախոսության համար տրոյական ձի է, որը ձգտում է ամբողջովին փոխել ազգային պետությունների մշակույթը և ստիպել նրանց ժխտել տղամարդկանց և կանանց միջև կենսաբանական տարբերությունները, Վենետիկի հանձնաժողովն ընդգծում է, որ Կոնվենցիան հստակ սահմանում է «սեռի»՝ որպես կենսաբանական իրողության, և «գենդերի»՝ որպես սոցիալական իրողության միջև տարբերությունը։ «Սոցիալական» բնորոշումը ոչ մի դեպքում չի նախատեսվում փոխարինել կենսաբանականին»,-ասվում է Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքում։

Նշվում է, որ Ստամբուլի կոնվենցիան մասնակից պետություններից չի պահանջում որևէ քայլեր ձեռնարկել՝ տարբեր կատեգորիայի անձանց ճանաչելու կամ նրանց գենդերային ինքնության հիման վրա հատուկ կարգավիճակ շնորհելու մասին: Այն պարզապես հաստատում է, որ գենդերային ինքնությունը դասվում է խտրականության արգելված հիմքերի շարքում: Սա նշանակում է, որ անհատին չպետք է զրկել պաշտպանությունից կամ զոհի կարգավիճակից` իր գենդերային ինքնության պատճառով: Այս մոտեցումը, կարծես, լիովին համատեղելի է ՀՀ Սահմանադրության դրույթներին, որոնք վերաբերում են օրենքի առաջ ընդհանուր հավասարությանը և խտրականության արգելքին: Նույնը վերաբերում է սեռական կողմնորոշմանը. Ստամբուլի կոնվենցիան վերաբերում է դրան միայն իր ոչ խտրական դրույթներով: Ստամբուլի կոնվենցիան չի պարունակում ընտանիքի, գործընկերային կամ նույնասեռական հարաբերությունների որևէ սահմանում, և չի նպաստում նման հարաբերությունների որևէ ձևի:  Ընդգծվում է, որ Ստամբուլի կոնվենցիան մասնակից պետություններին չի պարտավորեցնում օրինականացնել նույնասեռ ամուսնությունները: