Ձեր վստահելի աղբյուրը

BBC լրատվական ծառայության Hard Talk հաղորդմանը ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի հարցազրույցն ադրբեջանագետ Անժելա Էլիբեգովան պատասխանների փոխարեն ավելի շատ հարցեր է ստացել։ Panorama.am-ի հետ զրույցում նա նշեց՝ կուզեր, որ Արցախի խնդրի վերաբերյալ հնչած մի քանի հարցերին տրված պատասխաններն ավելի հիմնավորված ու բովանդակալից լինեին։

«Դա միջազգային այն հարթակն է, որը պետք էր օգտագործել՝ բարձրաձայնելու համար հայկական կողմի պաշտոնական, քարոզչական  հստակ թեզերը։ Այդ հնարավորությունը բաց թողնել չի կարելի, չէր կարելի բաց թողնել Ադրբեջանի ապակառուցողական դիրքորոշման մասին բարձրաձայնելու հնարավորությունը։ Ցավոք, Զոհրաբ Մնացականյանը բավականին մեղմ վարվեց ադրբեջանցիների հետ։ Վստահ եմ, եթե այդտեղ նստած լիներ Մամեդյարովը, հայերի նկատմամբ նման մեղմ, հանդուրժող ու դիվանագիտական վերաբերմունք դժվար թե լիներ»,-ասաց փորձագետը։

ԱԳ նախարարը հարցազրուցում նշել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգությունն և կարգավիճակը բացարձակ առաջնահերթություններ են, ադրբեջանագետը հարցնում է՝ ի՞նչ կարգավիճակի մասին է խոսքը։

«Ինչպե՞ս ենք մենք տեսնում այդ կարգավիճակը, ո՞րն է տեսլականը, հայկական կողմը  բանակցությունների գնում է ի՞նչ կարգավիճակի ակնկալիքով՝ Հայաստանի կազմո՞ւմ պետք է լինի Արցախը, թե՞ որպես պետություն։ Լավ կլիներ կարգավիճակի վերաբերյալ պաշտոնական դիրքորոշումը բարձրաձայնվեր, և մենք բոլորս հասկանայինք»,-հարցեր հնչեցրեց նա։

Հաջորդ խնդիրը, որ նկատել է փորձագետը, ազգերի ինքնորոշման իրավունքի մասի հիշատակումների ու վկայակոչումների բացակայությունն է, ադրբեջանական ագրեսիայի, միլիտարիստական հայտարարությունների ու գործողությունների մասին բավականին քիչ խոսելը։

«Ընդամենը հպանցիկ ակնարկ արվեց Սաֆարովի ու ապրիլյան պատերազմի սանձազերծման մասին։ Ես կուզեի լսել, ադրբեջանական կողմի անընդունելի պահվածքի, դրա հետևանքների մասին ավելի հիմնավորված ու փաստարկված, քանի որ Ադրբեջանն վերջերս արդեն սկսել է խոսել Զանգեզուրի մասին՝ սպառնալով Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը։ Բավականին կոշտ էր պետք արձագանքել հաղորդավարի՝ Արցախը հայկական տարածք չլինելու մասին հարցին, դրան հիմնավորված կարելի էր պատասխանել թե պատմական, թե աշխարհքաղաքական, թե տրամաբանական տեսակետից։ Որևէ մեկը կասկածի տակ չպետք է դնի, որ այդ տարածքը պատմականորեն ձևավորված հայկական տարածք է»,-ընդգծեց Էլիբեգովան։

Նա զարմացած է, որ «Արցախը Հայաստանն է» հայտարարության համար էլ սպառիչ պատասխան չտրվեց։

«Ճիշտն ասած, ինքնս չեմ պատկերացնում այդ հարցին ինչպես կարելի է պատասխանել, բայց ԱԳՆ-ն վերջին ամիսներին պետք է մշակած լիներ քարոզչական այն կոնցեպտը, թե ինչպես պատասխանել այդ հարցին։ Ինձ թվում է, ընդհանուր առմամբ ավելի գլոբալ կոնցեպտի խնդիր ունենք, խնդիրը արցախի հարցի կարգավորման տեսկալականի շուրջ է։ Այն պահից, երբ մենք կունենանք ձևավորված փազլ, այլևս նման հարցեր չեն առաջանա։ Ես հասկանում եմ, ցաք ու ցրիվ հայտարարությունները մեկնաբանելը Մնացակայանի համար խնդիր է»,-նշեց նա։

Փորձագետը համարում է, որ այս պահին ԼՂ խնդրի կարգավորման վերաբերյալ որևէ դիրքորոշում, տրամաբանություն չկա։

«Ես նման բան չեմ տեսնում։ Ես լսեցի միայն մի բան, մենք ուզում ենք անվտանգություն ու կարգավիճակ, բայց թե ինչպե՞ս  դա պետք է անել, ապահովել, անհասկանալի է։ Ասում են, Փաշինյանն առաջին մարդն է, որ ցանկանում է խնդիրը լուծել բոլոր կողմերի համար ընդունելի կերպով։ Բայց ինչպե՞ս դա պետք է անել, Հարցազրույցում Զոհրաբ Մնացականյանը դա չպատմեց, չասվեց նաև, եթե դա մեր պաշտոնական դիրքորոշումն է, ապա ինչպե՞ս է համադրվում «Արցախը Հայաստանն է և վերջ՞ թեզի հետ, և առհասարակ դե ինչպե՞ս է համադրվում Արցախը՝ բանակցային սեղան վերադառնալու հայտարարության հետ։ Շատ կարևորագույն այդ թեզի մասին էլ Զոհրաբ Մնացականյանը չխոսեց, ինչո՞ւ միջազգային այդ հարթակը չօգտագործվեց դա բարձրաձայնելու ու դրա հիմնավորումները ներկայացնելու համար։  Սանկտ Պետերբուրգի, Վիեննայի պայմանավորվածությունների մասին էլ չխոսվեց։ Միգուցե սթրե՞սն էր, հաղորդավարի ճնշո՞ւմն էր, բայց պատասխանները միայն ավելացրեցին իմ հարցերի քանակը հայկական կողմի դիրքորոշման վերաբերյալ»,-ասաց նա։

Անդրադառնալով ԱԳ նախարարի այն հայտարարությանը, թե Հայաստանը սպասում է «Ադրբեջանի կողմից ազդակի, հայտարարության, որտեղ նույնպես անդրադարձ կլինի նաև մեր շահերին», Էլիբեգովան հարց է հնչեցնո՞ւմ,  իսկ եթե Ադրբեջանն այդ ազդակը տվեց, ապա խաբեց, հետո՞։

«Ադրբեջանը բազմիցս ասել է, պատրաստ է խաղաղության, մի պարագայում, երբ հայկական զորքերը դուրս բերվեն Արցախից։ Իսկ մինչ այդ արդեն հայտարարել էին, որ խաղաղության միտք չունեն, պատրաստվում են պատերազմի։ Ադրբեջանը չի էլ թաքցնում դա, խոսում է Զանգեզուրի  մասին։ Եթե մենք նստելու ենք ու սպասենք, որ Ադրբեջանը կառուցողական դառնա, ապա այն երբևէ չի դառնալու։ Նրանք ասում են, հողերը տվեք, ձեզ էս տանք, ղարաբացիներն ապրեն Ադրբեջանի տարածքում, էն կտան, սա  իրենց պատկերացրած  կառուցողականությունն է, չեն պատկերացնո՞ւմ  իրենցից ինչ են ուզում, չեն մորթում, չեն սպանում, բանակցությունների են մասնակցում։ Ես չեմ հասկանում, Ադրբեջանից ի՞նչ ազդակի է սպասում Մնացականյանը»,-ընդգծում է Էլիբեգովան։