Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերջին շաբաթների ընթացքում զանգվածային բողոքի ցույցեր են անցկացվում աշխարհի տարբեր հատվածներում՝ Լիբանանից մինչև Իսպանիա, Չիլի, տարբեր պատճառներով, տարբեր պահանջներով ու մեթոդներով։

Չնայած միմյանցից հարազարվոր կիլոմետրերով հեռու, բայց բողոքի ցույցերի միջև կան նաև նմանություններ, և հաճախ անգամ ցուցարարները ներշնչվում են այլ երկրներում տեղի ունեցող բողոքի ակցիաներով, սովորում կազմակերպման մեթոդներն ու իրենց նպատակներին հասնելու համար ձևերը։

Հիմնական պատճառները, որոնք մարդկանց ստիպում են փողոց դուրս գալ,  անհավասարությունն է, կոռուպցիան, որոշ դեպքերում ինքնավարության պահանջը, քաղաքական ազատությունների պահանջը, նաև կլիմայի փոփոխությունը։

Ցուցարարներից շատերն այն մարդիկ են, ովքեր կարծում են, որ հնարավորությունները սխալ են բաշխված, որ իրենց բաժին չի հասել երկրի հարստույթունից։ Մի քանի երկրներում բողոքի ցույցերի պատճառ դարձան ծառայությունների գների բարձրացումը։

Հոնկոնգ
Կրքերը չեն հանդարտվում  Հոնկոնգում, որտեղ բողոքի ցույցերի արդեն 21-րդ շաբաթն է։ Անցած շաբաթավերջին հազարավոր մարդիկ դուրս էին եկել Հոնկոնգի փողոցներ, շարունակելու համար հակակառավարական ցույցերը: Սակայն այդ օրը նրանց դեմ դուրս բերվեցին ոստիկանական հատուկ ուժեր, որոնք կիրառում էին բռնություններ ընդդեմ ցուցարարների:

Նշենք, որ Հոնկոնգի իշխանություններն անցած շաբաթ արդեն իսկ պաշտոնապես հետ են վերցրել օրենքի այն բանաձևը, որի պատճառով էին այստեղ սկսվել համատարած ցույցերը: Հիշեցնենք, որ այդ բանաձևն օրենքի վերածվելու դեպքում Հոնկոնգի բնակիչներին կարող էին դատարանների առջև կանգնեցնել Չինաստանում: Ընդդիմությունը վստահ էր, որ այդպիսով Պեկինը փորձում է մեծացնել իր վերահսկողությունը Հոնկոնգի վրա:

Լիբանան
Լիբանանում մարդիկ փողոցներ դուրս եկան, երբ կառավարությունը ցանկանում էր բարձրացնել WhatsApp զանգերի հարկերը։ Մարդիկ սա համարեցին համբերության բաժակի վերջին կաթիլը։

Ցուցարարները, հիմնականում խաղաղ, արդեն պահանջում են ողջ կառավարության հրաժարական, բարեփոխումներ։ Չնայած երկրի վարչապետ Սաադ Հարիրիի կողմից ներկայացված բարեփոխումների փաթեթին, որը, ի թիվս այլնի, կրճատում է պաշտոնյաների աշխատավարձերը, թոշակները, ցուցարարները չեն հավատում կառավարությանն ու տուն չեն գնում։ Ցույցերը կարող են խարխլել առանց այդ էլ վատ վիճակում գտնվող երկրի տնտեսությունը։

Չիլի
Չիլիում մոտ 1 շաբաթ առաջ մարդիկ փողոցներ դուրս եկան՝ երկրում մետրոյի ուղեվարձի բարձրացման պատճառով, ինչն այժմ դադարեցված  է։ Բողոքի ակցիաները գնալով ավելի լայն զանգվածների ներառեցին, որոնք դժգոհ են սոցիալական անարդարությունից ու կենսապահովման ծախսերից։

Ցույցերի արդյունքում առնվազն 17 մարդ է զոհվել, հարյուրավորները վիրավորվել են: Հոկտեմբերի 25-ի երթն ավարտվել էր ակտիվիստների և ոստիկանության միջև բռնի բախումներով։  Ձերբակալվել է ավելի քան 7000 մարդ: Նախագահ Պինյերան հեռացրել է ողջ կառավարությանը՝ նոր կառավարությամբ ցուցարարների պահանջները կատարելու համար։ Երկրում արտակարգ դրություն է հայտարարված։

Կատալոնիա
Կատալոնիայում իրավիճակը կրկին սրվեց հոկտեմբերի կեսերից, երբ Իսպանիայի Գերագույն դատարանը կատալոնացի քաղաքական գործիչներին, որոնք դերակատարում էին ունեցել 2017թ․-ին Կատալոնիայի անկախության հանրաքվեի գործում, դատապարտեց մինչև 13 տարվա ազատազրկման: Փողոցներ են դուրս եկել հարյուր հազարավոր մարդիկ։

Նախօրեին արդեն Իսպանիայում փողոց էին դուրս եկել այն մարդիկ, ովքեր կողմ են երկրի միասնականությանն ու  բողոքի ակցիան ուղղված էր անջատողականների դեմ։

Իրաք
Իրաքում համաժողովրդական բողոքի ցույցերը վերադարձել են նոր զայրույթով ՝ պահանջելով «արմատական և իրական փոփոխություն» Իրաքի առաջնորդներից: Մարդկանց զայրույթը կապված է երկրում բարձր կոռուպցիայի, գործազրկության հետ։ Իրաքի մայրաքաղաք Բաղդադում պարետային ժամ է հաստատված։ Նախօրեին հարյուրավոր ցուցարարներ դիմակայել են գիշերային պարետային ժամին Բաղդադում: Զինվորականները պահանջել են, որ ցուցարարները դուրս գան Թահրիրի հրապարակից մինչև կեսգիշեր: Անվտանգության ուժերի կողմից Կառբալայում նստացույցը ցրելու ժամանակ առնվազն 20 մարդ է զոհվել:
Այս ամիս Բաղդատում ու միր քանի այլ քաղաքներում բողոքի ցույցերի արդյունքում սպանվել է մոտ 200 մարդ, վիրավորվել են հարյուրավոր մարդիկ։
Այս բողոքի ակցիաները կրկին փոթորկում են Իրաքը՝ 2 տարի համեմատաբար հանգստից հետո։

Ինդոնեզիա
Նախորդ ամիս հազարավոր մարդիկ, հիմնականում երիտասարդներ, դուրս եկան Ջակարտայի փողոցներ՝ բողոքելու երկրի քրեական օրենսգրքում փոփոխությունների դեմ, որն արգելում էր սեռական հարաբերությունները ամուսնությունից դուրս  և 6 ամսվա բանտարկություն էր նախատեսում այն զույգերի համար, որոնք ամուսնացած չեն, սակայն միասին են ապրում։
Ինդոնեզիայի ոստիկանությունը ցուցարարների նկատմամբ կիրառեց  արցունքաբեր գազ և ջուր:

Բողոքի ցույցերի արդյունքում Ինդոնեզիայի պառլամենտը հետաձգել է օրենսգիրքը հաստատելու մասին քվեարկությունը:

Այս բողոքի ակցիաները Ինդոնեզիայում ամենամասշտաբայինն էր՝ 1998 թվականից ի վեր, ինչը հանգեցրել էր Ինդոնեզիայի նախագահի հրաժարականին։

Ֆրանսիա
Ֆրանսիայում արդեն մոտ 1 տարի շարունակվում է «դեղին ժիլետների» բողոքի ակցիաները, որոնք հաճախ վերածվում են բախումների ուժայինների հետ։ «Դեղին ժիլետների» բողոքի պատճառը դարձավ այն, որ կառավարությունը բարձրացրեց վառելիքի հարկերը։ «Դեղին ժիլետների» ցույցերի արդեն 49-րդ շաբաթն է։ Սպասվում է, որ լայնածավալ բողոքի ակցիա է լինելու նոյեմբերի 17-ին, երբ կնշվի բողոքի ակցիաների 1 տարին։

Նախորդ շաբաթ Փարիզի փողոցներ էին դուրս եկել նաև հրշեջները՝ բողոքելու աշխատանքային պայմաններից։

Նիդերլանդներ
Հոկտեմբերի 15-ին հոլանդացի ֆերմերներն իրենց հարյուրավոր տրակտորներով փակել էին Հաագայի խորհրդարանի կենտրոնական հրապարակը։  Նրանք եկել էին բողոքելու ընդդեմ պատգամավորի, որը հայտարարել էր, որ տրակտորները աղտոտում են օդը։

Էկվադոր
Էկվադորում այս ամիս մարդիկ փողոց դուրս  եկան, երբ կառավարությունը հայտարարեց, որ դադարեցնում է տասնամյակներ շարունակ վառելիքի սուբսիդիաները, ինչը հանգեցրեց բենզինի գների կտրուկ բարձրացման։ Բողոքավորները փակեցին մայրուղիները, գրոհեցին խորհրդարանն ու արդյունքում կառավարությունը հետ կանգնեց իր մտադրությունից։

Կլիմայի փոփոխման դեմ պայքարի ցույցեր
Շվեդ բնապահպան Գրետա Թունբերգը ոգեշնչեց միլիոնավոր մարդկանց, ովքեր դուրս եկան փողոցներ՝ իրենց բողոքի ձայնը բարձրացնելու ու այն լսելի դարձնելու ղեկավարներին։ Սեպտեմբերի վերջին հազարավոր մարդիկ հավաքվել էին Նյու Յուրքում՝ լսելու նրա ելույթը։