Քաղաքական 13:24 20/11/2019 Տարածաշրջան

Վարդան Ոսկանյան. Իրանում ականատես կլինենք դրական փոփոխությունների և շատ ավելի մեծ ժողովրդավարացման գործընթացի

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Հարևան Իրանում ավելի քան 100 մարդու մահվան պատճառ դարձած անհանգստությունների,  դրանց պատճառների, հնարավոր զարգացումների ու հետևանքների, ստեղծված իրավիճակում հայ-իրանական հարաբերությունների մասին Panorama.am-ը  զրուցել է իրանագետ Վարդան Ոսկանյանի հետ։

Panorama.am  -Բողոքի ակցիաները սկսեցին Իրանում բենզինի թանկացումից հետո։ Դա առի՞թ էր, թե՞...
Վարդան Ոսկանյան- Իրականում բենզինի գնի բարձացումն առիթ էր, իսկ պատճառն ԱՄՆ պատժամիջոցների հետևանքով Իրանից արտահանվող նավթի ծավալների կրճատումն է։ Գիտեք, որ այս երկրի բյուջեն զգալիորեն ձևավորվում է նավթի վաճառքից ստացված եկամուտներից, հետևաբար իրանական կառավարությունը եկամուտների կրճատման ֆոնին ստիպված է մտածել այլ ուղիներ՝ երկրի բյուջեն համալրելու ու սոցիալապես անապահով խավերի վիճակը կայուն պահելու համար։

Մյուս կողմից էլ՝ զուտ տնտեսագիտական տեսանկյունից նայելիս ակնհայտ է, որ  Իրանում բենզինը սուբսիդավորվում է պետության կողմից, և գները նման ցածր մակարդակում պահպանելն ուղղակի անհնար էր նաև սովորական պայմաններում։ Տեսեք, Իրանի նախորդ նախագահների իշխանության օրոք որոշ փոփոխություններ իրականցվել են, որպեսզի բենզինի գինը համապատասխանի դրա ինքնարժեքին, իսկ ջրի գին ունեցող բենզինով որևէ տնտեսություն  երկար շարունակել իր զարգացումը չի կարող։

Բայց կրկնեմ, հիմնական պատճառը ԱՄՆ-ի պատժամիջոցներն են, որոնք միտված են նաև նման սոցիալական բողոքի ալինքեր առաջացնել, որը, ըստ Միացյալ Նահանգների, կարող է բերել Իրանում վարչակարգի փոփոխության։

Panorama.am-Իրավիճակն այս պահին ինչպիսի՞ն է։ Խոսվում է նույնիսկ 200 սպանվածների մասին,  տեղական լրատվամիջոցները զոհերի մասի որևէ տեղեկություն հաղորդո՞ւմ են։
Վարդան Ոսկանյան-Զոհերի թվի վերաբերյալ որևէ հստակ ինֆորմացիա չկա։  «Ամնեսթի Ինթերնեշնլ»-ն է որոշ տվյալներ հրապարակել։ Բայց մենք չգիտենք, դրանք որքանո՞վ են ճշտված, որտե՞ղ և ե՞րբ են այդ զոհերը եղել։ Հիմա բավականին հանդարտ իրավիճակ է, բողոքի որևէ գործողություն չկա, համենայն դեպս դրա վերաբերյալ տեղեկատվություն չկա։ Բայց պետք է նշել, որ Իրանում համացանցը դեռևս անջատված է։

Իրանի պետությունը կարողացավ կառավարել իրավիճակը։ Փորձ էր արվում այդ իրավիճակին տալ քաղաքական ու, որ ավելի վտանգավոր է՝ էթնիկական երանգներ, մասնավորապես շատ դեպքերում մենք տեսանք ապատեղեկատվություն ադրբեջանական լրատվամիջոցների  կողմից Թավրիզում զոհերի վերաբերյալ, քրդական լրատվամիջոցներն ու քրդական որոշ քաղաքական ուժեր էլ անընդհատ խոսում են մոտ երկու տասնյակից ավելի քուրդ զոհերի մասին։ Մյուս կողմից էլ Իրանի հարավում՝ արաբներով բնակեցված Խուժաստան նահանգում տեղի ունեցած ցույցերի արդյունքում արաբ անջատողական որոշ շրջանակներ պնդում են արաբ զոհերի մասին։

Դրանք անկնհայտ մեթոդաբանական գործողություններ են՝ ուղղված Իրանի ներսում էթնիկական պառակտում հրահրելուն՝ հաշվի առնելով այս երկրի բազմազգ ու բազմէթնիկ բնույթը։

Panorama.am-Միանշանա՞կ է, որ բողոքի ակցիաներն ունեին սոցիալական բնույթ։
Վարդան Ոսկանյան-Բնականաբար, բուն գործողություններ իրականացնողները հասարակ քաղաքացիներն էին, բայց տեղի ունեցան, հրահրվեցին  նաև անկարգություններ՝ բենզակայանի հրկիզումը, բանկերի կողոպուտը, դրանք անպատիժ մնալ չեն կարող։ Ցավոք սրտի, այդ անկարգությունները ճնշելու հետևանքով եղան զոհեր։

Panorama.am-Դուք խոսե՞լ եք իրանցի Ձեր գործընկերների հետ, ի՞նչ կանխատեսումներ ունեն։
Վարդան Ոսկանյան-Այո, խոսել եմ։ Իրականում մենք հաճախ ենք  ականատես լինում Իրանում նման բողոքի գործողությունների, նախկինում նույնիսկ ավելի բազմամարդ բողոքներ են եղել։ Իրանական վերլուծական շրջանակների գնահատմամբ, այս բողոքի գործողություններին մասնակցողների թիվը հասնում է մոտ հարյուր հազարի։ Դա ութսուն միլիոն բնակչություն ունեցող երկրի համար առանձնապես մեծ թիվ չէ։ Սակայն բողոքի գործողությունները բավականին մեծ տարածում են ունեցել՝ ընդգրկելով մոտ 22 իրանական նահանգ։ Սակայն իրանական որևէ քաղաք ամբողջովին կաթվածահար չի եղել այդ գործողությունների հետևանքով, դրանք ունեցել են տեղային բնույթ։

Panorama.am-Իրանում այս պահին առկա հանդարտությունը, Ձեր կարծիքով, տևակա՞ն կլինի։
Վարդան Ոսկանյան-Իրանի համար նման ակցիաները կարծեք թե դարձել են «սովորական»։ Իրանի իշխանությունները սովորել են նաև կառավարել այդ գործողությունները։ Մի կարևոր հատկանիշ էլ կուզեի շեշտել. Տեսեք՝ նույն Միացյալ Նահանգների ճնշումը ստիպում է, որ Իրանի ներսում իշխանությունները վախենան գնալու որոշակի զիջումների և առաջնայնությունը մշտապես տրվում է անվտանգությանը։ Սրանով պայմանավորված մենք Իրանում ականատես կլինենք նաև շատ ավելի դրական փոփոխությունների և շատ ավելի մեծ ժողովրդավարացման գործընթացի։

Որքան էլ պարադոքսալ լինի, Միացյալ Նահանգների գորոծողությունները բոլորովին հակառակ ազդեցությունն են թողնում։

Panorama.am-Հարևան երկրում տեղի ունեցող իրադարձությունների ֆոնին ո՞րը պետք է լինի Հայաստանի խոսքը, դերը։
Վարդան Ոսկանյան-Ակնհայտ է, որ Հայաստանի և Իրանի հարաբերությունների ամրապնդումը, ընդլայնումը բխում է մեր ազգային և պետական շահերից։ Հետևաբար յուրաքանչյուր անկայունություն Իրանի ներսում և լարվածություն այդ պետության շուրջ չի կարող բխել մեր շահերից։ Կարծում եմ, մենք պետք է շարունակենք գործակցել Իրանի հետ՝ փորձելով հնարավորինս արագ իրականացնել երկու պետությունների միջև առկա թե քաղաքական, թե տնտեսական  պայմանավորվածությունները։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

11:05
Քննարկվել են Հայաստանում «Ericsson»-ի գործունեությանը և համագործակցության հետագա հնարավորություններին վերաբերող հարցեր
Նախօրեին Շվեդիա այցի շրջանակներում ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Ստոկհոլմի քաղաքային խորհրդի նախագահ Օլլե Բուրելի հետ։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:54
Կառավարության համար Հայաստանի ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան
«Իրական և պատմական Հայաստան ձևակերպումը հրապարակ բերվեց պառակտիչ իր բնույթով  ձեր ղեկավարի կողմից։ Բայց  պետք չի պապից պապական...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Բորբոսասնկեր, միկրոօրգանիզմներ «Ռագմակ»-ի գործարանի արտադրած տոմատում
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի Երևանի կենտրոնի տեսուչները ստուգում են իրականացրել «Ռագմակ» ՍՊԸ-ին պատկանող պահածոների...
Աղբյուր` Panorama.am
10:49
Ի՞նչ պաշտոն է պատրաստել Թրամփը Իլոն Մասկի համար
ԱՄՆ 47-րդ նախագահ ընտրված Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ  SpaceX, Tesla և X ընկերությունների ղեկավար, միլիարդատեր Իլոն Մասկը...
Աղբյուր` Panorama.am
10:38
«Գոյ» թատրոնի անձնակազմն այսօր ակցիա կանի ՄԻՊ գրասենյակի մոտ
«Գոյ» թատրոնի դերասանները արդեն 6 օր է նստացույց են անում թատրոնի մուտքի մոտ։ Նրանց պահանջն է՝ «ԿԳՄՍ Նախարարությունից...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
Քաղաքացին ԱԺ շենքի մոտ սպառնացել բենզինը լցնել վրան ու պտուտակահանը մտցնել կոկորդը
Նոյեմբերի 12-ին ժամը 13:00-ին Ազգային ժողովի շենքին է մոտեցել մի քաղաքացի, ով իր բանավոր հայտարարությամբ հայտնել է, որ Գավառում ունի հողային...
Աղբյուր` Panorama.am
10:19
Հայաստանի հետ բանակցվող փաստաթղթի տեքստում որոշակի հարցեր կան. Հաջիև
Նա հայտնել է, որ Ադրբեջանն ու Հայաստանը հաջորդ ամիս կվերադառնան խաղաղության պայմանագրի տեքստի քննարկմանը։
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Ալեքս Սահակյանը կստանա միջազգային վարպետի կոչում
Ալեքս Սահակյանը շախմատի աշխարհի մինչև 18 տարեկան պատանիների առաջնության շրջանակներում հաղթահարեց 2400 վարկանիշային շեմը և քանի որ արդեն ունի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:00
«Ադրբեջանը՝ COP29-ը հյուրընկալող հանցավոր պետություն». Արտակ Բեգլարյանի հարցազրույցը Ֆիգարոյին
Արցախ Միության նախագահ, Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար և Մարդու իրավունքների պաշտպան Արտակ Բեգլարյանը հարցազրույց է տվել ֆրանսիական...
Աղբյուր` Panorama.am
09:37
Վթար Սեբաստիայի փողոցում. Մի քանի մարդ հոսպիտալացվել է
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն նոյեմբերի 12-ին, ժամը 20:30-ին ահազանգ է ստացվել, որ Երևան քաղաքի Սեբաստիայի փողոցի թիվ 37 շենքի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:22
Նոյեմբերի 13-ին փոխանակման կետերում դոլարի և ռուբլու փոխարժեքներն աճել են, եվրոյինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 13-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում 384.97 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի համեմատ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
Սյունիքի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ է
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են։ Սյունիքի մարզի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ է: Լարսի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:13
Գերասիմ Վարդանյան. Իմ ու իմ ընկերների պայքարը բանտերով կանգնեցնել հնարավոր չէ
Դաշնակցական գործիչ Գերասիմ Վարդանյանի նկատմամբ խափանման միջոց տնային կալանքը փոխվել է։ Ֆեյսբուքյան գրառմամբ նա դիմել է ընկերներին....
Աղբյուր` Panorama.am
09:05
«Ժողովուրդ». Ինչու են Փաշինյանի թիկնապահ Գրիգոր Մանուկյանին կանչել դատարան
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ Նիկոլ Փաշինյանի թիկնապահ Գրիգոր Մանուկյանին...
Աղբյուր` Panorama.am
09:03
«Հրապարակ». Հայաստանը կողմ քվեարկելուց բացի նաև համահեղինակ է եղել ՄԱԿ-ում ընդունված ՌԴ բանաձևին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի կոմիտեն ընդունել է նացիզմի հերոսացման դեմ պայքարի վերաբերյալ ՌԴ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:02
«Ժողովուրդ». Եվրոպամետ ուժերը արդեն իսկ պատրաստվում են «պլան Բ»-ի. Ի՞նչ են մտադիր անել
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ արտախորհրդարանական ուժերը «պլան Բ»...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Ինչ որոշում ունի ՔՊ-ն Սիրունյանի ԲԴԽ անդամ դառնալու հարցում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ԱԺ-ն այս շաբաթ կընտրի ԲԴԽ անդամ: ՔՊ-ն առաջադրել է նախկին դատախազ, այժմ փաստաբան, 2018-ից...
Աղբյուր` Panorama.am
08:59
«Ժողովուրդ». Էկոպարեկային ծառայության ներդրումը նախարարության համար արժեցել է 5.7 միլիարդ դրամ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ռենջերներ»-ից էկոպարեկներ և վայրի բնության պահապաններ դարձածները միլիոնավոր նոր...
Աղբյուր` Panorama.am
08:47
Նոյեմբերի 13-ի հոսանքազրկումների մասին
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ նոյեմբերի 13-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
08:41
Սասունյան. Հայերն այժմ նոր թիրախ ունեն. Հորդանանը՝ Ադրբեջանի ճնշումներին ենթարկվելու համար
Կարծես թե հայերը քիչ խնդիրներ ունեին լուծելու, հիմա էլ պետք է պահանջեն, որ Հորդանանը չեղյալ համարի իր արցախյան թեմայով «Օսկար»-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:35
«Հրապարակ». Նիկոլայ Բաղդասարյանի կինն ազատության մեջ է, իսկ կդատվի՞
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Մենք սեպտեմբերի 23-ին գրել էինք, որ ՔՊ-ական նախկին պատգամավոր, փաստաբան Նիկոլայ Բաղդասարյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:34
«Ժողովուրդ». Նախաքննական մարմինը երկարեցնում է կալանքի ժամկետը, բայց աշխատանքի արդյունավետությունը չի երևում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկությունների համաձայն՝ նախաքննական մարմինը մեկը մյուսի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:26
«Հրապարակ». Գյումրիում ՔՊ-ն ուզում է կառավարում ստանձնել Արամ Զավենիչի և Դոգի հետ համագործակցությամբ
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Չնայած քաղաքական շրջանակներում արդեն խոսում են, որ, նախնական հաշվարկով, դեկտեմբերի 29-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
23:47
Գրետա Թումբերգը Հայաստանում է.
«Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն» ՀԿ-ի նախագահ,բնապահպան Օլեգ Դուլգարյանը գրում է «Այսօր մեծ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:39
Փեսան դանակшհարել է աներողջը
Նոյեմբերի 12-ին, ժամը 10:00-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության համայնքային ոստիկանության գլխավոր վարչության Էրեբունու...
Աղբյուր` Panorama.am
22:54
Գրետա Թունբերգը որոշել է չմասնակցել Ադրբեջանում անցկացված տարվա կլիմայական կարևորագույն համաժողովին. BBC
BBC news-ը հայտնում է, որ Գրետա Թունբերգը որոշել է չմասնակցել Ադրբեջանում անցկացված տարվա կլիմայական կարևորագույն համաժողովին: Ելույթ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:20
Հութիները հայտնել են Կարմիր և Արաբական ծովերում ամերիկյան նավերի վրա հարձակումների մասին
Եմենի հյուսիսում իշխող շիա Անսար Ալլահ շարժման (հութիների) մարտիկները Արաբական ծովում հարձակվել են ամերիկյան «Աբրահամ Լինքոլն»...
Աղբյուր` Panorama.am
22:04
Հայ շախմատիստները Եվրոպայի անհատական առաջնության առաջատարների շարքում են
2024 թվականի շախմատի Եվրոպայի անհատական առաջնության 4-րդ խաղափուլից հետո 4 միավոր ունեն գրոսմայստերներ Ֆրեդերիկ Սվանեն և Մաքսիմ Չիգաևը։ Այդ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:53
Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի պահանջների շրջանակը զգալիորեն կրճատվել է. Եղիշե Կիրակոսյան
Միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը X-ի իր միկրոբլոգում գրել է․ «1/3 Արդարադատության միջազգային դատարանը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:39
Միրզոյանը կրկնել է Փաշինյանի խոսքերը, թե ՀՀ-ն պատրաստ է մոտենալ ԵՄ-ին այնքան, որքան ԵՄ-ն հնարավոր կհամարի
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են. «ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Շվեդիայի ԵՄ հարցերով նախարար Յեսսիկա Ռոզենկրանցի հետ։...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Կառավարության համար ՀՀ ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան
10:59 13/11/2024

Կառավարության համար ՀՀ ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}