Ձեր վստահելի աղբյուրը

2015 թվականին Ուզբեկստանում Beeline-ը, որը միջազգային ՎԵՈՆ խմբի մաս է, հայտնվեց միջազգային կոռուպցիոն սկանդալի կենտրոնում։ Ընկերությունն այդ երկրի պաշտոնատար անձանց՝ որպես կաշառք, տրամադրել էր մեծ գումար՝ բարեգործության տեսքով: Հետաքննության արդյունքում Օսլոյի օդանավակայանում ձերբակալեց ՎԵՈՆ (VimpelCom) ընկերությունների խմբի այն ժամանակվա տնօրենը։

Նա անմիջապես սկսեց համագործակցել հետաքննության հետ: Որպես հետևանք ընկերությունը ոչ միայն վճարեց 800-850 մլն դոլարին հասնող տուգանք, այլ նաև պարտավորվեց ներդնել կոմպլայենսի գործառույթն ընկերությունների խմբի բոլոր երկրներում:

«ՎԵՈՆ» խումբը աշխարհի խոշորագույն ինտեգրված օպերատորներից մեկն է: Այն շրջանառվում է NASDAQ և Euronext Amsterdam բորսաներում: Սա նշանակում է, որ խմբի մաս կազմող ընկերությունները, այդ թվում և Հայաստանում  Beeline-ը, պարտավոր են ենթարկվել ոչ միայն տեղական օրենքներին` այդ թվում հակակոռուպցիոն, այլ նաև ԱՄՆ և միջազգային օրենսդրությանը: 

Հայաստանում Beeline-ի կառուցվածքում կոմպլայենսի գործառույթը ներդրվեց 2016 թ-ին: ծրագրի նպատակն է ապահովել ընկերության բոլոր գործընթացների կատարյալ թափանցիկությունը և էթիկայի բարձր ստանդարտների պահպանումը։ Այդպես Beeline-ը դարձավ Հայաստանում առաջին ընկերություններից մեկը, որտեղ  ներդրվել է կոմպլայենսի համակարգը:

Գաղտնիք չէ, որ ցանկացած ընկերության հաջողություն պայմանավորված է բիզնես էթիկայի կանոնների կիրառումով։ Ամբողջ աշխարհում կոմպլայենսի գործառույթն ընկերություններում շատ կարևոր դեր է խաղում, քանի որ բիզնես էթիկայի պահպանումն ապահովում է կոռուպցիոն և այլ ռիսկերի նվազեցում, կեղծիքների բացառում, ընկերության նպատակների իրականացում։

Կոմպլայենսը միջազգայնորեն ընդունված ռիսկերի կառավարման և վտանգների կանխարգելման համակարգ է, որն ապահովում է ընկերության գործունեության համապատասխանությունը միջազգային օրենսդրության և տվյալ երկրի իրավական դաշտին։ Այն առավելագույնս պաշտպանում է ընկերությունը և ընկերության աշխատակիցներին կոռուպցիոն և դատական ռիսկերից: 

Կոմպլայենսի համակարգի կիրառումն աշխարհում բավականին հին պատմություն ունի։ Այն գործում է 1977 թվականից, երբ ԱՄՆ-ում ընդունվեց Օտարերկրյա կոռուպցիոն պրակտիկայի մասին օրենքը (FCPA)։ Այն կարգավորում է պետական պաշտոնյաների հետ հարաբերությունները։ Այսինքն՝ համակարգի ներդման նպատակը կոռուպցիոն խնդիրները կարգավորելն էր։

Հայաստանում Beeline-ի կոմպլայենսի և էթիկայի բաժնի ղեկավար Դավիթ Ամիրյանը Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում այդ դեպքը մեկնաբանելով նշեց. «Եթե ֆինանսական ծախսերը հնարավոր էր ժամանակի ընթացքում հետ բերել, ապա նորից դրական իմիջ ձևավորելը երկար ժամանակ է պահանջում։ Բացի այդ, իսկապես դժվար է հետ բերել նախկինում ունեցած վստահությունն ու դիրքը»։

Մասնավորապես, կոմպլայենսի աշխատակիցները հետևում են, որ ուղղակի կամ անուղղակի եղանակով պետական պաշտոնատար անձանց չփոխանցվի գումար, արժեքավոր իր, կամ էլ՝ անօրինական շահ ստանալու նպատակով որոշակի գործունեություն ծավալվի։

Դավիթ Ամիրյանը նշեց, որ սկզբնական շրջանում ունեցել են որոշակի խնդիրներ՝ կապված հայկական մտածելակերպի հետ, երբ նվերների տրամադրումը որպես կաշառք չի դիտարկվում։

«Մենք ապրում ենք մի երկրում, որտեղ հարցերի լուծման կարճ ճանապարհը նվերների տրամադրումն է», - նշեց նա։

Հաջողության հասնելու համար ընկերությունը որդեգրեց հետևյալ քաղաքականությունը՝ կրթել, սովորեցնել ու նորից սովորեցնել։ Աշխատակիցներին վերապատրաստում անցնելուց հետո արդյունքը չուշացավ։  Ընկերությունը սկսեց նաև թրեյնինգներ կազմակերպել բոլորի համար՝ ընկերության ղեկավարներից մինչև սպասարկող անձնակազմ։

Բացի այդ, ըստ Դավիթ Ամիրյանի, ղեկավար անձնակազմի հետ պարբերաբար այցեր են կազմակերպում մարզեր, որպեսզի աշխատակիցներին ծանոթացնեն, թե ինչ է իրենից ներկայացնում բիզնես էթիկան։ Ամսական մեկ անգամ էլ ընկերությունն իր աշխատակիցների համար կազմակերպում է օնլայն թրեյնինգներ։

Նա նաև տեղեկացրեց, որ ընկերությունում 2016 թվականից սկսած գործում է թեժ գիծ, ինչը հնարավորություն է տալիս աշխատակիցներին բարձրաձայնել խնդիրների մասին։

«Ցանկացած դեպքում, երբ հայտնի է դառնում որևէ խախտում, մեր աշխատակիցները կարող են առանց վարանելու զանգել թեժ գիծ։ Զանգն անանուն է, մենք ապահովում ենք գաղտնիությունը»,- ընդգծեց նա։

Կարևորելով դասընթացների անցկացումը՝ Դավիթ Ամիրյանն ասաց, որ իրականում մարդկանց պետք է ներկայացնել, թե ինչի համար է անհրաժեշտ էթիկայի պահպանումը։

«Մարդիկ առավոտյան չեն արթնանում այն մտքով, որ գնան աշխատանքի և ինչ-որ օրենք խախտեն։ Հաճախ անում են քայլեր, որոնք գիտակցված չեն, այսինքն՝ հետևանքների մասին իրենք էլ պատկերացում չունեն։ Ավելի շատ շարժվում են ինչ-որ լավ բան անելու մտադրությունով, այլ ոչ թե ընկերությանը վնաս պատճառելու միտումով։ Ուստի փորձում ենք թրեյնինգների, դաընթացների միջոցով մարդկանց սովորեցնել ինչպես վարվել։ Այս դասընթացներին մասնակցում է նաև Հայաստանում Beeline-ի գլխավոր տնօրեն Անդրեյ Պյատախինը, ով ներկայացնում է այն ակտուալ թեմաները, որոնք կարող են առաջանալ ընկերությունում, ինչպես նաև խոսում է այն մասին, թե ոչ գիտակցված քայլի արդյունքում ինչ խնդիրների ենք բախվում, ինչպես ենք դրանք հաղթահարում և ինչ ակնկալիքներ ունենք աշխատակիցներից», - նշեց  Հայաստանում Beeline-ի կոմպլայենսի և էթիկայի բաժնի ղեկավարը։

Ներկայացնելով ընկերությունում տարիներ առաջ գրանցված մի շարք խախտումներ, նա հիշատակեց բոլորին հայտնի, այսպես կոչված, «Գեղեցիկ» համարների տրամադրման գործընթացը, որի արդյունքում եղան մի շարք չարաշահումներ։

Նրա խոսքով՝ այսօր լուրջ վերահսկում է «գոլդ» համարների տրամադրման գործընթացը։

«Նախկինում եղել են դեպքեր, որ որոշ պաշտոնյաների այդ համարները տրամադրվել են առանց պատշաճ վերահսկողության, առանց հիմնավորումների և նույնիսկ անվճար՝ ինչ-ինչ նպատակներից ելնելով։ Ուսումնասիրելով այդ համարների տրամադրման գործընթացը, բացահայտվել են մի շարք դեպքեր, և հասել ենք նրան, որ այդ համարներն արգելափակվել են, այսինքն՝ դրանք պետք է տրամադրվեն միմիայն կոմերցիոն պայմաններով»,- ընդգծեց նա։ 

Դավիթ Ամիրյանը խոստովանում է, որ հեշտ չէր դրան հասնել, քանի որ խոսքը գնում էր որոշ բարձրաստիճան պաշտոնյանների մասին, բայց քանի որ ստանձնել են պարտավորություն՝ գործել թափանցիկ և ազնիվ, պաստրաստ էին գնալ ռիսկերի՝ ունենալ թեկուզ որոշակի ֆինանսական կորուստներ, բայց պահպանել ընկերության հեղինակությունը։

Նա վստահ է՝ այս ամենը կբերի նրան, որ Հայաստանում կոռուպցիայի հաղթահարման առումով դրական փոփոխություններ լինեն, իսկ բիզնես միջավայրը ներդրումների համար գրավիչ կդառնա։

Ըստ Դավիթ Ամիրյանի՝ զարգացած երկրներում եթե ուզում ես դիտարկվել որպես վստահելի գործընկեր, պետք է ունենալ կոմպլայենսի համակարգը։ Դա բարձրացնում է ընկերության հեղինակությունը, ավելին՝ ունենում ես կորպորատիվ բարձր մշակույթ։

«Այսինքն՝ համակարգի ներդրումն արդարացված է», - հավելեց նա։

Նշենք նաև, որ 2014 թվականից հոկտեմբերի ընթացքում աշխարհում նշվում է Էթիկայի համաշխարհային օրը։ Տարբեր երկրներում ընկերությունները հատուկ միջոցառումներ են կազմակերպում, որպեսզի ևս մեկ անգամ ընդգծեն էթիկայի նշանակությունը բիզնեսի համար և վերահաստատեն իրենց հավատարմությունն ազնվության բարձրագույն ստանդարտներին։

«Ամբողջ կազմակերպության ղեկավարությունը ջանք չի խնայում, որպեսզի մեր բոլոր քայլերը վերահսկվեն կոմպլայենսի և էթիկայի տեսակետից, և խրախուսում է աշխատակիցների բոլոր մտահոգությունների բաց և թափանցիկ արտահայտումն ու հետաքննությունը», - նշում է ՎԵՈՆ Խմբի էթիկայի և կոմպլայենսի գլխավոր պատասխանատու Ջոշուա Դրյուն: