Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Զարմանալիորեն հայագիտության ոլորտի մասնագետներն անկախության երրորդ տասնամյակի ավարտին զբաղած են հայագիտությունը չգիտես ումից  պաշպանելու խնդրով»,- լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց Գիտությունների ազգային ակադեմիայի պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը:

Նրա խոսքով, «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքի նոր նախագիծով Գիտությունների ակադեմիան, փաստորեն, վերանում է, հատկապես, որ գիտության, կրթության, մշակույթի և սպորտի նախարար Արայիկ Հարությունյանն ասաց, որ իրենց նպատակը գիտությունը բուհեր տեղափոխելն է:

«Սա նշանակում է, որ բուհերում գիտություն չկա: Ես այդ կարծիքն չեմ»,- ընդգծեց նա:

Ա. Մելքոնյանը նշեց, որ շատ խնդիրներ կան, որոնք լուծում են պահանջում,  նաև հենց գիտության, կրթության ոլորտում, սակայն զարմանալի է, որ առաջին հերթին  կացինն իջավ հայագիտական առարկաների վրա: 

«Անընդհատ լինում ենք զորամասերում: Եկեք, տեսեք, թե ինչպես են հայ զինվորներն ընկալում Հայոց պատմության, հայագիտական բնույթի դասախոսությունները, որովհետև կարոտ են այդ ամենին: Նույնը, հավատացնում եմ ձեզ, ոչ մասնագիտական ֆակուլտետներում է: Եկեք, տեսեք՝ լսարանը դատարակ կլինի՞, թե՞ լեցուն»,- ասաց նա:

Աշոտ Մելքոնյանի խոսքով,  հռետորական հարց է հնչում՝  միտո՞ւմ է, ծրագի՞ր է, թե՞ չիմացության արդյունք է:

«Եթե  բողոքող դասախոսների, ուսանողների ձայնը լսելի չլինի, պարտադրանքով այս նախագիծը կյանքի կոչվի, կսկսեմ մտծել, որ ծրագիր ու միտում է: Բայց հույս ունեմ, որ նման բան չկա»,- նշեց պատմաբանը:

ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի տնօրենի Վիկտոր Կատվալյանն ասաց, թե ակնհայտ է՝ հասարակության լայն զանգվածները մերժում են այս նախագիծը:

«Ի սկզբանե այս նախագիծը սխալ է կազմված, չի կարող լինել մի օրենք երկու տարբեր ոլորտների մասին՝ գիտություն և կրթություն: Մենք տեսնում ենք, որ այս նախագծում  գիտությունը խեղճ, սպասավորի դերում է  ներկայացվում, մինչդեռ պետք է առանձին ոլորտներ լինեին:

Այս նախագծով մեզ համար անընդունելի է ակադեմիայի նկատմամբ դրույթները, փաստորեն, Գիտությունների ազգային ակադեմիան փակվում է, մինչդեռ, մենք համոզված ենք, որ ԳԱԱ-ն եղել ու մնում է գիտության առաջատարը», - նշեց նա։

Վ. Կատվալյանն ընդգծեց, որ Հայոց լեզու և գրականություն, Հայոց պատմություն առարկաները ձևավորում են լայն աշխարհայացք, ազգային նկարագիր ունեցող, բարեկիրթ անձնավորություններ. «Առանց հայագիտական առարակների չեմ պատկերացում նորմալ մասնագետ, որ պետք է պատրաստի մեր կրթական համակարգը»:

Մանկավարժական համալսարանի Պատմության և իրավագիտության ֆակուլտետի դեկան Էդգար Հովհաննիսյանի խոսքով, այս հարցում ոլորտի մասնագետները, բուհերը միասնական են, չկա մի ինստիտուտ, որ այս հարցում իրենց հետ չեն:

«Ստացվում է, որ վերջին տարիների ընթացքում, եթե մեզ չի հաջողվել տնտեսական թռիչքաձև զարգացում ունենալ, եթե մեզ չի հաջողվել Հայաստանը դարձնել սիլիկոնային հովիտ, ապա «Հայոց պատմությունն» ու «Հայոց լեզուն» են խանգարո՞ւմ։ Այսինքն՝ այս առարկաները հանելուց հետո մեկ տարվա ընթացքում ունենալու ենք տնտեսական հեղափոխությո՞ւն: Կամ հակառակաը, եթե ունենալու ենք տեխնոկրատական հասարակության, թռիչքաձև տնտեսական զարգացում, ով ասաց, որ ապագա մասնագետները  չպետք է իմանան իրենց երկրի պատմությունն ու մայրենի լեզու», - ասաց Է. Հովհաննիսյանը։

ՀՀ Գրողների միության նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանը հայտնեց, որ նախագիծը հրապարակելուց հետո իրենք հանրային քննարկում են կազմակերպելու, սակայն այն, ինչի մասին արդեն խոսվում է, անհանգստացնող են:

«Հայ ժողովրդի հիշողությունը վիրավոր վիճակում է: Ինքնության հիմնական արմատները մեր հիշողության մեջ են կուտակված, դրանից է գրականությունը, հոգևոր աշխարհը ծլում: Երբ մի փոքր հով է դիպչում, պատասխանը շատ հզոր ալիքներ է տալիս: Հարցը որոշողները պետք է լրջորեն դիտարկեն»,- նշեց նա:

ԳԱԱ Գրականության ինստիտուտի տնօրեն Վարդան Դևրիկյանն ընդգծեց, որ տարիների ընթացքում հասել են նրան, որ հայերենը դարձել է գիտության լեզու:

«Հայոց լեզուն որպես պարտադիր առարկա չդասավանդելը, անթույլատրելի եմ համարում մասնագիտական առումով: Լեզուն առաջին հերթին հաղորդակցման  միջոց է: Այն չդասավանդելով բուհերում՝ տարբեր ոլորտների մասնագետները չեն կարողանա իրենց մտքերն արտահայտել կամ հայերենով գրել»,- նշեց գրականագետը:

Հիշեցնենք, որ  ԿԳՄՍ նախարարության կողմից  մշակված «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» նոր նախագծի համաձայն, բուհերում «Հայոց լեզու և հայ գրականություն» և «Հայոց պատմություն» առարկաների դասավանդումը պարտադիր չի լինելու: